Μια δυνητικά ακόμη πιο επικίνδυνη από την COVID-19 πανδημία θα μπορούσε να προκαλέσει ο ιός της γρίπης των πτηνών, εφόσον μεταλλαχθεί ώστε να μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Αυτό τονίζει σε προειδοποίησή της η Μαρί-Αν Ραμέ Βελτί, επικεφαλής του κέντρου αναπνευστικών λοιμώξεων του Ινστιτούτου Παστέρ, υπογραμμίζοντας πως το ενδεχόμενο, αν και ακόμη χαμηλό, δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η γρίπη των πτηνών έχει οδηγήσει ήδη στον σφαγιασμό εκατοντάδων εκατομμυρίων πτηνών παγκοσμίως – γεγονός που επηρεάζει την εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων και προκαλεί άνοδο στις τιμές. Παρά το γεγονός ότι οι μολύνσεις ανθρώπων παραμένουν σπάνιες, οι ειδικοί ανησυχούν για την εξέλιξη του ιού, ο οποίος πλέον καταγράφεται όχι μόνο σε άγρια πτηνά και εκτρεφόμενα πουλερικά, αλλά και σε θηλαστικά.
«Αυτό που φοβόμαστε είναι μήπως ο ιός προσαρμοστεί στους ανθρώπους και γίνει ικανός να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Τότε θα μιλάμε για πανδημικό σενάριο», δήλωσε η Ραμέ Βελτί στο πρακτορείο Reuters. Το Ινστιτούτο Παστέρ, ένα από τα πρώτα εργαστήρια που ανέπτυξαν τεστ για την COVID-19, παρακολουθεί στενά την εξέλιξη του H5, του κυρίαρχου στελέχους της γρίπης των πτηνών που προσβάλλει ζώα και σporadικά ανθρώπους.
Οι άνθρωποι διαθέτουν αντισώματα έναντι της κοινής εποχικής γρίπης, όχι όμως απέναντι στον H5 – όπως δεν διέθεταν και όταν εμφανίστηκε ο SARS-CoV-2. Επιπλέον, οι ιοί της γρίπης έχουν τη δυνατότητα να πλήττουν και υγιείς ανθρώπους, ακόμη και παιδιά, κάτι που, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα μπορούσε να επιβαρύνει σημαντικά τη δημόσια υγεία σε περίπτωση μεγάλης διασποράς.
Στις ΗΠΑ καταγράφηκε πρόσφατα η πρώτη περίπτωση μόλυνσης ανθρώπου από υποτύπο H5N5. Ο ασθενής, που είχε σοβαρά υποκείμενα προβλήματα υγείας, κατέληξε λίγες ημέρες αργότερα. Παράλληλα, το στέλεχος H5N1 εξακολουθεί να κυκλοφορεί σε πουλερικά και βοοειδή, εντείνοντας τις ανησυχίες των υγειονομικών αρχών.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει σχεδόν 1.000 επεισόδια ανθρώπινης μόλυνσης από το 2003 έως σήμερα, κυρίως σε Αίγυπτο, Ινδονησία και Βιετνάμ. Το 48% των καταγεγραμμένων περιστατικών κατέληξε σε θάνατο, ποσοστό εξαιρετικά υψηλό για γνωστό ιό γρίπης. Ωστόσο, παρά τα ανησυχητικά στοιχεία, ο κίνδυνος άμεσης πανδημίας παραμένει χαμηλός, όπως εξηγεί ο Γκρεγκόριο Τόρες, επικεφαλής επιστημονικών δραστηριοτήτων του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων. «Δεν υπάρχει λόγος πανικού. Η πιθανότητα υπάρχει, αλλά προς το παρόν είναι μικρή», σημείωσε.
Παρά τους φόβους, οι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται πλέον σε καλύτερη υγειονομική ετοιμότητα. «Έχουμε υποψήφια εμβόλια, γνωρίζουμε τη διαδικασία παραγωγής και διαθέτουμε αντιικά που θα μπορούσαν να είναι αποτελεσματικά», δήλωσε η Ραμέ Βελτί, εκτιμώντας ότι σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης η ανταπόκριση θα ήταν ταχύτερη και πιο οργανωμένη από ό,τι στην αρχή της COVID-19.
Η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να παρακολουθεί την πορεία του H5 και των υποτύπων του, με στόχο την έγκαιρη αντιμετώπιση πιθανών μεταλλάξεων που θα ενισχύσουν τη μεταδοτικότητά του. Το μήνυμα των ειδικών παραμένει διπλό: επαγρύπνηση, προετοιμασία – αλλά όχι πανικός.