Το Reuters αποκάλυψε ότι το ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων που παρουσίασε η κυβέρνηση Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία βασίστηκε σε ρωσικό non paper το οποίο παραδόθηκε σε Αμερικανούς αξιωματούχους στα μέσα Οκτωβρίου. Σύμφωνα με τρεις ανεξάρτητες πηγές που γνωρίζουν το θέμα, το έγγραφο δόθηκε μετά τη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον, φωτίζοντας μια αμφιλεγόμενη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής.
Το ρωσικό non paper περιείχε προτάσεις που η Μόσχα είχε ήδη ρίξει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της παραχώρησης σημαντικού τμήματος των ανατολικών ουκρανικών εδαφών. Προτάσεις που το Κίεβο έχει απορρίψει με συνέπεια τα τελευταία χρόνια. Η δημοσιοποίηση της πληροφορίας αποτελεί την πρώτη επιβεβαίωση ότι το ρωσικό κείμενο αποτέλεσε κομβικό υλικό για τις ΗΠΑ κατά τη σύνταξη του σχεδίου.
Η απουσία επίσημου σχολιασμού και η στάση του Λευκού Οίκου
Τόσο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και οι πρεσβείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας δεν απάντησαν σε ερωτήματα του Reuters. Ο Λευκός Οίκος δεν προχώρησε σε άμεσο σχολιασμό για το non paper, αρκούμενος να παραπέμψει στις δηλώσεις του Τραμπ, ο οποίος εμφανίζεται αισιόδοξος για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων.
Ο Αμερικανός πρόεδρος γνωστοποίησε ότι έχει δώσει εντολή στον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ να ταξιδέψει στη Μόσχα για συνάντηση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ενώ παράλληλα ο υπουργός Στρατού Νταν Ντρίσκολ θα έχει επαφές με την ουκρανική πλευρά. Πρόκειται για μια διπλή διπλωματική κίνηση που δείχνει την προσπάθεια της Ουάσινγκτον να διατηρήσει ανοιχτούς διαύλους και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Ο σκεπτικισμός στην Ουάσινγκτον και ο ρόλος του Λαβρόφ
Παράλληλα με τις αποκαλύψεις, αυξάνεται ο σκεπτικισμός στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα για τη ρωσική επιρροή στο τελικό κείμενο. Το Reuters αναφέρει ότι μετά την υποβολή του non paper, ο γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, κατά την οποία συζητήθηκε το περιεχόμενο του εγγράφου.
Ο Ρούμπιο επιβεβαίωσε ότι έχει λάβει «πολυάριθμα ανεπίσημα έγγραφα», χωρίς να διευκρινίσει τι ακριβώς αφορούσαν. Πάντως, από τη στιγμή που η είδηση για το σχέδιο διέρρευσε μέσω του Axios, αρκετοί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Κογκρέσο εκφράζουν ανοιχτά την ανησυχία ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να υιοθέτησαν, ακόμη και άθελά τους, μια λίστα ρωσικών θέσεων.
Η ανεπίσημη συνάντηση στο Μαϊάμι και οι αντιδράσεις στην Ευρώπη
Περαιτέρω ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι ορισμένα σημεία του σχεδίου φαίνεται να συζητήθηκαν σε μια συνάντηση στο Μαϊάμι μεταξύ του Τζάρεντ Κούσνερ, του Στιβ Γουίτκοφ και του Κίριλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής ενός από τα μεγαλύτερα κρατικά επενδυτικά ταμεία της Ρωσίας. Σημαντικό είναι πως ελάχιστοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης ήταν ενήμεροι για αυτή την επαφή, κάτι που έχει προκαλέσει αναστάτωση στο εσωτερικό του Λευκού Οίκου.
Η πρόταση αιφνιδίασε επίσης κυβερνήσεις ευρωπαϊκών χωρών, οδηγώντας σε έντονη διπλωματική κινητικότητα σε τρεις ηπείρους. Πληροφορίες του ABC News αναφέρουν ότι εννέα από τα 28 αρχικά σημεία έχουν ήδη αφαιρεθεί, μετά από συζητήσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Κιέβου.
Οι ουκρανικές ενστάσεις και η επόμενη ημέρα
Ουκρανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι στηρίζουν το αναθεωρημένο πλαίσιο που προέκυψε από τις τελευταίες διαβουλεύσεις. Ωστόσο, ξεκαθαρίζουν ότι τα πλέον κρίσιμα ζητήματα, όπως οι πιθανές εδαφικές παραχωρήσεις, είναι υπόθεση που μπορεί να λυθεί μόνο σε μια απευθείας συνάντηση μεταξύ Ζελένσκι και Τραμπ.
Η στάση αυτή αντανακλά τη λεπτή ισορροπία στην οποία βρίσκεται το Κίεβο: από τη μια, η ανάγκη για μια βιώσιμη διαπραγμάτευση με την Ουάσινγκτον· από την άλλη, ο φόβος ότι οποιοδήποτε πλαίσιο που ξεκινά από ρωσικό non paper ενδέχεται να οδηγήσει σε ένα αποτέλεσμα που θα περιορίζει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Το ζήτημα της αξιοπιστίας και το διακύβευμα της ειρήνης
Η αποκάλυψη του Reuters ανοίγει ξανά τη συζήτηση για το πώς διαμορφώνονται τα αμερικανικά ειρηνευτικά σχέδια και ποια επιρροή ασκεί η Μόσχα σε κρίσιμες διεθνείς διαπραγματεύσεις. Σε μια περίοδο που ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται σε σταυροδρόμι, η προέλευση των προτάσεων παίζει καθοριστικό ρόλο για την αξιοπιστία του τελικού αποτελέσματος.
Το ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι αν οι ΗΠΑ μπορούν να οδηγήσουν σε μια συμφωνία που θα είναι αποδεκτή τόσο από το Κίεβο όσο και από τους συμμάχους τους, χωρίς να εμφανίζονται ως δίαυλος μεταφοράς ρωσικών θέσεων. Η συνέχεια των συνομιλιών θα δείξει αν το τροποποιημένο σχέδιο μπορεί πραγματικά να αποτελέσει βάση για μια ουσιαστική ειρηνευτική προοπτική.
Πηγή: Reuters