Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που δρομολογεί τη διαδικασία για να ενταχθούν παραρτήματα των Αδελφών Μουσουλμάνων στη λίστα των «ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων».
Η απόφαση, που δημοσιοποιήθηκε από τον Λευκό Οίκο, σηματοδοτεί μια από τις πιο επιθετικές κινήσεις της Ουάσινγκτον απέναντι σε ισλαμικά πολιτικά κινήματα με επιρροή στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με το κείμενο, τα παραρτήματα της οργάνωσης στον Λίβανο, την Ιορδανία και την Αίγυπτο «εμπλέκονται σε ή ενθαρρύνουν και υποστηρίζουν εκστρατείες βίας και αποσταθεροποίησης» που απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα, αμερικανούς πολίτες και αμερικανικά συμφέροντα.
Πώς θα εφαρμοστεί η απόφαση
Την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα αναλάβουν ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ. Η καταχώριση οργανισμών στη συγκεκριμένη λίστα επιτρέπει την επιβολή σειράς αυστηρών μέτρων: πάγωμα περιουσιακών στοιχείων εντός αμερικανικής δικαιοδοσίας, απαγόρευση οποιασδήποτε οικονομικής συναλλαγής, αλλά και απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ σε μέλη των υπό εξέταση οργανώσεων.
Πρόκειται για εργαλεία που η Ουάσινγκτον χρησιμοποιεί όχι μόνο για την καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας αλλά και για την άσκηση ισχυρής διπλωματικής πίεσης.
Μια οργάνωση με βαθιές ρίζες και πολλές αντιφάσεις
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, ιδρυμένοι στην Αίγυπτο το 1928, αποτέλεσαν για δεκαετίες τη βασική δύναμη της αιγυπτιακής αντιπολίτευσης. Παρά τον συνεχή περιορισμό της δράσης τους από διαδοχικά καθεστώτα, κατάφεραν να αναδειχθούν σε πολιτικό ρεύμα με σημαντική λαϊκή βάση. Η σύντομη προεδρία του Μοχάμεντ Μούρσι το 2012 υπήρξε ορόσημο αλλά και προάγγελος της καταστολής που ακολούθησε: το 2013 η οργάνωση τέθηκε εκτός νόμου στην Αίγυπτο και απομακρύνθηκε βίαια από τον δημόσιο βίο.
Το κίνημα αυτοχαρακτηρίζεται ως φορέας ενός μετριοπαθούς πολιτικού ισλάμ. Ωστόσο, σε άλλες χώρες της περιοχής –όπως στη Σαουδική Αραβία και, πρόσφατα, στην Ιορδανία– οι αρχές το έχουν ήδη χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση. Στην Ιορδανία, οι κατηγορίες αφορούν «αποσταθεροποιητικές δραστηριότητες», συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και αποθήκευσης πυραύλων και εκρηκτικών.
Ευρωπαϊκές ανησυχίες και πολιτικές συγκρούσεις
Η συζήτηση γύρω από την επιρροή των Αδελφών Μουσουλμάνων δεν περιορίζεται στη Μέση Ανατολή. Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει αφιερώσει δύο συνεδριάσεις του Συμβουλίου Άμυνας και Εθνικής Ασφαλείας στον κίνδυνο του «εισοδισμού» της οργάνωσης σε κοινωνικές και θρησκευτικές δομές.
Οι γαλλικές αρχές προσεγγίζουν το ζήτημα μέσα από το πρίσμα της εσωτερικής ασφάλειας, συνδέοντάς το με τη ριζοσπαστικοποίηση και τις εντάσεις γύρω από την κοσμικότητα του κράτους. Η Ουάσινγκτον, αντιθέτως, εστιάζει περισσότερο στον γεωπολιτικό χαρακτήρα της οργάνωσης και στις επιπτώσεις της δράσης της σε αμερικανικά συμφέροντα.
Μια απόφαση που θα προκαλέσει αντιδράσεις
Η πρωτοβουλία του προέδρου Τραμπ αναμένεται να πυροδοτήσει νέα συζήτηση για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται πολιτικά ισλαμικά κινήματα που κινούνται μεταξύ ακτιβισμού, κοινωνικής δράσης και πολιτικής συμμετοχής. Οι επικριτές της απόφασης προειδοποιούν ότι η πλήρης εξίσωση της οργάνωσης με καθαρά τρομοκρατικές ομάδες ενδέχεται να περιπλέξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με ορισμένες αραβικές κυβερνήσεις και να περιορίσει τους διαθέσιμους διαύλους πολιτικής επικοινωνίας.
Για την ώρα, όμως, η Ουάσινγκτον δείχνει αποφασισμένη να προχωρήσει. Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν η απόφαση αυτή θα λειτουργήσει αποτρεπτικά, ή αν θα βαθύνει ακόμη περισσότερο τα ήδη περίπλοκα ρήγματα στη Μέση Ανατολή.