Οι κυβερνήσεις του κόσμου συμφώνησαν το Σάββατο σε ένα συμβιβαστικό κείμενο στη διάσκεψη COP30 στο Μπελέμ της Βραζιλίας, το οποίο προβλέπει ενίσχυση της χρηματοδότησης για τις φτωχές χώρες που αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά παραλείπει οποιαδήποτε αναφορά στα ορυκτά καύσιμα που τη προκαλούν.
Η συμφωνία ήρθε μετά από δύο εβδομάδες έντονων διαπραγματεύσεων, με στόχο να επιδειχθεί παγκόσμια ενότητα, ακόμη και με την απουσία επίσημης αμερικανικής αντιπροσωπείας, αλλά ταυτόχρονα ανέδειξε τις βαθιές διαφορές μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών, καθώς και μεταξύ κυβερνήσεων με αντικρουόμενες απόψεις για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα.
Δύσκολες διαπραγματεύσεις και παραίτηση από τις φιλοδοξίες
Ο πρόεδρος της COP30, Αντρέ Κορέα ντο Λάγκο, παραδέχθηκε ότι οι συνομιλίες ήταν επίπονες. «Ξέρουμε ότι κάποιοι από εσάς είχατε μεγαλύτερες φιλοδοξίες για ορισμένα ζητήματα», τόνισε κατά την ολοκλήρωση της συμφωνίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η κύρια δύναμη που πίεζε για αναφορά στην απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, αλλά τελικά αποδέχθηκε να την αφαιρέσει έπειτα από πίεση χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, οι οποίες χαρακτήρισαν το θέμα «εκτός συζήτησης». Η κριτική ήταν έντονη από χώρες όπως το Παναμά, που χαρακτήρισε τη συμφωνία «συμμετοχή στην αδράνεια» απέναντι στην κλιματική κρίση.
Τριπλασιασμός χρηματοδότησης για αναπτυσσόμενες χώρες
Το κείμενο της COP30 εγκαινιάζει μια εθελοντική πρωτοβουλία για την επιτάχυνση της κλιματικής δράσης και καλεί τις πλούσιες χώρες να τουλάχιστον τριπλασιάσουν τα κονδύλια για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν στις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη έως το 2035. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι υπάρχουσες δεσμεύσεις δεν επαρκούν για να κρατήσουν τη θερμοκρασία κάτω από το όριο του 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Αναπτυσσόμενες χώρες υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για χρηματοδότηση ώστε να αντιμετωπίσουν τις ήδη ορατές επιπτώσεις, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι καύσωνες, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και οι καταιγίδες. Ο Αβινάς Περσάουντ, ειδικός σύμβουλος της Διεθνής Τράπεζας Ανάπτυξης για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, τόνισε ότι η έμφαση στη χρηματοδότηση είναι σημαντική, αλλά η ταχύτερη διάθεση κεφαλαίων για απώλειες και ζημιές παραμένει ανεπαρκής.
Αποτυχία για ορυκτά καύσιμα και δασική προστασία
Η διένεξη ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ομάδα αραβικών χωρών σχετικά με τα ορυκτά καύσιμα οδήγησε τη διάσκεψη πέρα από την προθεσμία της Παρασκευής, με νυχτερινές συνομιλίες πριν επιτευχθεί συμβιβασμός. Ο Κορέα ντο Λάγκο ανακοίνωσε παράλληλα την έκδοση «παράπλευρων κειμένων» για τα ορυκτά καύσιμα και την προστασία των δασών, που δεν ενσωματώνονται στο κύριο κείμενο λόγω έλλειψης συναίνεσης, αλλά κάλεσε τις χώρες να συνεχίσουν τη συζήτηση.
Το νέο κείμενο επίσης ανοίγει τη διαδικασία για ανασκόπηση των διεθνών εμπορικών πρακτικών ώστε να ευθυγραμμιστούν με την κλιματική δράση, με στόχο την αποφυγή εμποδίων στην υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών.
Ένα συμβιβαστικό αποτέλεσμα για τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων
Η COP30 ολοκληρώθηκε με αποτέλεσμα που αφήνει ανάμεικτα συναισθήματα. Οι χώρες που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα ή είναι μεγάλες παραγωγοί τους θεωρούν τη συμφωνία θετική, καθώς η έλλειψη δεσμεύσεων για μείωση της χρήσης τους διατηρεί τα οικονομικά τους συμφέροντα. Ωστόσο, για πολλές άλλες χώρες, η έλλειψη προόδου σε καίρια ζητήματα όπως η αποδάσωση και η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα προκαλεί απογοήτευση και αμφισβήτηση για τη συλλογική δράση απέναντι στην κλιματική κρίση.
Η COP30 στο Μπελέμ καταγράφεται έτσι ως μια πολύπλοκη διάσκεψη με ένα πολύπλοκο αποτέλεσμα, συμβολίζοντας τον όλο και πιο έντονο κατακερματισμό της παγκόσμιας στρατηγικής για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.