Η πρόσφατη συμφωνία για τον μετασχηματισμό του λιμανιού της Ελευσίνας, μέσα από τη στρατηγική συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ και τον πρωταγωνιστικό ρόλο της εταιρίας ONEX, σηματοδοτεί μία από τις πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις στη σύγχρονη ελληνική λιμενική πολιτική.
Του Μελέτη Ρεντούμη
Το εγχείρημα δεν αφορά απλώς την αξιοποίηση ενός ακόμη λιμανιού, αλλά τη δημιουργία ενός υπερσύγχρονου logistics και εμπορικού κόμβου, ικανού να αποτελέσει τον πρώτο πραγματικά ανταγωνιστικό πόλο απέναντι στον Πειραιά. Η Ελευσίνα, με την κομβική γεωγραφική της θέση, ανάμεσα στη Δυτική Αττική, τις βιομηχανικές ζώνες και τις οδικές αρτηρίες που συνδέουν όλη τη χώρα, αποκτά πλέον τον χαρακτήρα μιας υποδομής με ευρωπαϊκή και μεσογειακή προοπτική.
Πιο συγκεκριμένα, η συνεργασία με την αμερικανική πλευρά, σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία της ONEX η οποία ήδη έχει αποδείξει την ικανότητά της στην αναγέννηση των Ναυπηγείων Σύρου και Ελευσίνας, δίνει στο εγχείρημα ένα επίπεδο αξιοπιστίας που ξεπερνά τα συνήθη αναπτυξιακά προγράμματα. Η αμερικανική επενδυτική και τεχνική στήριξη δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφάλειας και διαφάνειας, ενισχύοντας τη γεωπολιτική διάσταση της συμφωνίας.
Με αυτή την συμφωνία, η Ελευσίνα μετατρέπεται έτσι όχι μόνο σε ένα βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο, αλλά σε έναν κρίσιμο πυλώνα της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η παρουσία των ΗΠΑ στην υποστήριξη του έργου στέλνει παράλληλα μήνυμα σταθερότητας προς τις αγορές και τους διεθνείς μεταφορείς, οι οποίοι αναζητούν ασφαλείς λιμενικούς διαδρόμους σε μια περίοδο έντονων γεωπολιτικών αναταράξεων.
Εκτός αυτού, ο σχεδιασμός προβλέπει την πλήρη αναβάθμιση των υποδομών του λιμανιού, με νέους αποθηκευτικούς χώρους, σύγχρονα συστήματα διαχείρισης φορτίου, δυνατότητες για μεγάλης κλίμακας Ro-Ro και container operations, καθώς και τη διασύνδεση με τον σιδηρόδρομο και τους αυτοκινητοδρόμους. Η στρατηγική αυτή στοχεύει στο να ενσωματωθεί η Ελευσίνα στον ευρωπαϊκό χάρτη εμπορευματικών ροών ως κόμβος που εξυπηρετεί Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειο και Κεντρική Ευρώπη, μειώνοντας τον χρόνο και το κόστος μεταφοράς.
Παράλληλα, δημιουργεί έναν ισχυρό πόλο ανάπτυξης στη Δυτική Αττική, η οποία παραδοσιακά παραμένει υποβαθμισμένη συγκριτικά με την υπόλοιπη Αττική. Η ύπαρξη ενός δεύτερου μεγάλου εμπορικού λιμανιού δίπλα στην Αθήνα ενισχύει τον ανταγωνισμό, βελτιώνει τις υπηρεσίες και διαφοροποιεί τις επιλογές για μεταφορικές εταιρίες και πολυεθνικούς παίκτες του trade logistics.
Με βάση τα παραπάνω, οι προεκτάσεις της συμφωνίας είναι ευρείες. Στο οικονομικό επίπεδο, αναμένεται να ενισχυθεί η ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης και να προσελκυστούν επιχειρήσεις που χρειάζονται σύγχρονους logistics κόμβους για διεθνείς δραστηριότητες.
Στο γεωπολιτικό επίπεδο τώρα, η Ελλάδα ενισχύει τον ρόλο της ως πυλώνας σταθερότητας και εμπορικής συνέχειας στην περιοχή, προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις σε περιόδους όπου ορισμένοι διάδρομοι μεταφορών καθίστανται ασταθείς ή μη ασφαλείς. Η συμφωνία λειτουργεί, επίσης, ως αντίβαρο στην υπερσυγκέντρωση δραστηριότητας στο λιμάνι του Πειραιά, προσφέροντας μια ισορροπημένη κατανομή και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα του ελληνικού συστήματος μεταφορών.
Η υλοποίηση αναμένεται να προχωρήσει σταδιακά από το 2026 έως το 2030, με πρώτες παρεμβάσεις να αφορούν την αποκατάσταση και την ενεργοποίηση των υφιστάμενων υποδομών. Στη συνέχεια θα ακολουθήσουν οι μεγάλες επεκτάσεις που απαιτούνται για τη μετατροπή της Ελευσίνας σε πλήρες logistics hub, με τα πρώτα αποτελέσματα να γίνονται ορατά από τα μέσα της δεκαετίας. Η χρηματοδότηση, ο συντονισμός και η τεχνική υποστήριξη των ΗΠΑ αποτελούν εγγύηση ότι το έργο δεν θα αντιμετωπίσει τα χρόνια εμπόδια που συχνά συναντούν αντίστοιχα εγχειρήματα στην Ελλάδα.
Συμπερασματικά, η συμφωνία για το λιμάνι της Ελευσίνας αποτελεί ένα κομβικό αναπτυξιακό βήμα που αναβαθμίζει την ελληνική στρατηγική στον τομέα των logistics, την καθιστά ισχυρό παίκτη στην ευρωπαϊκή εφοδιαστική αλυσίδα και εδραιώνει τη γεωπολιτική της σημασία στη ΝΑ Μεσόγειο. Αν υλοποιηθεί με συνέπεια και ταχύτητα, μπορεί να αποτελέσει το πιο σημαντικό λιμενικό έργο της επόμενης δεκαετίας, μεταμορφώνοντας όχι μόνο την Ελευσίνα αλλά και τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή οικονομικό χάρτη.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός