Θανάσης Τσιάνος
Πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων
Η κυκλοφοριακή πίεση στην Αττική έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Οι διελεύσεις σε βασικούς άξονες, όπως ο Κηφισός και η Αττική Οδός, αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο.
Η πόλη απλώνεται, οι μετακινήσεις αυξάνονται σε μήκος, οι υποδομές που σχεδιάστηκαν πριν από δεκαετίες δεν επαρκούν πλέον και έργα αναγκαία που είχαν προταθεί εδώ και δεκαετίες δεν έγιναν. Η περίοδος της οικονομικής κρίσης ανέκοψε τον απαραίτητο σχεδιασμό, την αναβάθμιση των συστημάτων μεταφορών, και σήμερα πληρώνουμε το συσσωρευμένο έλλειμμα επενδύσεων με συμφόρηση, χαμένο χρόνο και σημαντική οικονομική ζημία.
Το κυκλοφοριακό δεν λύνεται με αποσπασματικά μέτρα ή ευχολόγια. Απαιτεί σημαντικό κόστος, σταθερό στρατηγικό προσανατολισμό, συνεχή αξιολόγηση και συντονισμό, αλλά κυρίως μια φιλοσοφία που βλέπει τις μεταφορές ως ενιαίο οικοσύστημα. Η διεθνής εμπειρία είναι σαφής: λύση υπάρχει μόνο όταν προχωράμε ταυτόχρονα σε τρεις κατηγορίες παρεμβάσεων. Πρώτον, στην ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, με αξιόπιστο, συχνό και ευρύ δίκτυο σταθερής τροχιάς και αστικής συγκοινωνίας. Δεύτερον, στην ανάπτυξη των αναγκαίων περιφερειακών οδικών δικτύων που ανακουφίζουν τους κεντρικούς άξονες και συνδέουν ορθολογικά τους μη κεντρικούς πόλους μετακινήσεων. Και τρίτον, στην εφαρμογή περιοριστικών μέτρων για τη χρήση του ΙΧ στο κέντρο και σε κορεσμένους πόλους έλξης, σε συνδυασμό με σύγχρονη διαχείριση της στάθμευσης και πολιτικές χαμηλών εκπομπών ρύπων.
Η πρόοδος σε κάθε μία από αυτές τις τρεις κατηγορίες δεν μπορεί να περιμένει την ολοκλήρωση των άλλων. Πρέπει να κινούνται όλες παράλληλα, με σταδιακά βήματα και προτεραιότητες που αποδίδουν άμεσα, ενώ ωριμάζουν τα μεγάλα έργα. Η επέκταση του μετρό, η αύξηση του στόλου των λεωφορείων, η αναδιάρθρωση των δρομολογίων, η ανανέωση του στόλου των οχημάτων, μέτρα βιώσιμης κινητικότητας, η ολοκλήρωση κρίσιμων οδικών έργων, η αναθεώρηση του δακτυλίου και των ζωνών πρόσβασης πρέπει να εξελίσσονται παράλληλα ως ένα ενιαίο σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος.
Την ίδια στιγμή, η Αττική χρειάζεται άμεση επιχειρησιακή διαχείριση της κυκλοφορίας. Ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων και η απουσία συντονισμού έχουν οδηγήσει σε υποβάθμιση της λειτουργίας του οδικού δικτύου. Ένα σταθερό συντονιστικό όργανο και μια επιχειρησιακή ομάδα δράσης, με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, μπορούν να προσφέρουν λύσεις σε πραγματικό χρόνο και να μειώσουν σημαντικά τις καθυστερήσεις που σήμερα επιβαρύνουν την καθημερινότητα χιλιάδων οδηγών.
Η εμπειρία του 2004 μας έδειξε ότι όταν υπάρχει σαφές σχέδιο, ενιαίος συντονισμός και αποφασιστικότητα, η Ελλάδα μπορεί να υλοποιήσει σύνθετα έργα και να πετύχει ουσιαστικές αλλαγές. Σήμερα έχουμε επιστρέψει σε μια περίοδο όπου η ζήτηση μετακινήσεων αυξάνεται με γρήγορο ρυθμό. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι ο εφησυχασμός, αλλά η επιστροφή σε μια κουλτούρα συστηματικού σχεδιασμού και αξιολόγησης.
Τα βήματα είναι γνωστά. Εκείνο που χρειάζεται είναι η αποφασιστικότητα να γίνουν.