Μια επίσκεψη–εξπρές με βαρύ γεωπολιτικό αποτύπωμα

Έξι ώρες. Τόσο διήρκεσε η επίσημη παρουσία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Αθήνα στις 16 Νοεμβρίου 2025. Έξι ώρες κατά τις οποίες οι ελληνικές και ουκρανικές διπλωματικές ομάδες συμπύκνωσαν μήνες διαβουλεύσεων, τεχνικής προεργασίας και πολιτικού σχεδιασμού, οδηγώντας σε μια σειρά συμφωνιών που αναβαθμίζουν ουσιαστικά τις διμερείς σχέσεις.

Παρά το σύντομο της επίσκεψης, οι ανακοινώσεις που έγιναν, οι συζητήσεις που διεξήχθησαν και οι δηλώσεις που ακολούθησαν κατέδειξαν μια εμβάθυνση συνεργασίας σε δύο πυλώνες: την ενέργεια και την άμυνα.

Η άφιξη του Ουκρανού προέδρου στην Αθήνα λίγο μετά τις 12:30 και η αναχώρησή του στις 18:30 δεν άφησαν περιθώρια για περιττές τελετουργίες. Το πρόγραμμα ήταν σφιχτό: συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, συνομιλίες στο Προεδρικό Μέγαρο και τη Βουλή, υπογραφή ενεργειακών συμφωνιών και επαφές με την ουκρανική πρεσβεία. Το περιεχόμενο όμως των συζητήσεων είχε σαφές στρατηγικό βάρος.

Ενέργεια: Η Ελλάδα ως πύλη και ασπίδα της Ουκρανίας

Ο πρώτος άξονας που κυριάρχησε στις συνομιλίες αφορούσε την ενεργειακή ασφάλεια. Στις δηλώσεις του ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η Ελλάδα μετατρέπεται σε κρίσιμο κρίκο της ευρωπαϊκής αλυσίδας εφοδιασμού, ειδικά για τις χώρες της Νοτιοανατολικής και Ανατολικής Ευρώπης — και πλέον για την ίδια την Ουκρανία.

Μετά την ενεργοποίηση συμφωνιών που προβλέπουν τη μεταφορά αμερικανικού LNG μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, η Αθήνα ενισχύει ακόμη περισσότερο τον ρόλο της, υπογράφοντας νέα συμφωνία μεταξύ ΔΕΠΑ Εμπορίας και Naftogaz. Η συμφωνία, που θα ξεκινήσει να υλοποιείται ήδη από τον Δεκέμβριο του 2025, αποτελεί πολύτιμο αμυντικό «μαξιλάρι» ενόψει του δύσκολου ουκρανικού χειμώνα. Και δεν αφορά μόνο την παροχή φυσικού αερίου· αφορά και την ενίσχυση της ενεργειακής ανθεκτικότητας μιας χώρας που κάθε μέρα βλέπει κρίσιμες υποδομές της να στοχοποιούνται από ρωσικούς και κορεατικούς πυραύλους.

Στην τελετή υπογραφής, παρουσία και της Αμερικανίδας πρέσβη Κίμπερλι Γκιλφόιλ, επιβεβαιώθηκε ότι οι ενεργειακές υποδομές της Ελλάδας μπορούν να εξασφαλίσουν σταθερές ροές αερίου προς τον ευρωπαϊκό Βορρά. Η Αλεξανδρούπολη, ο Κάθετος Διάδρομος και ο άξονας Αλεξανδρούπολης–Οδησσού αποκτούν έτσι στρατηγικό ρόλο όχι μόνο στην τροφοδοσία της Ουκρανίας αλλά και στη συνολική απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Για την Αθήνα, αυτή η συνεργασία έχει διπλή σημασία:
εξυπηρετεί τον ενεργειακό μετασχηματισμό της Ευρώπης και αναβαθμίζει την ελληνική γεωπολιτική θέση, καθιστώντας τη χώρα κόμβο σταθερότητας.

Αμυντική συνεργασία: Η τεχνολογία ως κοινή στρατηγική γλώσσα

Ο δεύτερος πυλώνας της επίσκεψης ήταν ακόμη πιο ευαίσθητος: η αμυντική συνεργασία, με επίκεντρο τα αυτόνομα συστήματα και τα θαλάσσια drones. Η Ουκρανία, με πολεμική εμπειρία τεσσάρων συνεχών ετών, έχει αναπτύξει τεχνογνωσία που θεωρείται πρωτοποριακή. Η Ελλάδα, από την πλευρά της, διαθέτει τεράστια τεχνολογική ανάγκη στον θαλάσσιο χώρο, όπου αντιμετωπίζει ένα σύνθετο περιβάλλον ασφαλείας.

Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να διερευνηθούν κοινά προγράμματα σε θαλάσσια UAVs, ανταλλαγή τεχνογνωσίας, συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία και προγράμματα εκπαίδευσης. Η επαναβεβαίωση ότι η Ελλάδα στηρίζει την ουκρανική ευρωατλαντική πορεία και, μακροπρόθεσμα, την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνδέεται άμεσα με αυτή τη συνεργασία. Ένα μέλλον ενταγμένο στις δομές ασφαλείας της Δύσης απαιτεί αμυντική διαλειτουργικότητα — και η Ελλάδα γίνεται μέρος αυτής της διαδικασίας.

Η πολιτική διάσταση: Από την κατάπαυση του πυρός στη διαρκή ειρήνη

Πέρα από τα πρακτικά ζητήματα, στις δηλώσεις των δύο ηγετών αναδείχθηκε και μια πολιτική – σχεδόν φιλοσοφική – διάσταση: η ανάγκη για άμεση και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε με σαφήνεια, υποστηρίζοντας ότι μια βιώσιμη ειρήνη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τερματισμό των εχθροπραξιών, σεβασμό του διεθνούς δικαίου και αναγνώριση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.

Η αναφορά του στο απαραβίαστο των συνόρων και στη «πληγή της Κύπρου» δεν ήταν διπλωματική λεπτομέρεια· ήταν μια ευθεία σύνδεση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής με την ουκρανική πραγματικότητα. Για την Αθήνα, η υπόθεση της Ουκρανίας δεν είναι απλώς ένα θέμα διεθνούς νομιμότητας. Είναι ένας καθρέφτης ιστορικής εμπειρίας.

Παράλληλα, ο Ζελένσκι ευχαρίστησε την Ελλάδα για την υποστήριξή της — ανθρωπιστική, πολιτική, στρατιωτική — και έδειξε ότι αντιλαμβάνεται τη σημασία της ελληνικής συμβολής, όχι μόνο στο ενεργειακό σκέλος αλλά και σε ευαίσθητα ζητήματα, όπως η επιστροφή απαχθέντων ουκρανικών παιδιών και αιχμαλώτων πολέμου.

Οι θεσμικές επαφές και τα μηνύματα της Βουλής

Η επίσκεψη συνέχισε με ιδιαίτερα πυκνή θεσμική δραστηριότητα. Στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ο Κώστας Τασούλας εξέφρασε «θαυμασμό» για την αντοχή του ουκρανικού λαού, ενώ δεν παρέλειψε να θίξει το ζήτημα της τουρκικής βοήθειας προς τη Ρωσία στην παράκαμψη κυρώσεων — μια επισήμανση που δεν περνά απαρατήρητη.

Στη Βουλή, ο Νικήτας Κακλαμάνης συνέδεσε απευθείας την περίπτωση της Ουκρανίας με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ήταν ένα πολιτικό μήνυμα με αποδέκτη τη διεθνή κοινότητα, αλλά και μια υπόμνηση του ελληνικού σταθερού προσανατολισμού υπέρ της διεθνούς νομιμότητας. Ο Ζελένσκι, εμφανώς συγκινημένος, ευχαρίστησε για τη στάση αυτή, υπενθυμίζοντας ότι «ο ένας λαός στηρίζει τον άλλον».

Κυβερνοασφάλεια, κυρώσεις, ανθρωπιστική βοήθεια: Τα επτά σημεία της κοινής δήλωσης

Η κοινή δήλωση που υπέγραψαν οι δύο ηγέτες περιείχε επτά κομβικά σημεία, τα οποία καθορίζουν τη νέα αρχιτεκτονική συνεργασίας. Από την κατάπαυση του πυρός και τις εγγυήσεις ασφάλειας έως την κυβερνοπροστασία και την πίεση προς τη Ρωσία, το κείμενο αυτό λειτουργεί ως στρατηγικός οδικός χάρτης. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η ελληνική δέσμευση για συμμετοχή στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας: από την υγεία και την ψηφιοποίηση έως τα πολιτιστικά μνημεία.

Η ιστορική σχέση της Ελλάδας με την Οδησσό αποτελεί έναν υπόγειο, αλλά ισχυρό συμβολισμό: οι δύο χώρες δεν συναντιούνται μόνο στο παρόν της κρίσης· έχουν κοινό ιστορικό υπόστρωμα.

Ο Ζελένσκι για τις εξελίξεις στο μέτωπο και τον ρόλο των ΗΠΑ

Ο Ουκρανός πρόεδρος ενημέρωσε τον Έλληνα πρωθυπουργό για την κατάσταση στο στρατιωτικό μέτωπο, τονίζοντας ότι η συνέχιση της πίεσης προς τη Μόσχα παραμένει ζωτικής σημασίας. Με έμφαση αναφέρθηκε στη συνδρομή των ΗΠΑ και του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στην υλοποίηση του ενεργειακού σχεδίου, αποκαλύπτοντας ότι ξεκινούν και πρόσθετες συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες.

Στο επίπεδο αυτό, η Ελλάδα λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος σε μια ευρύτερη γεωπολιτική εξίσωση που ενώνει την Ουάσιγκτον, το Κίεβο και την Ανατολική Ευρώπη.

Οι τελευταίες ώρες και η τελική εικόνα

Πριν αναχωρήσει από την Αθήνα, ο Ζελένσκι επισκέφθηκε την ουκρανική πρεσβεία. Εκεί, παρουσία της Αμερικανίδας πρέσβη, ολοκληρώθηκαν οι τελικές διπλωματικές επαφές. Η εικόνα ήταν ενδεικτική: Ελλάδα, Ουκρανία και ΗΠΑ, σε έναν συντονισμό που ξεπερνά τις διμερείς σχέσεις και αγγίζει τις δυναμικές του ευρωατλαντικού χώρου.

Συμπέρασμα: Μια μικρή επίσκεψη με μεγάλο στρατηγικό βάθος

Η επίσκεψη Ζελένσκι στην Αθήνα ήταν σύντομη, αλλά το αποτύπωμά της μακροπρόθεσμο. Ενέργεια, άμυνα, κυβερνοασφάλεια, κυρώσεις, ανθρωπιστική διάσταση — όλα αυτά συνθέτουν μια συνεργασία που δεν βασίζεται μόνο σε συγκυρίες, αλλά σε κοινές αρχές: δημοκρατία, σεβασμός των συνόρων, διεθνές δίκαιο.

Η Ελλάδα επανακαθορίζει τον ρόλο της ως σταθερός σύμμαχος και ενεργειακός κόμβος. Η Ουκρανία βρίσκει στην Αθήνα έναν εταίρο που συνδυάζει τεχνογνωσία, γεωπολιτική θέση και πολιτική συνέπεια.

Σε έναν κόσμο όπου οι γραμμές αλλάζουν, οι δύο χώρες επιχειρούν να χαράξουν νέες, με βάση όχι τη βία αλλά τη συνεργασία. Αυτό, ίσως, είναι και το σημαντικότερο μήνυμα των έξι ωρών που σημάδεψαν μια κρίσιμη συγκυρία για την Ευρώπη και τη διεθνή ασφάλεια.