NewsEdit Ήταν 13 Νοεμβρίου 2015 όταν το Παρίσι βυθίστηκε στο σκοτάδι του τρόμου. Τρεις ομάδες ενόπλων ισλαμιστών του ISIS εξαπέλυσαν συντονισμένες επιθέσεις σε καφέ, εστιατόρια, στο Σταντ ντε Φρανς και κυρίως στο θέατρο Μπατακλάν, όπου 90 θεατές βρήκαν τραγικό θάνατο στη διάρκεια συναυλίας του αμερικανικού ροκ συγκροτήματος Eagles of Death Metal. Μέχρι το τέλος εκείνης της νύχτας, 137 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί και περισσότεροι από 400 είχαν τραυματιστεί – το χειρότερο τρομοκρατικό χτύπημα στην Ευρώπη μετά τη Μαδρίτη του 2004.
Η επετειακή σιωπή μιας πληγωμένης πόλης
Δέκα χρόνια μετά, το Παρίσι επιχειρεί να ξαναθυμηθεί χωρίς να ξαναζήσει. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η δήμαρχος Αν Ινταλγκό ηγούνται των εκδηλώσεων μνήμης που πραγματοποιούνται σήμερα στον νέο κήπο των θυμάτων, δίπλα στο Δημαρχείο. Οι σημαίες κυματίζουν μεσίστιες, ο Πύργος του Άιφελ φωταγωγείται στα χρώματα της γαλλικής τριχρωμίας και στους τόπους των επιθέσεων πολίτες αφήνουν κεριά, λουλούδια και σημειώματα. Ένα λεπτό σιγής θα τηρηθεί απόψε στο στάδιο Parc des Princes, πριν τον αγώνα της Γαλλίας με την Ουκρανία.
«Φτάνοντας στη συμπλήρωση 10 ετών, τα συναισθήματα είναι εδώ, όπως κι η ένταση» λέει ο Αρτούρ Ντενεβό, πρόεδρος του συλλόγου θυμάτων της 13ης Νοεμβρίου. Για τον ίδιο, που βρισκόταν στο Μπατακλάν τη νύχτα της επίθεσης, η θλίψη έχει πολλές όψεις: «Μια για όσους πέθαναν, μια για το ποιος ήσουν και μια για την εικόνα που έχουν οι άλλοι για σένα».
Το Μπατακλάν ως “μήτρα συλλογικού τραύματος”
Το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS) χαρακτηρίζει τα γεγονότα εκείνης της νύχτας «μήτρα των σύγχρονων συλλογικών τραυμάτων». Η εμπειρία των επιζώντων, πολλοί εκ των οποίων παλεύουν ακόμη με το μετατραυματικό στρες, αποτέλεσε αντικείμενο μελετών και κοινωνικών παρεμβάσεων. Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και οργανώσεις θυμάτων μιλούν για μια «ομαδική διαδικασία πένθους» που κράτησε χρόνια και άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο η γαλλική κοινωνία αντιμετωπίζει τη βία, την ασφάλεια αλλά και τη διαφορετικότητα.
Από το σοκ στη θεσμική αυστηρότητα
Το νομικό και πολιτικό αποτύπωμα των επιθέσεων υπήρξε βαθύ. Η Γαλλία έζησε υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης για σχεδόν δύο χρόνια, ενώ διαδοχικές κυβερνήσεις, δεξιές και αριστερές, ενσωμάτωσαν στη νομοθεσία μέτρα που διεύρυναν τις αστυνομικές εξουσίες, περιλαμβάνοντας προληπτικές κρατήσεις χωρίς δικαστική εντολή. «Η αυστηροποίηση ήρθε ως αναπόφευκτη απάντηση, όχι όμως χωρίς κόστος για τα ατομικά δικαιώματα», εξηγεί ο Ζαν-Μισέλ Φοβέρ, πρώην αρχηγός της επίλεκτης μονάδας RAID.
Παράλληλα, η πολιτική σκηνή άλλαξε. Η ακροδεξιά κεφαλαιοποίησε την ανασφάλεια, ενώ το δημόσιο αίσθημα κινήθηκε προς την κατεύθυνση μιας «μηδενικής ανοχής» απέναντι στην ισλαμική ριζοσπαστικοποίηση. Παρ’ όλα αυτά, η κοινωνία αντιστάθηκε στον πειρασμό της εκδίκησης.
Η δικαιοσύνη ως κάθαρση
Η μαραθώνια δίκη των δραστών και συνεργών, που ολοκληρώθηκε το 2022, θεωρήθηκε συμβολική αποκατάσταση. Ο Σαλάχ Αμπντεσλάμ, μοναδικός επιζών μέλος της ομάδας των επιτιθέμενων, καταδικάστηκε σε ισόβια χωρίς δικαίωμα αποφυλάκισης, μαζί με άλλους 19 συνεργούς. Για πολλούς επιζώντες, η δίκη υπήρξε «αναγκαία κάθαρση» που επιβεβαίωσε την αντοχή των δημοκρατικών θεσμών απέναντι στη βαρβαρότητα.
Η Γαλλία σε εγρήγορση, αλλά και σε αναστοχασμό
Σήμερα, οι γαλλικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ότι η πιθανότητα μιας νέας μαζικής επίθεσης στο Παρίσι έχει μειωθεί σημαντικά. «Η απειλή παραμένει, αλλά η κοινωνία και οι αρχές είναι πιο προετοιμασμένες», σημειώνει ο επικεφαλής της DGSE, Νίκολα Λερνέρ. Παράλληλα, η εμπειρία του 2015 επανακαθορίζει ακόμη την πολιτική συζήτηση γύρω από την ενσωμάτωση, την αστυνόμευση και την ελευθερία λόγου.
Μια πληγή που έγινε μνήμη
Δέκα χρόνια μετά, το Μπατακλάν δεν είναι μόνο ένας τόπος θανάτου. Είναι και ένας χώρος αναστοχασμού, ένας σιωπηλός υπενθυμιστής της ευθραυστότητας της δημοκρατίας. Οι Παριζιάνοι δεν ξεχνούν — αλλά μαθαίνουν να ζουν με τη μνήμη. Όπως λέει ο Αρτούρ Ντενεβό, «όταν λες ότι ήσουν εκεί, οι άνθρωποι σε κοιτάζουν αλλιώς. Κι όμως, αυτό που όλοι χρειαζόμαστε είναι να μπορούμε να μιλήσουμε. Να θυμόμαστε, χωρίς να ξαναζούμε».
- Βασίλης Μάγγος: Ξεκινάει σε λίγες μέρες η δίκη των αστυνομικών στο Μικτό Ορκωτό της Καρδίτσας
- Παρίσι, 10 χρόνια μετά το Μπατακλάν: Η νύχτα που άλλαξε για πάντα τη Γαλλία
- Τέλος στο μακροβιότερο shutdown των ΗΠΑ – Ο Τραμπ θριαμβολογεί και επιτίθεται στους Δημοκρατικούς
- Gutenberg κατά δημοσιευμάτων για την «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα: Μήνυση για «υποκλοπή ηλεκτρονικών αρχείων»
- Τα Google Maps αποκτούν φωνή με το Gemini