NewsEdit Όταν οι περισσότεροι αναλυτές της Wall Street προβλέπουν διορθώσεις, ύφεση ή νέα κρίση, ο Τομ Λι κάνει το αντίθετο: αγοράζει. Εδώ και δύο δεκαετίες, ο συνιδρυτής της Fundstrat Global Advisors έχει χτίσει μια φήμη που συνοψίζεται σε μία λέξη — αισιοδοξία. Από την κατάρρευση των αγορών λόγω πανδημίας το 2020 έως το σοκ των επιτοκίων το 2023 και την πολιτική αστάθεια του 2025, ο Λι δεν σταμάτησε να επαναλαμβάνει ότι «το μακροπρόθεσμο στοίχημα στις μετοχές πάντα κερδίζει».
Η επιμονή του, συχνά αμφιλεγόμενη, σπάνια μένει αναπάντητη. Οι Financial Times τον χαρακτήρισαν «τον πιο αισιόδοξο άνθρωπο της Wall Street». Για πολλούς επενδυτές είναι ένας αιρετικός· για άλλους, ένας διορατικός επενδυτής που ξέρει να διαβάζει τη συγκυρία κόντρα στην κυρίαρχη ψυχολογία του φόβου.
Το «μεγαλύτερο λάθος» των επενδυτών
Η αμερικανική αγορά το 2025 έχει υπάρξει ένα πεδίο έντονων αντιφάσεων. Μετά από μια δύσκολη τριετία πληθωριστικών πιέσεων, αυξήσεων επιτοκίων και ανησυχιών για την παγκόσμια ανάπτυξη, ο δείκτης S&P 500 σημείωσε άνοδο άνω του 35% από τα χαμηλά της άνοιξης. Ο Λι θεωρεί ότι πολλοί επενδυτές παρερμήνευσαν τις πολιτικές του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ — και κυρίως τις εξαγγελίες του για δασμούς και βιομηχανική ανασυγκρότηση.
«Η “Ημέρα Απελευθέρωσης” της 2ας Απριλίου ήταν μια ευκαιρία, όχι μια κρίση», είπε πρόσφατα στο Market Watch. «Όσοι πούλησαν εκείνη την ημέρα επειδή φοβήθηκαν τον εμπορικό πόλεμο, σήμερα το μετανιώνουν. Έχασαν μία από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες της τελευταίας δεκαετίας».
Πράγματι, οι αριθμοί τον δικαιώνουν: ο Dow Jones έχει ενισχυθεί 25% από τότε, ενώ ο Nasdaq —παρά τις έντονες διακυμάνσεις στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης— έχει εκτοξευθεί πάνω από 50%.
Ο πληθωρισμός και η νέα νομισματική στρατηγική
Στην ανάλυσή του, ο Λι επιμένει ότι η αγορά υπεραντιδρά στο αφήγημα του πληθωρισμού. «Η Fed αντιμετωπίζει τον πληθωρισμό ως μεταβατικό φαινόμενο. Οι επενδυτές όμως έχουν παρασυρθεί από τη μνήμη του 2022, όταν οι τιμές εκτοξεύθηκαν και όλοι περίμεναν ύφεση», υποστηρίζει.
Η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη: ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ παραμένει κοντά στο 3%, η ανεργία έχει αρχίσει να αυξάνεται, ενώ η κεντρική τράπεζα έχει ήδη προχωρήσει σε τρεις μειώσεις επιτοκίων από τον Σεπτέμβριο. Ο Λι θεωρεί ότι αυτό το περιβάλλον χαμηλότερου κόστους χρήματος, σε συνδυασμό με τη σταθερή ανάπτυξη των εταιρικών κερδών, δημιουργεί «πραγματικό καύσιμο» για τις μετοχές.
Το επιχείρημα υπέρ του ράλι
Ο «ταύρος» της Fundstrat δεν βλέπει υπερτίμηση. Προβλέπει τον S&P 500 να φτάνει στις 7.000 μονάδες μέχρι το τέλος του 2025 — μια αύξηση σχεδόν 20% από τα σημερινά επίπεδα. Επικαλείται ιστορικά δεδομένα: το τέταρτο τρίμηνο είναι, κατά μέσο όρο, το ισχυρότερο για την αμερικανική αγορά, με απόδοση 4,2%.
Παράλληλα, τονίζει τη σημασία της επενδυτικής ψυχολογίας. Όπως εξηγεί, όταν οι περισσότεροι φοβούνται, οι αποδόσεις τείνουν να βελτιώνονται. «Όταν όλοι πιστεύουν ότι βρισκόμαστε σε φούσκα, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν είμαστε. Οι πραγματικές φούσκες γεννιούνται στην ευφορία, όχι στην καχυποψία».
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Nvidia, η οποία πρωταγωνιστεί στο κύμα της τεχνητής νοημοσύνης, διαπραγματεύεται σήμερα με δείκτη P/E κοντά στο 30 — πολύ κάτω από τα υπερβολικά επίπεδα της dot-com εποχής, όταν η Cisco είχε φτάσει το 131.
Η επένδυση στο ψηφιακό μέλλον
Αλλά το όραμα του Τομ Λι δεν περιορίζεται στις μετοχές. Από το 2017, όταν οι περισσότεροι θεσμικοί αγνοούσαν ή χλεύαζαν τα κρυπτονομίσματα, εκείνος τα αποκαλούσε «το νέο κεφάλαιο της ψηφιακής οικονομίας». Το 2025 ανέλαβε την προεδρία της BitMine Immersion Technologies, μετατρέποντάς την από εταιρεία εξόρυξης Bitcoin σε θεσμικό παίκτη της αγοράς ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, με χαρτοφυλάκιο 3,5 εκατομμυρίων ether και αποτίμηση που ξεπερνά τα 13 δισ. δολάρια.
Ακόμη κι αν η μετοχή της BitMine έχει διορθώσει κατά 70% από τα υψηλά του καλοκαιριού, ο Λι βλέπει σε αυτή τη φάση μια νέα «υπερ-κύκλο ανάπτυξης» για το Ethereum. Θεωρεί ότι η δεύτερη μεγαλύτερη πλατφόρμα blockchain μετά το Bitcoin θα αποτελέσει τη βάση για την «tokenized οικονομία» — το σύστημα όπου οι τίτλοι, τα ακίνητα και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας θα διαπραγματεύονται μέσω έξυπνων συμβολαίων.
«Το Ethereum είναι η νέα υποδομή του ψηφιακού καπιταλισμού. Όσοι το αντιμετωπίζουν απλώς ως “κρυπτονόμισμα”, κάνουν το ίδιο λάθος που έκαναν οι επενδυτές όταν θεώρησαν ότι το διαδίκτυο ήταν μόδα», λέει χαρακτηριστικά.
Από τη Silicon Valley στο Wall Street Journal
Η επιρροή του Τομ Λι δεν περιορίζεται στα χαρτοφυλάκια των πελατών του. Οι απόψεις του φιλοξενούνται τακτικά στο CNBC, στο Wall Street Journal και στο Bloomberg. Οι δημόσιες παρεμβάσεις του έχουν διαμορφώσει την ψυχολογία της αγοράς σε κρίσιμες στιγμές.
Το 2020, εν μέσω πανδημίας, προέτρεπε τους επενδυτές να αγοράσουν «την πτώση» ενώ οι δείκτες βούλιαζαν 30%. Δικαιώθηκε πλήρως: μέχρι το τέλος της χρονιάς, ο S&P είχε ανακτήσει όλες τις απώλειες και σημείωσε νέο ρεκόρ. Το ίδιο συνέβη και το 2023, όταν οι περισσότεροι προέβλεπαν ύφεση λόγω των επιτοκίων — αλλά η αμερικανική οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται.
Οι επικριτές και τα όρια της αισιοδοξίας
Βέβαια, ο Λι δεν στερείται αντιπάλων. Πολλοί οικονομολόγοι τον κατηγορούν ότι υποτιμά συστηματικά τους κινδύνους, ειδικά σε περιόδους υπερτίμησης των αγορών. Ο Μάικ Γουίλσον της Morgan Stanley, για παράδειγμα, επιμένει ότι η άνοδος των μετοχών στηρίζεται κυρίως στην τεχνητή νοημοσύνη και στη ρευστότητα της Fed, όχι σε θεμελιώδη κέρδη.
Ορισμένοι επίσης υπενθυμίζουν ότι οι προβλέψεις του για το Bitcoin στα 100.000 δολάρια δεν έχουν ακόμη επαληθευτεί — αν και η τιμή του κινείται ξανά πάνω από τα 80.000, με αυξημένο ενδιαφέρον από θεσμικούς επενδυτές και ETFs.
Ωστόσο, ακόμη και οι επικριτές του αναγνωρίζουν ότι ο Λι έχει ένα προνόμιο που λίγοι διαθέτουν: τη συνέπεια. Δεν αλλάζει γνώμη κάθε τρεις μήνες. Διατηρεί την ίδια στρατηγική, εστιάζοντας σε μακροπρόθεσμα δεδομένα, στην τεχνολογική πρόοδο και στη δημογραφική δυναμική της αμερικανικής οικονομίας.
Ένα «σύστημα πίστης» περισσότερο παρά μια θεωρία
Σε ένα περιβάλλον γεμάτο αβεβαιότητα — γεωπολιτική ένταση, εκλογές, ενεργειακές κρίσεις και κλιματικές καταστροφές — η αισιοδοξία του Τομ Λι μοιάζει σχεδόν παράλογη. Όμως αυτό ακριβώς είναι το σημείο του: η αγορά, λέει, ανταμείβει όσους δεν υποκύπτουν στον φόβο.
«Οι επενδύσεις είναι ένα παιχνίδι πίστης», δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο Bloomberg. «Αν πιστεύεις ότι το μέλλον είναι καλύτερο από το παρόν, τότε έχεις ήδη κάνει το πιο δύσκολο βήμα. Το υπόλοιπο είναι απλώς υπομονή».
Το μήνυμα προς τους επενδυτές του 2025
Καθώς η χρονιά οδεύει προς το τέλος της, ο Τομ Λι επιμένει ότι «το μεγαλύτερο λάθος των επενδυτών το 2025 είναι ότι φοβούνται υπερβολικά». Πιστεύει ότι η αμερικανική οικονομία μπορεί να απορροφήσει τα πλήγματα από τους δασμούς, να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2% και να δει νέα ρεκόρ στα εταιρικά κέρδη το 2026.
«Οι αγορές είναι ένας μηχανισμός που προεξοφλεί την ελπίδα», λέει. «Και αυτή τη στιγμή, ελάχιστοι την έχουν».
Ίσως τελικά, ο «αιώνιος ταύρος» της Wall Street να μην είναι απλώς ένας αισιόδοξος. Ίσως να είναι ο τελευταίος υπερασπιστής της ιδέας ότι η πίστη στην πρόοδο —όχι ο φόβος για το αύριο— παραμένει το πιο ισχυρό επενδυτικό εργαλείο.