Λιγότερο από έναν χρόνο μετά την αιφνιδιαστική του άνοδο στην εξουσία, ο πρόεδρος της Συρίας Άχμεντ αλ Σάρα πραγματοποιεί την πιο ιστορική του κίνηση: μια επίσκεψη στον Λευκό Οίκο που σηματοδοτεί όχι μόνο τη δική του πολιτική αναγέννηση, αλλά και μια προσπάθεια της Δαμασκού να ξαναμπεί στο διεθνές παιχνίδι. Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, ο πρώην τζιχαντιστής, που πριν από λίγα χρόνια πολεμούσε τις αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας διπλωματικής στροφής.
Από αντάρτης σε παγκόσμιο ηγέτη
Η συνάντηση της Δευτέρας στον Λευκό Οίκο είναι η πρώτη στην ιστορία για Σύρο αρχηγό κράτους. Θα είναι το 20ό ταξίδι του αλ Σαρά στο εξωτερικό από τότε που αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος της Συρίας, τον Ιανουάριο. Στόχος του, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, είναι διπλός: η άρση των αμερικανικών κυρώσεων και η πίεση προς την Ουάσινγκτον για περιορισμό των ισραηλινών επιθέσεων σε συριακό έδαφος.
Η εικόνα του 43χρονου προέδρου, που παίζει μπάσκετ με αξιωματούχους του Πενταγώνου στην Ουάσινγκτον, μοιάζει σχεδόν σουρεαλιστική αν αναλογιστεί κανείς πως πριν από δεκαπέντε χρόνια βρισκόταν στα χαρακώματα με ισλαμιστές αντάρτες, μαχόμενος τις αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ. Μετά τη σύλληψή του και την απελευθέρωσή του, επέστρεψε στη Συρία το 2011 για να ιδρύσει αντάρτικο στρατό που υποστηρίχθηκε από την Αλ Κάιντα, πολεμώντας το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Η αιφνιδιαστική του επίθεση τον περασμένο Ιανουάριο έβαλε τέλος σε μια δεκαετία αιματοχυσίας και κατέρριψε τη δυναστεία των Άσαντ, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στη συριακή ιστορία.
Διπλωματική ανανέωση και γεωπολιτικές ισορροπίες
Οι Άσαντ είχαν δέσει τη Συρία στο άρμα της Μόσχας. Από τη δεκαετία του ’70, η Ρωσία διατηρεί στρατηγική ναυτική βάση στην Ταρτούς, ενώ η παρέμβαση του Πούτιν το 2015 έσωσε τον Μπασάρ αλ Άσαντ από τη στρατιωτική ήττα. Ο αλ Σαρά, παρότι επιχειρεί άνοιγμα στη Δύση, δεν επιθυμεί να διαρρήξει τους δεσμούς με το Κρεμλίνο.
«Η εμπλοκή σε μια σύγκρουση με τη Ρωσία αυτή τη στιγμή θα ήταν πολύ δαπανηρή και αντίθετη με τα συμφέροντα της Συρίας», δήλωσε ο ίδιος σε συνέντευξή του στο CBS τον Οκτώβριο. Έτσι, ενώ ενισχύει τις επαφές του με τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία, φροντίζει να διατηρεί ανοιχτούς διαύλους με τη Μόσχα.
Ο Τραμπ και η «ανακάλυψη» του νέου Άσαντ
Η προσέγγιση δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την προσωπική σφραγίδα του Ντόναλντ Τραμπ. Μετά από συνάντηση που διαμεσολάβησε ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο Αμερικανός πρόεδρος χαιρέτισε τον αλ Σαρά ως έναν «νεαρό, ελκυστικό άνδρα» με «πολύ ισχυρό παρελθόν» και διέταξε την άρση ορισμένων κυρώσεων κατά της Δαμασκού.
Ωστόσο, οι πιο βαριές κυρώσεις παραμένουν σε ισχύ, καθώς η πλήρης άρση τους απαιτεί την έγκριση του Κογκρέσου. Ο Σύρος ηγέτης αναμένεται να θέσει το ζήτημα στο επίκεντρο των συνομιλιών του στην Ουάσινγκτον, προβάλλοντας την ανάγκη «επανένταξης της Συρίας στη διεθνή κοινότητα».
Η Συρία ως νέο «στοίχημα» για τη Δύση
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η νέα Συρία είναι ταυτόχρονα ευκαιρία και ρίσκο. Με τον Λίβανο σε βαθιά πολιτική κρίση και το Ιράκ να παραμένει υπό την επιρροή φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών, η σταθερότητα της Συρίας αποκτά στρατηγικό βάρος στη Μέση Ανατολή.
«Οι ΗΠΑ ρισκάρουν πολλά με τον Άχμεντ αλ Σαρά και τη Συρία», σχολίασε ο Τζόσουα Λάντις, διευθυντής του Κέντρου Μεσανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα. «Δεν υπάρχουν εύκολες εναλλακτικές – ο Λίβανος είναι ένα αποτυχημένο κράτος και το Ιράκ έχει διεισδύσει πλήρως από το Ιράν», πρόσθεσε.
Από την απομόνωση στη «διπλωματία της γοητείας»
Αφού βρέθηκε για χρόνια στη μαύρη λίστα της Δύσης ως «τρομοκράτης», ο Άχμεντ αλ Σαρά επενδύει τώρα σε μια εκστρατεία πολιτικής εξιλέωσης. Με τη στήριξη περιφερειακών δυνάμεων όπως η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, επιδιώκει να μετατρέψει τη Συρία από κράτος-παρία σε αξιόπιστο συνομιλητή.
Ο νέος Σύρος πρόεδρος δείχνει να υιοθετεί το δόγμα μιας «πολυκεντρικής» εξωτερικής πολιτικής, αποφεύγοντας τα μέτωπα και επιδιώκοντας να σταθεί ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα του σημερινού, διχασμένου κόσμου.
Η επίσκεψη στον Λευκό Οίκο, όσο ιστορική κι αν είναι, θα αποτελέσει το πρώτο τεστ αυτής της στρατηγικής: μπορεί ένας πρώην τζιχαντιστής να πείσει τη Δύση ότι η Συρία αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία;