NewsEdit Μεγάλη γιορτή σήμερα, 8 Νοεμβρίου, για την Ορθόδοξη Εκκλησία, που τιμά τη σύναξη των Παμμέγιστων Ταξιαρχών, του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, καθώς και όλων των Αγγελικών και Ουράνιων Δυνάμεων. Η ημέρα αυτή δεν έχει μόνο βαθύ θεολογικό νόημα, αλλά αποτελεί και εθνική ημέρα τιμής για την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, που από το 1954 έχει ανακηρύξει τον Αρχάγγελο Μιχαήλ προστάτη και οδηγό της.
Ο Μιχαήλ, ο πολεμιστής των ουρανών, είναι ο φρουρός του φωτός, ο φύλακας των ψυχών και ο ακαταμάχητος υπερασπιστής του θείου θελήματος. Ο Γαβριήλ, ο αγγελιοφόρος του Θεού, είναι ο φορέας των χαρμόσυνων μηνυμάτων, ο προάγγελος της ζωής, της γέννησης και της ελπίδας. Μαζί, οι δύο Αρχάγγελοι προσωποποιούν τη δύναμη και τη χάρη, το δίκαιο και το έλεος, το σπαθί και τον λόγο του Θεού.
Οι ουράνιοι στρατηγοί
Η Εκκλησία τους ονομάζει «Ταξιάρχες», γιατί άρχουν των αγγελικών ταγμάτων, διοικητές και στρατηγοί των ουρανίων δυνάμεων. Η εικονογραφία τους αποδίδει πάντοτε αυτή τη θεία εξουσία: ντυμένοι με λαμπερά ενδύματα, με φτερά και σκήπτρο ή ρομφαία, κρατούν στο αριστερό τους χέρι μια σφαίρα – σύμβολο του κόσμου που προστατεύουν – και στο δεξί τη δύναμη του Θεού. Η μορφή τους δεν είναι μόνο θρησκευτικό σύμβολο αλλά και υπαρξιακή αναφορά: υπενθυμίζει στον άνθρωπο την παρουσία του καλού απέναντι στο σκοτάδι, της τάξης απέναντι στο χάος.
Ο Μιχαήλ, ο ψυχοπομπός και φρουρός των ουρανών
Το όνομα «Μιχαήλ» σημαίνει «Ποιος είναι όμοιος με τον Θεό». Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μιχαήλ αναδείχθηκε πρώτος μεταξύ των Αγγέλων όταν αντιστάθηκε στην ανταρσία του Εωσφόρου, διακηρύσσοντας την παντοδυναμία του Δημιουργού. Από εκείνη τη στιγμή, έγινε ο αρχηγός των ουρανίων στρατευμάτων, ο εκτελεστής της θείας δικαιοσύνης και ο φύλακας της ψυχής.
Στην Παλαιά Διαθήκη, εμφανίζεται πολλές φορές: εμποδίζει τη θυσία του Ισαάκ, συνοδεύει τον Μωυσή και καθοδηγεί τον λαό του Ισραήλ στην Έξοδο. Στην Καινή Διαθήκη, είναι εκείνος που θα σημάνει τη Δευτέρα Παρουσία με τη σάλπιγγά του. Στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, μάχεται τον Σατανά και τον εκδιώκει από τον ουρανό, διασφαλίζοντας την αιώνια νίκη του φωτός.
Ο λαός μας τον αποκαλεί και «ψυχοπομπό», αυτόν που οδηγεί τις ψυχές στον ουρανό. Στον Πόντο και τη Θράκη, πλήθος δοξασιών δείχνουν το σεβασμό και τον φόβο που προκαλεί το όνομά του. Οι άνθρωποι δεν άφηναν ρούχα ή παπούτσια έξω από το σπίτι τη νύχτα της παραμονής, για να μην «περάσει» ο Ταξιάρχης και θυμηθεί τις ψυχές τους. Στα Κοτύωρα τηρούσαν νηστεία οκτώ ημερών, ώστε «ο Αρχάγγελος να πάρει εύκολα την ψυχή τους» όταν ερχόταν η ώρα. Ο Μιχαήλ είναι ο φρουρός της τελευταίας στιγμής, εκείνος που στέκει στο όριο ζωής και θανάτου.
Το θαύμα του στη Φρυγία
Από τα πιο γνωστά θαύματά του είναι εκείνο των Χώνων στη Φρυγία. Οι ειδωλολάτρες προσπάθησαν να εκτρέψουν ένα ποτάμι για να καταστρέψουν τον ναό του, όμως ο Μιχαήλ επενέβη: χτύπησε με τη ρομφαία του τη γη, και τα νερά βυθίστηκαν μέσα στο χώμα, σώζοντας τον ναό και τον ιερέα. Από τότε το μέρος ονομάζεται «Χώναι», σημείο ιερό που υπενθυμίζει τη δύναμη της πίστης απέναντι στην ύβρη.
Ο Γαβριήλ, ο αγγελιοφόρος του Θεού
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ είναι ο κατεξοχήν αγγελιαφόρος του Θεού. Το όνομά του σημαίνει «ήρωας του Θεού» και συνδέεται με τα σημαντικότερα γεγονότα της σωτηρίας: είναι αυτός που φέρνει την είδηση της γέννησης του Σαμψών, του Ιωάννη του Προδρόμου και, κυρίως, του Ιησού Χριστού.
Ο Γαβριήλ αναγγέλλει στην Παναγία τον Ευαγγελισμό, συνοδεύει τους βοσκούς στη Βηθλεέμ και ειδοποιεί τον Ιωσήφ να οδηγήσει τη Θεοτόκο και το Θείο Βρέφος στην Αίγυπτο για να σωθούν από τη σφαγή του Ηρώδη. Είναι επίσης εκείνος που, σύμφωνα με πολλούς Πατέρες της Εκκλησίας, κύλησε τον λίθο από το μνήμα του Χριστού και ανήγγειλε στις Μυροφόρες την Ανάσταση. Έτσι, ο Γαβριήλ συνδέει δύο κοσμογονικά θαύματα: τη γέννηση και την αναγέννηση του ανθρώπου.
Το «Άξιον Εστί» και η φωνή του Γαβριήλ
Στα νεότερα χρόνια, η παρουσία του Γαβριήλ καταγράφεται και στο Άγιον Όρος. Στον ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές, εμφανίστηκε σε έναν ταπεινό μοναχό και του δίδαξε τον ύμνο «Άξιον Εστί». Για να μην ξεχαστεί ο ύμνος, ο Αρχάγγελος τον χάραξε με το δάχτυλό του πάνω σε μαρμάρινη πλάκα. Από τότε, η εικόνα της Παναγίας εκεί ονομάστηκε «Άξιον Εστί» και θεωρείται από τα πιο ιερά κειμήλια της Ορθοδοξίας.
Οι Άγγελοι στην ελληνική παράδοση
Οι Ταξιάρχες δεν είναι μόνο μορφές της θείας αποκάλυψης, αλλά και σύμβολα της συλλογικής μνήμης του ελληνικού λαού. Από τα ξωκλήσια της Λέσβου και της Μάνης μέχρι τα αγιορείτικα καθολικά, οι μορφές τους στέκουν στις εικόνες ως φύλακες της γης και των ανθρώπων. Οι Αρχάγγελοι είναι οι πρώτοι στρατιώτες της πίστης, οι πρώτοι υπερασπιστές της ελευθερίας του πνεύματος.
Γιορτάζουν σήμερα
Η σημερινή ημέρα τιμά όσους φέρουν ονόματα που συνδέονται με τους Αρχαγγέλους και τα αγγελικά τάγματα: Μιχαήλ, Μιχάλης, Μιχαέλα, Γαβριήλ, Αγγελική, Άγγελος, Ταξιάρχης, Σεραφείμ, Στρατής, Σταμάτης και δεκάδες παράγωγα. Είναι ημέρα πίστης, αλλά και συλλογικής μνήμης: μια υπενθύμιση ότι οι «ουράνιοι στρατηγοί» παραμένουν στο πλευρό του ανθρώπου, σε κάθε δοκιμασία και κάθε στιγμή ανάγκης.
Οι φτερωτοί φύλακες της ψυχής
Οι Ταξιάρχες, ο Μιχαήλ και ο Γαβριήλ, συμβολίζουν τις δύο όψεις της θείας παρουσίας: τη δικαιοσύνη και το έλεος. Ο πρώτος στέκει στο κατώφλι του θανάτου, ο δεύτερος στο θαύμα της ζωής. Και οι δύο, ωστόσο, υπενθυμίζουν ότι ανάμεσα στη γη και τον ουρανό υπάρχει πάντα μια γέφυρα φωτός – εκεί όπου συναντώνται η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη.