NewsEdit Γράφει ο Γκίκας Μαγιορκίνης*
Καθώς το φθινόπωρο κάνει αισθητή την παρουσία του, παρατηρείται κάθε χρόνο σημαντική αύξηση των κρουσμάτων ιώσεων του αναπνευστικού. Οι ιώσεις αυτές, όπως το κοινό κρυολόγημα, η γρίπη και η COVID-19, ταλαιπωρούν όλες τις ηλικίες, οδηγώντας ακόμα και σε αυξημένες επισκέψεις σε γιατρούς, απουσίες από σχολεία και εργασίες. Η έξαρση αυτή δεν είναι τυχαία αλλά συνδέεται άμεσα με μια σειρά παραγόντων που χαρακτηρίζουν την εποχή.
Το φθινόπωρο συνοδεύεται από πτώση της θερμοκρασίας, ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες. Αυτή η μεταβολή επηρεάζει το ανθρώπινο σώμα με ποικίλους τρόπους. Καταρχήν, η χαμηλότερη θερμοκρασία του αέρα συμβάλλει στη μείωση της άμυνας του οργανισμού. Οι βλεννογόνοι της μύτης και του λαιμού ξηραίνονται ευκολότερα, καθιστώντας ευκολότερη τη διείσδυση των ιών. Επιπλέον, η ψύχρα οδηγεί τους ανθρώπους να περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους, όπου η κλειστή ατμόσφαιρα ευνοεί την κυκλοφορία των αναπνευστικών ιών.
Με την πτώση της νυχτερινής θερμοκρασίας το φθινόπωρο, οι συναντήσεις σε κλειστούς χώρους, όπως εστιατόρια, μπαρ, κινηματογράφοι και συναυλίες, αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για τη μετάδοση των ιώσεων. Η κοντινή επαφή μεταξύ των ατόμων, η συχνή ομιλία ή και το τραγούδι, διευκολύνουν τη διασπορά μικροσταγονιδίων που περιέχουν αναπνευστικούς ιούς. Ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των ψυχρότερων μηνών, η τάση των ανθρώπων να αποφεύγουν τις υπαίθριες δραστηριότητες υπέρ των εσωτερικών αυξάνει τον κίνδυνο.
Ο συνδυασμός της πτώσης της θερμοκρασίας και της αύξησης των νυχτερινών κοινωνικών δραστηριοτήτων λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής της κυκλοφορίας των ιώσεων. Το φαινόμενο επιτείνεται όταν υπάρχει περιορισμένος αερισμός σε κλειστούς χώρους.
Οι ειδικοί συνιστούν την λήψη απλών αλλά αποτελεσματικών μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης των ιώσεων, όπως ο καλός εξαερισμός των χώρων και η αποφυγή της στενής επαφής με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα. Επιπλέον, η υπεύθυνη στάση κατά τις κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως η παραμονή στο σπίτι σε περίπτωση αδιαθεσίας, μπορεί να μειώσει σημαντικά τη διασπορά των ιών.
Συμπερασματικά, η έξαρση των ιώσεων του αναπνευστικού το φθινόπωρο είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του ψυχρού κλίματος και της αυξημένης κοινωνικής δραστηριότητας σε κλειστούς χώρους τις νυχτερινές ώρες. Η ενημέρωση και η τήρηση ορισμένων βασικών κανόνων μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην προστασία της υγείας όλων μας, επιτρέποντάς μας να απολαύσουμε τις χαρές της εποχής με μεγαλύτερη ασφάλεια.
Κεντρικό ρόλο στην προστασία των ευάλωτων ομάδων έχει ο ετήσιος εμβολιασμός έναντι της γρίπης και της COVID-19 ο οποίος έχει ήδη ξεκινήσει και συστήνεται σε άτομα άνω των 60 ετών, σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα, ενώ ο εμβολιασμός για την γρίπη αφορά και τα παιδιά από 6 μηνών μέχρι 5 ετών.
*αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ