NewsEdit Ένα νέο εργαλείο διαφάνειας στις τιμές των τροφίμων φέρνει το σχέδιο νόμου για την Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Ανάπτυξης έως τις 11 Νοεμβρίου. Στόχος του είναι να καταστήσει ορατή για τον πολίτη όλη την αλυσίδα διαμόρφωσης των τιμών στα νωπά προϊόντα – από τον παραγωγό ή τον εισαγωγέα, μέχρι το ράφι του καταστήματος.
Σύμφωνα με το άρθρο 47 του Μέρους Γ’ του νομοσχεδίου, τα σημεία λιανικής πώλησης όπως σούπερ μάρκετ, μανάβικα και κρεοπωλεία θα υποχρεούνται να αναγράφουν με σαφή και ευανάγνωστο τρόπο τα στάδια που συνθέτουν την τελική τιμή. Η «πορεία διαμόρφωσης της τιμής» θα δείχνει δηλαδή πώς από την τιμή παραγωγού ή εισαγωγέα διαμορφώνεται η τελική τιμή πώλησης στον καταναλωτή.
Πώς θα εφαρμοστεί το μέτρο
Με υπουργική απόφαση θα καθοριστούν οι λεπτομέρειες της εφαρμογής του μέτρου. Θα προσδιοριστούν οι κατηγορίες των επιχειρήσεων που θα το εφαρμόσουν, τα είδη των προϊόντων που θα υπάγονται στην υποχρέωση, αλλά και ο τρόπος παρουσίασης των στοιχείων. Η ενημέρωση μπορεί να γίνεται με πινακίδες, ηλεκτρονικά συστήματα ή ακόμη και μέσω των αποδείξεων αγοράς.
Το ίδιο πλαίσιο θα προβλέπει και τις κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται με τη νέα υποχρέωση. Όπως σημειώνεται στο νομοσχέδιο, θα καθοριστούν αναλυτικά οι παραβάσεις που επιφέρουν ποινές, το ύψος των χρηματικών κυρώσεων, τα κριτήρια κλιμάκωσης των προστίμων και οι συνέπειες σε περίπτωση υποτροπής.
Από τη ΔΙΜΕΑ στην Ανεξάρτητη Αρχή
Μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία η νέα Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, η ευθύνη για τον έλεγχο εφαρμογής του μέτρου θα ανήκει στη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ). Η Αρχή, όταν αναλάβει, θα αποτελέσει τον βασικό εποπτικό φορέα της αγοράς, με αρμοδιότητα τόσο την παρακολούθηση των τιμών όσο και την προστασία των δικαιωμάτων του καταναλωτή.
Στόχος της είναι η διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού και η αποτροπή φαινομένων αισχροκέρδειας ή τεχνητής διόγκωσης τιμών. Η υποχρεωτική ανάρτηση της ανάλυσης τιμής εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει αποτρεπτικά απέναντι σε αδικαιολόγητες αυξήσεις, επιτρέποντας ταυτόχρονα στους καταναλωτές να γνωρίζουν πού ακριβώς προστίθεται κόστος στην πορεία ενός προϊόντος από την παραγωγή στη λιανική.
Τι προβλέπουν τα άρθρα 47 και 50
Το άρθρο 47 προβλέπει ότι οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου θα πρέπει να παρουσιάζουν τα στοιχεία διαμόρφωσης της τιμής με τρόπο «προσήκοντα και ευκρινή», ενώ ορίζει ρητά ότι αρμόδια αρχή ελέγχου είναι η νέα Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς.
Το άρθρο 50, που περιλαμβάνει τις εξουσιοδοτικές διατάξεις, καθορίζει τα βασικά σημεία για την εφαρμογή του μέτρου:
- Ποιες επιχειρήσεις και προϊόντα θα υπάγονται στην υποχρέωση.
- Ποια θα είναι η διάρκεια ισχύος του μέτρου.
- Τι στοιχεία θα αναγράφονται για κάθε στάδιο της τιμολογιακής αλυσίδας.
- Ποιες θα είναι οι κυρώσεις και πώς θα επιμετρώνται τα πρόστιμα.
- Πώς θα ενημερώνεται το καταναλωτικό κοινό.
Προς ένα νέο μοντέλο διαφάνειας στην αγορά
Το υπουργείο Ανάπτυξης επιδιώκει μέσω του νομοσχεδίου να δημιουργήσει ένα σταθερό πλαίσιο εμπιστοσύνης μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών, σε μια περίοδο όπου η ακρίβεια στα τρόφιμα παραμένει μία από τις βασικές κοινωνικές πιέσεις.
Η αναγραφή της πορείας διαμόρφωσης της τιμής θεωρείται ότι θα ενισχύσει τη διαφάνεια και θα συμβάλει στον έλεγχο των αλυσίδων διακίνησης νωπών προϊόντων, όπου συχνά παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις τιμές παραγωγού και καταναλωτή. Παράλληλα, θα προσφέρει στις αρχές ένα πολύτιμο εργαλείο για τον εντοπισμό πρακτικών αθέμιτου κέρδους ή στρεβλώσεων στην αγορά.
Η δημόσια διαβούλευση θα ολοκληρωθεί στις 11 Νοεμβρίου, και στη συνέχεια το νομοσχέδιο θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή, σηματοδοτώντας ένα νέο βήμα προς μια πιο δίκαιη, διαφανή και εποπτευόμενη αγορά τροφίμων.