Το κλιματικό φαινόμενο La Niña, το οποίο συχνά συνδέεται με πτώση της θερμοκρασίας σε παγκόσμια κλίμακα και αυξημένη κυκλωνική δραστηριότητα στον Ατλαντικό, κάνει την επανεμφάνισή του. Ωστόσο, σύμφωνα με την Αμερικανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (NWS), η φετινή του παρουσία αναμένεται να είναι ασθενής και με περιορισμένες επιπτώσεις, σε αντίθεση με προηγούμενα χρόνια όπου προκάλεσε έντονα καιρικά φαινόμενα και σημαντικές ανωμαλίες στο παγκόσμιο κλίμα.
Το φαινόμενο Λα Νίνια: το ψυχρό αδελφάκι του Ελ Νίνιο
Η Λα Νίνια είναι ένα φυσικό φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από πτώση της θερμοκρασίας των επιφανειακών υδάτων στον κεντρικό και ανατολικό Ειρηνικό Ωκεανό, κοντά στον ισημερινό. Αυτή η ψύξη προκαλεί μεταβολές στα ατμοσφαιρικά ρεύματα, επηρεάζοντας τον καιρό σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Πρόκειται για το αντίστροφο φαινόμενο του Ελ Νίνιο, το οποίο θερμαίνει τα νερά της ίδιας περιοχής και συχνά συνδέεται με άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας, ισχυρές βροχοπτώσεις και πλημμύρες στη Νότια Αμερική, αλλά και ξηρασίες στην Ασία και την Αυστραλία. Οι δύο αυτές φάσεις εναλλάσσονται συνήθως κάθε δύο έως επτά χρόνια, με ενδιάμεσες περιόδους ουδέτερης δραστηριότητας, όπου κανένα από τα δύο δεν κυριαρχεί.
Η επιστροφή μετά από μια ήρεμη περίοδο
Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Καιρού των ΗΠΑ (NWS), η Λα Νίνια έκανε την επανεμφάνισή της τον Σεπτέμβριο του 2025, μετά από μια βραχεία περίοδο ουδέτερων συνθηκών που ακολούθησε την αδύναμη εκδήλωσή της από τον Δεκέμβριο του 2024 έως τον Μάρτιο του 2025.
Αν και οι ειδικοί προβλέπουν ότι το φαινόμενο θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του φετινού χειμώνα, τονίζουν πως η έντασή του θα είναι περιορισμένη. Αυτό σημαίνει ότι δεν αναμένονται τα συνήθη έντονα αποτελέσματα της Λα Νίνια, όπως ισχυρές χιονοπτώσεις στις βόρειες ΗΠΑ ή ξηρασίες σε περιοχές της Αυστραλίας και της Νότιας Αμερικής.
Η NWS εκτιμά ότι «υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσει τις συνηθισμένες χειμερινές συνέπειες», υποδηλώνοντας ότι η φετινή επίδραση θα είναι περισσότερο ήπια και τοπικά περιορισμένη.
Μια τριετία-ρεκόρ και τα μαθήματα του παρελθόντος
Η πρόσφατη ιστορία της Λα Νίνια υπενθυμίζει πόσο απρόβλεπτο μπορεί να γίνει το παγκόσμιο κλιματικό σύστημα. Από το 2020 έως το 2023, το φαινόμενο παρέμεινε ενεργό για τρία συνεχόμενα χρόνια, κάτι που συμβαίνει σπάνια.
Αυτή η παρατεταμένη φάση είχε σοβαρές συνέπειες:
- Προκάλεσε παρατεταμένες ξηρασίες στην ανατολική Αφρική, στην Ινδονησία και στην Αυστραλία.
- Ενίσχυσε ισχυρές πλημμύρες στη Βραζιλία και στη Νότια Αμερική.
- Επηρέασε την αγροτική παραγωγή και τις τιμές των τροφίμων διεθνώς, προκαλώντας αλυσιδωτές οικονομικές επιπτώσεις.
Παρά το γεγονός ότι η Λα Νίνια συμβάλλει στη μείωση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει την τάση υπερθέρμανσης λόγω της κλιματικής αλλαγής. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, καταγράφηκαν οι υψηλότερες θερμοκρασίες στην ιστορία, ακόμη και κατά τη διάρκεια ενεργών φάσεων του φαινομένου.
Η πρόκληση των κυκλώνων στον Ατλαντικό
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αποτελέσματα της Λα Νίνια είναι η ενίσχυση της δραστηριότητας των τροπικών κυκλώνων στον Ατλαντικό. Οι ψυχρότερες θερμοκρασίες στον Ειρηνικό μειώνουν τα ρεύματα αέρα που συνήθως αποδυναμώνουν τους κυκλώνες, δημιουργώντας ευνοϊκότερες συνθήκες για τον σχηματισμό και την ενίσχυσή τους.
Η φετινή περίοδος των κυκλώνων, η οποία διαρκεί ως τα τέλη Νοεμβρίου, είχε προβλεφθεί από τους μετεωρολόγους ότι θα ήταν ιδιαίτερα έντονη, με αυξημένο αριθμό και ισχύ καταιγίδων. Ωστόσο, η πραγματικότητα μέχρι στιγμής διαψεύδει τις προβλέψεις: κανένας κυκλώνας δεν έχει φτάσει στο έδαφος των ΗΠΑ φέτος, ενώ η συνολική δραστηριότητα παραμένει αισθητά χαμηλότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις.
Παρόλα αυτά, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η σεζόν δεν έχει τελειώσει, και το φαινόμενο μπορεί ακόμη να ενισχύσει τις τελευταίες τροπικές καταιγίδες της χρονιάς, ιδίως στον Καραϊβικό και στον Κόλπο του Μεξικού.
Λιγότερος χειμερινός ψύχος, περισσότερη αβεβαιότητα
Η αδυναμία της φετινής Λα Νίνια δεν σημαίνει ότι ο χειμώνας θα είναι αναγκαστικά θερμότερος. Αντιθέτως, οι επιστήμονες τονίζουν πως οι τοπικές αποκλίσεις μπορεί να είναι απρόβλεπτες.
Στις βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες, οι συνήθεις έντονες χιονοπτώσεις και χαμηλές θερμοκρασίες ενδέχεται να περιοριστούν, ενώ σε περιοχές όπως η Καλιφόρνια ή το Τέξας, ο χειμώνας μπορεί να αποδειχθεί ξηρότερος από το αναμενόμενο.
Στην Ασία και την Ωκεανία, η Λα Νίνια τείνει να ενισχύει τις βροχοπτώσεις, ωστόσο με αδύναμη ένταση οι επιπτώσεις αυτές ενδέχεται να είναι ανεπαίσθητες. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το φαινόμενο εξακολουθεί να επηρεάζει τη δυναμική των καιρικών συστημάτων παγκοσμίως, ακόμη κι όταν δεν εκδηλώνεται με μεγάλη ισχύ.
Η παγκόσμια υπερθέρμανση ακυρώνει τα «δροσιστικά» φαινόμενα
Η επανεμφάνιση της Λα Νίνια σε έναν πλανήτη που βιώνει την ταχύτερη άνοδο θερμοκρασίας της ιστορίας δημιουργεί ένα παράδοξο. Ενώ το φαινόμενο θεωρητικά προκαλεί παγκόσμια ψύξη, οι μετρήσεις δείχνουν ότι η συνολική θερμοκρασία της Γης παραμένει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Οι ειδικοί της NWS επισημαίνουν ότι ακόμη και αν η Λα Νίνια έχει μικρή ψυκτική επίδραση, αυτή δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει τη μακροπρόθεσμη άνοδο που προκαλεί η συσσώρευση των αερίων του θερμοκηπίου. Στην πράξη, η «ψύξη» που φέρνει το φαινόμενο απλώς μετριάζει ελαφρώς την αύξηση των θερμοκρασιών, χωρίς να την αναστρέφει.