NewsEdit Γράφει ο Χαράλαμπος Γώγος, παθολόγος –λοιμωξιολόγος, Καθηγητής Παθολογίας του Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών
Η έλευση του Φθινοπώρου, εκτός από την πτώση της θερμοκρασίας, των βροχών και της αλλαγής του χρώματος των φύλλων των δένδρων, σηματοδοτεί και την επανεμφάνιση ποικίλων εποχιακών λοιμώξεων του αναπνευστικού, κυρίως ιογενούς αιτιολογίας. Λοιμώξεων που μπορούν να προκαλέσουν ποικίλης βαρύτητας προβλήματα στο σπίτι, τη δουλειά αλλά και στα Νοσοκομεία. Στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων αυτών και στην προστασία τόσο τη δική μας, όσο και των αγαπημένων μας προσώπων, ιδιαίτερα των ευάλωτων, έχει μεγάλη σημασία η σωστή ενημέρωση και η απόκτηση έγκυρης και έγκαιρης πληροφόρησης.
Η εμφάνιση των λοιμώξεων του αναπνευστικού το φθινόπωρο σχετίζεται με την πτώση της θερμοκρασίας και της υγρασίας που ευνοεί την ανάπτυξη των αναπνευστικών ιών, την αύξηση του συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους που ευνοεί την μετάδοση μέσω επαφής και αναπνευστικών σταγονιδίων και την έναρξη της λειτουργίας των σχολείων που ευνοεί την μετάδοση λοιμώξεων από τα παιδιά σε ευάλωτους ενήλικες. Είναι συνήθως ήπιες λοιμώξεις που μεταδίδονται μέσω των εκκρίσεων του αναπνευστικού, αλλά το κάπνισμα, το stress, η απουσία φυσικής άσκησης, η μεγάλη καθώς και η νεογνική ηλικία, τα σοβαρά υποκείμενα νοσήματα και η ανοσοκαταστολή μπορεί ενίοτε να τις καταστήσουν σοβαρότερες. Οι πλέονσυνήθεις αναπνευστικές λοιμώξεις το φθινόπωρο είναι η γρίπη, η COVID-19, η λοίμωξη από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) και το κοινό κρυολόγημα που οφείλεται κυρίως σερινοϊούς, άλλους κορωνοϊούς, μεταπνευμονοϊό, αδενοϊούς κλπ.
Η γρίπη εμφανίζεται συνήθως στα τέλη Οκτωβρίου και κορυφώνεται από Δεκέμβριο έως Μάρτιο, προσβάλλει όλους ανεξαρτήτως ηλικίας και εμφανίζεται με πυρετό, μυαλγίες, κόπωση, βήχα και πονόλαιμο. Τα συμπτώματά της είναι πολύ πιο έντονα από το κοινό κρυολόγημα και εμφανίζονται απότομα. Σε ασθενείς με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, ηλικιωμένους και άτομα με ανοσοκαταστολή μπορεί να έχει σοβαρότερη πορεία. Θεραπευτικά μπορεί να χορηγηθεί οσελταμιβίρη (Tamiflu) στην έναρξη των συμπτωμάτων.
Η νόσος COVID-19 που οφείλεται στον ιό SARS-CoV2, εξακολουθεί να αποτελεί σύνηθες αίτιο λοιμώξεων του αναπνευστικού, παρά τη βελτίωση της επιδημιολογικής εικόνας, και στους περισσότερους η νόσος έχει πλέον ήπια εικόνα λόγω της ανοσίας που προκλήθηκε μέσω του εμβολιασμού και της μόλυνσης από τον ιό. Δυστυχώς όμως εξακολουθούν να παρατηρούνται καθημερινά σοβαρά κρούσματα μεταξύ ασθενών μεγάλης ηλικίας και με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα. Στη νόσο COVID-19 υπάρχει η δυνατότητα πρώιμης χορήγησης αντιϊκήςαγωγής σε ευάλωτα άτομα με πολύ σημαντική προστασία από εξέλιξη σε σοβαρή νόσο.
Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός(RSV) είναι ένας κοινός ιός που προσβάλλει συνήθως το ανώτερο αναπνευστικό και προκαλεί συμπτώματα κρυολογήματος, αλλά σε νεογνά, ασθενείς με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα και ιδιαίτερα σε άτομα με χρόνιες και σοβαρές παθήσεις των πνευμόνων μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και πνευμονία. Δεν υπάρχει θεραπεία.
Το κοινό κρυολόγημα που οφείλεται σε μια μεγάλη ποικιλία πάνω από 200 υποτύπους ιών, κυρίων ρινοϊών, αποτελεί την πλέον συχνή νόσο του αναπνευστικού και προκαλεί συνήθως την εποχή του Φθινοπώρου ήπια συμπτώματα, όπως ρινίτιδα και ρινόρροια, φτάρνισμα, βήχα, πονόλαιμο, επιπεφυκίτιδα και πολύ σπάνια πυρετό, πράγμα που το ξεχωρίζει από την γρίπη ή άλλες σοβαρότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Δεν χρειάζεται θεραπευτική αγωγή παρά μόνο αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Η επίπτωση των λοιμώξεων αυτών καταγράφεται κάθε χρόνο μέσω των δομών δημόσιας υγείας όπως ο ΕΟΔΥ και δίνονται αντίστοιχες οδηγίες σχετικά με τη προφύλαξη, την έγκαιρη διάγνωση και την αντιμετώπισή τους. Παράλληλα οι πολίτες και οι οικογένειες μπορούν, με την κατάλληλη γνώση, πληροφόρηση και φυσικά καθοδήγηση από τον γιατρό, να πάρουν τα αναγκαία μέτρα αντιμετώπισης των δυσάρεστων αυτών ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού και μείωσης των επιπτώσεων στη καθημερινότητά τους, που μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να είναι και σοβαρές.
Έτσι, η λήψη των απαραίτητων μέτρων υγιεινής, κυρίως το συχνό πλύσιμο των χεριών, η παραμονή στο σπίτι όταν υπάρχουν συμπτώματα, η εκπαίδευση της χρήσης του αγκώνα ή μαντηλιού σε βήχα ή φτέρνισμα, η χρήση προστατευτικής μάσκας σε μερικές περιπτώσεις προς αποφυγή μετάδοσης και φυσικά η γενικότερη γνώση και ευαισθητοποίηση για θέματα δημόσιας υγείας από την πολιτεία, τις δημόσιες υπηρεσίες και το σχολικό περιβάλλον.
Φυσικά, όπως έχει τονιστεί από τον ΕΟΔΥ, το Υπουργείο Υγείας και όλες τις επιστημονικές Ενώσεις, μεγάλη σημασία έχει και ο εμβολιασμός έναντι των συνήθων παθογόνων του αναπνευστικού, βάσει των ενδείξεων που κάθε χρόνο διαμορφώνονται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών και τις σχετικές Επιστημονικές Εταιρείες, τόσο για τους ενήλικες, όσο και για τον παιδικό πληθυσμό. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τα επικαιροποιημένα εμβόλια για τη γρίπη και τη νόσο COVID-19, το εμβόλιο για τη λοίμωξη από RSV, τα οποία, σε συνδυασμό με το αντιπνευμονιοκοκκικόεμβόλιο καλύπτουν το σύνολο σχεδόν των παθογόνων που προκαλούν σοβαρές λοιμώξεις του αναπνευστικού, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους και ευάλωτους συνανθρώπους μας. Τις ακριβείς και λεπτομερείς οδηγίες και συστάσεις για τους εμβολιασμούς αυτούς μπορεί κανείς να τις βρει στο site του ΕΟΔΥ(eody.gov.gr / εμβολιασμοί). Η προφύλαξη που παρέχει ο εμβολιασμός,ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους και ευάλωτους συνανθρώπους μας, είναι μεγάλης σημασίας και βοηθάει, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες προφυλάξεις, στη καλύτερη διαχείριση των αναπνευστικών λοιμώξεων την εποχή του Φθινοπώρου και τις συνέπειές τους στη καθημερινότητά μας στην οικογένεια, το σχολείο και την εργασία.