Το Μουσείο του Λούβρου, σύμβολο της γαλλικής τέχνης και του πολιτισμού, παραμένει για δεύτερη ημέρα κλειστό, μετά τη θεαματική κλοπή κοσμημάτων ανεκτίμητης αξίας από τη Γκαλερί του Απόλλωνα. Οι δράστες, μέσα σε μόλις λίγα λεπτά, κατάφεραν να εισβάλουν από παράθυρο χρησιμοποιώντας ανυψωτικό γερανό, να σπάσουν δύο προθήκες υψηλής ασφαλείας και να διαφύγουν ανενόχλητοι με οκτώ κοσμήματα, κυρίως από την εποχή του Ναπολέοντα.
Οι πρώτες εκτιμήσεις των αρχών και των ειδικών συγκλίνουν ότι πρόκειται για «χειρουργική» επιχείρηση επαγγελματιών, πιθανότατα συνδεδεμένων με οργανωμένο έγκλημα. Από τα εννέα αντικείμενα που εκλάπησαν, έχει εντοπιστεί μόνο η κορόνα της αυτοκράτειρας Ευγενίας. Τα υπόλοιπα οκτώ —μεταξύ τους η τιάρα και το κολιέ των βασιλισσών Μαρί-Αμελί και Ορτάνς— αγνοούνται.
Ομολογία αποτυχίας
Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Γαλλίας, Ζεράλ Νταρμανέν, παραδέχθηκε δημόσια ότι η ληστεία αποκάλυψε «σοβαρές αδυναμίες» στην ασφάλεια του μουσείου. «Αποτύχαμε», δήλωσε στο France Inter, θέτοντας ερωτήματα για τα μέτρα φύλαξης, την πρόσβαση των δραστών και την ύπαρξη ανυψωτικού οχήματος σε δημόσιο δρόμο χωρίς έλεγχο.
Η υπουργός Πολιτισμού Ρασιντά Ντατί, από την πλευρά της, υπερασπίστηκε τους φύλακες, εξηγώντας ότι «ο συναγερμός λειτούργησε όπως έπρεπε» και πως προτεραιότητα ήταν η ασφάλεια των επισκεπτών. Παράλληλα, έκανε λόγο για «πρωτοφανή τεχνογνωσία» των δραστών, υποστηρίζοντας ότι χρησιμοποίησαν εργαλεία υψηλής ισχύος, ικανά να διαπεράσουν ακόμη και θωρακισμένο γυαλί.
“Αν δεν συλληφθούν σε 48 ώρες, τα κοσμήματα χάθηκαν”
Οι ειδικοί της αστυνομίας και των διεθνών οργανισμών που παρακολουθούν την υπόθεση εμφανίζονται εξαιρετικά απαισιόδοξοι. Ο Κρις Μαρινέλο, επικεφαλής της Art Recovery International, προειδοποίησε πως αν οι δράστες δεν συλληφθούν εντός δύο ημερών, «τα κοσμήματα θα έχουν ήδη λιώσει». Οι ληστές, όπως εξήγησε, «θα αποσυνθέσουν τα αντικείμενα, θα λιώσουν το πολύτιμο μέταλλο, θα κόψουν τα διαμάντια και θα εξαφανίσουν κάθε ίχνος».
Ανάλογη εκτίμηση εξέφρασε και η Γαλλίδα γερουσιαστής Ναταλί Γκουλέ: «Καμία πιθανότητα ανάκτησης. Θα κοπούν, θα πουληθούν και θα χρησιμοποιηθούν για ξέπλυμα χρήματος». Η ίδια θεωρεί σχεδόν βέβαιο ότι η ληστεία οργανώθηκε από δίκτυο οργανωμένου εγκλήματος.
Οργανωμένο έγκλημα ή παραγγελία συλλέκτη;
Η Εισαγγελία του Παρισιού εξετάζει δύο σενάρια: είτε οι δράστες ενήργησαν για λογαριασμό κάποιου πλούσιου συλλέκτη, είτε πρόκειται για επιχείρηση ξεπλύματος χρημάτων μέσω πολύτιμων λίθων.
Ο Ελβετός ειδικός Αντρέα Ράσερ θεωρεί σχεδόν βέβαιο ότι υπήρξε «εσωτερική βοήθεια». «Η πρόσβαση από εργοτάξιο, η γνώση της υποδομής και η ακρίβεια της εκτέλεσης δείχνουν στρατιωτικό επίπεδο οργάνωσης», δήλωσε. Αν όμως η επιχείρηση έγινε κατά παραγγελία, «τα κοσμήματα μπορεί να επιβιώσουν – να κρατηθούν ανέπαφα, κρυμμένα σε ιδιωτική συλλογή».
“Ένα μαχαίρι στην καρδιά της Γαλλίας”
Η συγγραφέας Ελέιν Σιολίνο, που έχει αφιερώσει δεκαετίες στη μελέτη του Λούβρου, μίλησε για τη «συμβολική διάσταση» της ληστείας: «Το Λούβρο ήταν κάποτε φρούριο, ύστερα παλάτι των βασιλιάδων, και τώρα στόχος εγκλήματος. Αυτή η επίθεση είναι ένα μαχαίρι στην καρδιά της Γαλλίας και της ιστορίας της».
Η ίδια σημείωσε πως το πλήγμα δεν είναι μόνο πολιτιστικό αλλά και ψυχολογικό: «Οι Γάλλοι αισθάνονται ότι τους έκλεψαν ένα κομμάτι του εαυτού τους».
Εντολή για ενίσχυση της ασφάλειας
Η κυβέρνηση, αντιμέτωπη με τη διεθνή κατακραυγή, κινήθηκε άμεσα. Ο υπουργός Εσωτερικών Λοράν Νουνιές ανακοίνωσε οδηγία για ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας στα πολιτιστικά ιδρύματα της χώρας. Η απόφαση ελήφθη μετά από σύσκεψη με την υπουργό Πολιτισμού και ανώτατους αξιωματικούς της αστυνομίας, με στόχο να εντοπιστούν τα κενά ασφαλείας.
Η ίδια η Ρασιντά Ντατί δήλωσε ότι η κυβέρνηση έχει ήδη δρομολογήσει πρόγραμμα «Αναγέννησης του Λούβρου» ύψους 160 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει εκσυγχρονισμό του συστήματος επιτήρησης και ενίσχυση των θυρών και των παραθύρων.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Η νέα ληστεία θυμίζει σκοτεινά επεισόδια από το παρελθόν του μουσείου. Το 1911, ο Ιταλός υπάλληλος Βιντσέντζο Περούτζια έκλεψε τη «Μόνα Λίζα», κρύβοντάς τη κάτω από το παλτό του — το έργο βρέθηκε δύο χρόνια αργότερα. Το 1998, ένας πίνακας του Καμίγ Κορό εξαφανίστηκε και δεν έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, ποτέ άλλοτε το πλήγμα δεν ήταν τόσο βαθύ. Η ληστεία των βασιλικών κοσμημάτων δεν αφορά απλώς την απώλεια αντικειμένων αξίας εκατομμυρίων, αλλά την προσβολή ενός εθνικού συμβόλου. Όπως σχολίασε η Ντατί, «είναι μια νέα Notre-Dame, ένα τραύμα που θα μείνει ζωντανό στη συλλογική μνήμη».
Η πληγή του Λούβρου
Η υπόθεση της «ληστείας του αιώνα» δείχνει ότι ακόμη και τα πιο εμβληματικά ιδρύματα δεν είναι απρόσβλητα από την τεχνολογία και τη μεθοδικότητα του σύγχρονου εγκλήματος. Το Λούβρο —σύμβολο της καλλιτεχνικής κληρονομιάς της Ευρώπης— μετατράπηκε μέσα σε επτά λεπτά σε σκηνή εγκλήματος.
Και, όπως όλα δείχνουν, τα χαμένα κοσμήματα —όπως και η αίσθηση ασφάλειας γύρω από την πολιτιστική κληρονομιά της Γαλλίας— ίσως να μην επιστρέψουν ποτέ.