Μία πρόταση που αποκαλύπτει το βάθος του γεωπολιτικού παζαριού πίσω από τον πόλεμο στην Ουκρανία έφερε στο φως η Washington Post. Σύμφωνα με την εφημερίδα, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απαίτησε από το Κίεβο την παράδοση της περιφέρειας του Ντονέτσκ στη Μόσχα ως προϋπόθεση για τον τερματισμό του πολέμου. Η πρόταση αυτή διατυπώθηκε, όπως αναφέρεται, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναζητά τρόπους για να επιτύχει μια εκεχειρία που θα του επιτρέψει να παρουσιάσει την «ειρήνη» ως προσωπική επιτυχία.
Ο Πούτιν, όπως μεταδίδεται, εμφανίστηκε διατεθειμένος να «παραχωρήσει» τμήματα των περιοχών Ζαπορίζια και Χερσώνας –που η Ρωσία ελέγχει μόνο μερικώς– με αντάλλαγμα την πλήρη κυριαρχία στο Ντονέτσκ, μια περιοχή στρατηγικής σημασίας, επί της οποίας προσπαθεί να επιβληθεί εδώ και έντεκα χρόνια.
Αλλαγή τακτικής ή ελιγμός;
Αμερικανοί αξιωματούχοι θεώρησαν την πρόταση αυτή ως «ένδειξη προόδου» σε σχέση με τις προηγούμενες θέσεις του Κρεμλίνου. Οι ευρωπαίοι, ωστόσο, βλέπουν την κίνηση Πούτιν ως ελιγμό με σκοπό να παγιώσει τα τετελεσμένα στο πεδίο της μάχης. «Είναι σαν να τους πουλά το ίδιο τους το πόδι, σε αντάλλαγμα για το τίποτα», σχολίασε χαρακτηριστικά ανώτερος ευρωπαίος διπλωμάτης, αποτυπώνοντας την καχυποψία που επικρατεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ούτε ο Λευκός Οίκος ούτε το Κρεμλίνο απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό, διατηρώντας το πέπλο αβεβαιότητας γύρω από τις πραγματικές προθέσεις των δύο ηγετών.
Ο Τραμπ ως «ειρηνοποιός» και τα όρια της ουδετερότητας
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που αναζητά μια ιστορική επιτυχία στον διεθνή στίβο, δεν υιοθέτησε δημοσίως το ρωσικό αίτημα, αλλά επιμένει στη ρητορική του περί «συμφωνίας». «Ήρθε η ώρα να σταματήσει το αίμα και να γίνει μια συμφωνία», έγραψε σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα, καλώντας τις δύο πλευρές να «διεκδικήσουν τη νίκη και να αφήσουν την Ιστορία να αποφασίσει».
Η φράση αυτή, αμφίσημη όσο και πολιτικά επιδέξια, εκλήφθηκε από το Κίεβο ως προειδοποιητικό σημάδι πως η Ουάσιγκτον ενδέχεται να πιέσει για μια ειρήνη «με όρους Πούτιν».
Αδιέξοδο στο μέτωπο, πίεση στο Κίεβο
Την ώρα που η διπλωματία αναζητεί διέξοδο, το μέτωπο παραμένει σχεδόν παγωμένο. Η Ρωσία εξακολουθεί να ελέγχει περίπου το 20% της ουκρανικής επικράτειας, με τις μάχες να περιορίζονται σε μικρά χωριά και γραμμές χαρακωμάτων. Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται για εντατικοποίηση των επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές, ενώ οι απώλειες σε αμάχους αυξάνονται.
Η ουκρανική αποστολή στην Ουάσιγκτον επέστρεψε χωρίς την πολυπόθητη υπόσχεση αποστολής πυραύλων Tomahawk, καθώς ο Τραμπ –σύμφωνα με αμερικανικές πηγές– φέρεται να υπαναχώρησε μετά την τηλεφωνική συνομιλία με τον Πούτιν.
Ο Ζελένσκι καλεί σε αντοχή και ενότητα
Μετά την επιστροφή του στο Κίεβο, ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε τους συμμάχους του να μην υποκύψουν σε «πολιτικές κατευνασμού». «Η Ουκρανία δε θα δώσει ποτέ στους τρομοκράτες καμία ανταμοιβή για τα εγκλήματά τους», τόνισε μέσω Telegram, ζητώντας μια νέα σύνοδο του Συνασπισμού των Προθύμων και «ισχυρές κοινές θέσεις στην Ευρώπη».
Ο Ζελένσκι γνωρίζει ότι ο επερχόμενος χειμώνας θα είναι καθοριστικός: με τα ενεργειακά δίκτυα της χώρας του υπό συνεχή ρωσικό βομβαρδισμό, η ανθεκτικότητα της ουκρανικής κοινωνίας δοκιμάζεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.
Η σκιά της Βουδαπέστης
Το βλέμμα στρέφεται πλέον στη Βουδαπέστη, όπου Τραμπ και Πούτιν αναμένεται να συναντηθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο έχει αναλάβει τον συντονισμό της συνόδου, την οποία η Ουκρανία υποδέχεται με συγκρατημένη αισιοδοξία, ελπίζοντας σε μια μορφή κατάπαυσης του πυρός – χωρίς, ωστόσο, να παραχωρήσει επισήμως εδάφη.
Διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι η Ρωσία επιδιώκει να κατοχυρώσει de facto τα κατεχόμενα εδάφη, ενώ ο Τραμπ θα επιθυμούσε να εμφανιστεί ως ο ηγέτης που «έφερε την ειρήνη» στην Ευρώπη.
Πόλεμος φθοράς χωρίς τέλος
Οι τελευταίες εβδομάδες σημαδεύτηκαν από νέους βομβαρδισμούς σε ουκρανικές πόλεις και αντίποινα με drones σε ρωσικές ενεργειακές εγκαταστάσεις. Στην περιοχή Όρενμπουργκ, επίθεση σε εργοστάσιο της Gazprom προκάλεσε τη διακοπή διύλισης φυσικού αερίου που προερχόταν από κοιτάσματα στο Καζακστάν – ένα επεισόδιο που δείχνει πως ο πόλεμος έχει πλέον μεταφερθεί και στο επίπεδο της ενεργειακής ασφάλειας.
Η Ρωσία ανακοίνωσε την κατάληψη δύο χωριών στις επαρχίες Ντονέτσκ και Ζαπορίζια, χωρίς όμως να αλλάζει ουσιαστικά την εικόνα του μετώπου. Οι επιθέσεις εκατέρωθεν συνεχίζονται, με δεκάδες drones να αναχαιτίζονται κάθε νύχτα στον ουρανό της ανατολικής Ευρώπης.
Ειρήνη ή παράταση του αδιεξόδου;
Στο φόντο όλων αυτών, το ερώτημα παραμένει: είναι η πρόταση Πούτιν ένα πρώτο βήμα προς την ειρήνη ή ακόμη μια προσπάθεια να παγιώσει τα κέρδη του πολέμου; Και πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ο Τραμπ στην προσπάθειά του να μεσολαβήσει, χωρίς να θεωρηθεί ότι εγκαταλείπει έναν σύμμαχο;
Η ιστορία δείχνει ότι κάθε ειρήνη που χτίζεται πάνω σε ανισοβαρή ανταλλάγματα δύσκολα κρατούν. Και για την Ουκρανία, που συνεχίζει να πληρώνει το τίμημα της αντίστασης, το τίμημα της «συμφωνίας» ίσως αποδειχθεί μεγαλύτερο από εκείνο του πολέμου.
- Λάκης Λαζόπουλος: Σκληρή κριτική για το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη
- Ουκρανία: Η σκακιέρα του πολέμου – Ανταλλαγή εδαφών, διπλωματικός αναβρασμός και τα όρια της ειρήνης
- Επανέρχεται από τη Δευτέρα ο Δακτύλιος στο κέντρο της Αθήνας
- Γιώργος Φυσάκης: Ο τελευταίος χαμένος ποιητής της εκπαίδευσης
- Ληστεία στο Λούβρο: Κλοπή κοσμημάτων με κινητό γερανό και αλυσοπρίονα