NewsEdit Έφυγε από τη ζωή ο Γιώργος Φυσάκης, ο άνθρωπος που ταύτισε το όνομά του με την ιστορία της ΟΙΕΛΕ και με τους μεγάλους αγώνες για τη δημοκρατική παιδεία στην Ελλάδα.
Μαθηματικός, διανοούμενος, δάσκαλος, ποιητής της ζωής και της αντίστασης, άφησε πίσω του ένα έργο που ξεπερνά τα όρια του συνδικαλισμού. Ήταν μια σπάνια μορφή, από εκείνες που δεν λυγίζουν μπροστά στην εξουσία, που ζουν με πάθος για το δίκαιο και το φως.
Από την Κρήτη της Κατοχής στην παιδεία της ελευθερίας
Ο Γιώργος Φυσάκης γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1932 στην Επισκοπή Χανίων, δεύτερο από τα επτά παιδιά του Παυλή και της Κορίνας Φυσάκη. Οι πρώτες του μνήμες χαράχτηκαν βαθιά μέσα του, όταν είδε τα ναζιστικά αεροπλάνα να σκεπάζουν τον ουρανό της Κρήτης. «Νόμιζα πως ήταν εγγλέζικα και τα χαιρέτησα. Μα εκείνα έριξαν βόμβες… και τότε γεννήθηκε η πρώτη μου μεταφυσική απορία», είχε πει χρόνια αργότερα. Από εκείνη τη στιγμή, η ζωή του καθορίστηκε από μια μόνιμη αναζήτηση για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη.
Ο δάσκαλος που έμαθε στους μαθητές του την αντίσταση
Ξεκίνησε την εκπαιδευτική του πορεία στη Σχολή Ουρσουλινών στη Νάξο. Εκεί, η Χούντα των Συνταγματαρχών τον χαρακτήρισε «λίαν επικίνδυνο» για τις δημοκρατικές του ιδέες και τον απέλυσε. Τον Ιανουάριο του 1968, πριν αποχωρήσει, μπήκε σε όλες τις τάξεις και άφησε με κιμωλία στους πίνακες το μήνυμα που έγινε θρύλος:
«Να θυμάστε πάντα τις συζητήσεις και αναζητήσεις μας. Να αντιστέκεστε! Και να επιλέγετε από τις γραμμές την ίσια! Και από το φως, το φως του ήλιου…».
Οι μαθήτριες του σχολείου, οι Ουρσουλίνες της Νάξου, τον αποχαιρέτησαν τραγουδώντας πίσω από τα κάγκελα: «Μας πήραν οι φασίστες το γελαστό παιδί». Η σκηνή αυτή, καταγεγραμμένη σε πλήθος μαρτυριών, έμεινε ως ένα από τα πιο φωτεινά επεισόδια αντίστασης στην εκπαιδευτική ιστορία της δικτατορίας.
Ο αγωνιστής της ΟΙΕΛΕ και ο θεμελιωτής της δημοκρατικής εκπροσώπησης
Τέσσερα χρόνια μετά, η διεθνής κινητοποίηση οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων του επέτρεψε να επιστρέψει στη διδασκαλία, αρχικά στη Σχολή Χατζηδάκη και αργότερα στη Σχολή Χιλλ. Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, ο Φυσάκης βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της ανασυγκρότησης του συνδικαλιστικού κινήματος των ιδιωτικών εκπαιδευτικών. Υπήρξε από τους ιδρυτές της ΟΙΕΛΕ και ο πρώτος που διατύπωσε τη μεγάλη της αρχή:
«Μακριά από κόμματα, από την πολιτική εξουσία, από τον εργοδότη».
Ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας, καθοδήγησε τη δίμηνη απεργία του 1976, που ανάγκασε την κυβέρνηση Καραμανλή να θεσπίσει τον νόμο 682/77 — το βασικό πλαίσιο λειτουργίας της ιδιωτικής εκπαίδευσης μέχρι σήμερα. Η δράση του δεν περιορίστηκε σε συνδικαλιστικά αιτήματα, αλλά ανέδειξε τον εκπαιδευτικό ως φορέα κοινωνικής προόδου και πολιτισμού.
Η σύγκρουση με το κατεστημένο και η ακεραιότητα του ανθρώπου
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, του προτάθηκε να αναλάβει τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας. «Όχι από το κόμμα μου, από άλλο κόμμα», συνήθιζε να λέει με το χαρακτηριστικό του μειδίαμα. Όμως, η αντίδραση του συντηρητικού κατεστημένου ήταν άμεση. Επιστολές γεμάτες ύβρεις έφτασαν στα πολιτικά γραφεία, ενώ ακόμη και ο τότε Αρχιεπίσκοπος παρενέβη για να αποτραπεί ο διορισμός του «ασεβούς Φυσάκη». Εκείνος, όπως πάντα, χαμογέλασε και αποσύρθηκε σιωπηλά, με την αξιοπρέπεια που χαρακτήριζε όλη του τη ζωή.
Ο δάσκαλος που δεν ξέχασε ποτέ τους μαθητές του
Μετά από δεκαπέντε χρόνια στο τιμόνι της ΟΙΕΛΕ, ο Φυσάκης αποχώρησε και εντάχθηκε στη δημόσια εκπαίδευση. Ολοκλήρωσε την πορεία του στο 5ο Λύκειο Αμαρουσίου το 1995, όπου οι μαθητές του τον αποχαιρέτησαν με ένα βίντεο που έφερε τον τίτλο «Στον κύριό μας με αγάπη». Πάνω από 400 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο αποχαιρετιστήριο πάρτι του, για να τιμήσουν τον «απίστευτο κύριο Τέλειο» — τον δάσκαλο που δεν δίδασκε απλώς Μαθηματικά, αλλά μαθήματα ζωής.
Η παρακαταθήκη ενός αιώνιου δασκάλου
Στα 90 του χρόνια, ο Γιώργος Φυσάκης χάρισε μέρος του αρχείου του στην ΟΙΕΛΕ: έγγραφα, αφίσες, πρακτικά, φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα. Ένα πολύτιμο υλικό που σύντομα θα είναι προσβάσιμο σε κάθε εκπαιδευτικό, ως ζωντανή μνήμη των αγώνων για τη δημοκρατική παιδεία. Μέχρι το τέλος της ζωής του, παρακολουθούσε τις εξελίξεις, επικοινωνούσε με νέους συναδέλφους, συμβούλευε και προειδοποιούσε:
«Ξέρω ότι ζείτε σε δύσκολες εποχές, ίσως ακόμη πιο δύσκολες κι από τις δικές μας. Είναι όμως χρέος όλων μας ο αγώνας να συνεχίζεται».
Ο άνθρωπος που πάλευε με το φως
Η μορφή του θα μείνει ανεξίτηλη: αγέρωχος, με το τσιμπούκι του στο χέρι, να κοιτάζει το μέλλον της εκπαίδευσης και τη θάλασσα της Κρήτης. Ο ίδιος συνήθιζε να λέει μια φράση που συμπυκνώνει όλη του τη φιλοσοφία:
«Οι ιδιοκτήτες παλεύουν με τα λεφτά τους για τα λεφτά τους, οι εκπαιδευτικοί παλεύουν με τους αγώνες τους για την παιδεία».
Ο Γιώργος Φυσάκης κίνησε για το επέκεινα, για να συναντήσει τον αγαπημένο του συναγωνιστή Μιχάλη Κουρουτό. Μαζί, οι δύο μεγάλοι του κλάδου θα συνεχίσουν, κάπου αλλού, τις αιώνιες συζητήσεις τους για την παιδεία, τη δημοκρατία και το φως.
Η πολιτική του κηδεία θα τελεστεί την Τρίτη, στη 1 μ.μ., στο Κοιμητήριο Αμαρουσίου. Και όσοι τον γνώρισαν, θα τον αποχαιρετήσουν όπως του πρέπει: με μια ρακή, ένα χαμόγελο και μια υπόσχεση — πως ο αγώνας δεν σταματά ποτέ.