NewsEdit Το σχέδιο της ΕΕ για την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο Διαδίκτυο προκαλεί έντονες αντιδράσεις και φόβους για μαζική παρακολούθηση
Στο μόνο πράγμα που συμφωνούν όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ότι τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από τη σεξουαλική κακοποίηση. Ωστόσο, το πώς θα επιτευχθεί αυτό έχει οδηγήσει σε βαθιές διαφωνίες μεταξύ των 27 χωρών. Ο προτεινόμενος Κανονισμός για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης Παιδιών (CSAR), γνωστός και ως chat control, έχει βρεθεί στο επίκεντρο μιας έντονης πολιτικής και ηθικής αντιπαράθεσης για τα όρια της ψηφιακής ιδιωτικότητας.
Το σχέδιο και οι αντιδράσεις
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που κατατέθηκε το 2022, προβλέπει ότι οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών —από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έως τις εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων και αποθήκευσης δεδομένων— θα είναι υποχρεωμένοι να ελέγχουν το περιεχόμενο των χρηστών τους, ώστε να εντοπίζουν υλικό παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης (CSAM).
Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η πρόταση αφορά «την προστασία των παιδιών μας από ένα τρομερό έγκλημα» και όχι τη γενική παρακολούθηση των επικοινωνιών, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπός της, Μάρκους Λάμερτ. Παρά ταύτα, πολλές χώρες και οργανώσεις βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά.
Η γραμμή του ρήγματος
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη εγκρίνει την πρόταση με τροποποιήσεις που περιορίζουν το εύρος του ελέγχου, ειδικά σε κρυπτογραφημένες συνομιλίες, ωστόσο τα κράτη μέλη δεν έχουν καταφέρει να καταλήξουν σε κοινή θέση. Η τελευταία απόπειρα, υπό τη δανική προεδρία, απέτυχε την περασμένη εβδομάδα.
Η Δανία κατέθεσε μια νέα πρόταση συμβιβασμού, που προβλέπει ότι ο έλεγχος θα αφορά μόνο εικόνες και συνδέσμους —όχι μηνύματα κειμένου— και θα πραγματοποιείται μόνο έπειτα από έγκριση ανεξάρτητης δικαστικής ή διοικητικής αρχής. Παρ’ όλα αυτά, το Συμβούλιο της ΕΕ δεν κατάφερε να εξασφαλίσει πλειοψηφία, οδηγώντας τις συνομιλίες πίσω σε διμερείς διαπραγματεύσεις.
Οι επικριτές μιλούν για «τέλος της ιδιωτικότητας»
Ακτιβιστές, εταιρείες τεχνολογίας και οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων προειδοποιούν ότι ο κανονισμός θα ανοίξει την πόρτα σε μαζική παρακολούθηση πολιτών. Ο Γερμανός πρώην ευρωβουλευτής Πάτρικ Μπρέγιερ προειδοποιεί πως «θα σημάνει το τέλος του απορρήτου της αλληλογραφίας».
Η πλατφόρμα Χ (Twitter) του Ίλον Μασκ χαρακτήρισε την πρόταση «επικίνδυνη», καλώντας τη Γερμανία και την Πολωνία να συνεχίσουν να την απορρίπτουν. Παρόμοια στάση υιοθέτησε και η Signal, που απείλησε να αποχωρήσει από την ΕΕ αν τελικά εγκριθεί το chat control. Η Meta, μητρική εταιρεία της WhatsApp, προειδοποίησε ότι η πρόταση «θέτει σε κίνδυνο την ιδιωτικότητα, την ελευθερία και την ασφάλεια των χρηστών».
Η Γερμανία μπλοκάρει τη συμφωνία
Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην υιοθέτηση του κανονισμού προέρχεται από το Βερολίνο. Η υπουργός Δικαιοσύνης της Γερμανίας, Στέφανι Χούμπιχ, δήλωσε κατηγορηματικά ότι «η αχρείαστη επιτήρηση των συνομιλιών πρέπει να είναι ταμπού σε ένα συνταγματικό κράτος».
Με βάση τους κανόνες ενισχυμένης πλειοψηφίας, η υποστήριξη της Γερμανίας είναι απαραίτητη για την έγκριση του κανονισμού από το Συμβούλιο. «Θα ήταν σαν να ανοίγαμε όλες τις επιστολές των πολιτών για να δούμε αν υπάρχει κάτι παράνομο», σχολίασε ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της CDU, Γενς Σπαν.
Ένα αδιέξοδο με ηθικό και πολιτικό βάρος
Παρά τις καλές προθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το chat control έχει μετατραπεί σε έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους φακέλους των τελευταίων ετών στις Βρυξέλλες. Από τη μία πλευρά, η ανάγκη για προστασία των παιδιών από εγκληματικές δραστηριότητες στο Διαδίκτυο είναι αδιαμφισβήτητη· από την άλλη, το τίμημα για την ιδιωτικότητα και την ελευθερία της επικοινωνίας παραμένει πολύ βαρύ για να γίνει αποδεκτό χωρίς ευρύτερη κοινωνική συναίνεση.
Όπως σημείωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης στο European Newsroom, «κανείς δεν διαφωνεί για τον στόχο, αλλά όλοι φοβούνται τον τρόπο».