NewsEdit Κάθε φθινόπωρο – με τις συνεχείς και συνήθως απότομες εναλλαγές της θερμοκρασίας, αλλά και το άνοιγμα των σχολείων – οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού επανέρχονται στο προσκήνιο και δοκιμάζουν τις αντοχές του ανοσοποιητικού μας.
Τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν χαμηλή κυκλοφορία της γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) τις τελευταίες εβδομάδες στην Ελλάδα. Αντίθετα, εξακολουθούν να καταγράφονται αρκετά περιστατικά COVID-19, χωρίς όμως σημαντική αύξηση στις νοσηλείες. Παρόμοια εικόνα παρατηρείται και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε πολλές περιοχές της Ασίας, όπως στην Ιαπωνία, την Ινδία και την Ταϊλάνδη, η γρίπη φέτος εμφανίζει νωρίτερα επιδημικές εξάρσεις. Αυτό σημαίνει ότι και στην Ευρώπη ενδέχεται να υπάρξουν διαφοροποιήσεις στην εξέλιξη του επιδημικού κύματος – είτε με πρώιμη έναρξη είτε με εντονότερο επιπολασμό σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να παραμείνουμε σε εγρήγορση.
Καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν και οι δραστηριότητές μας μεταφέρονται σε εσωτερικούς χώρους, αναμένεται σταδιακή αύξηση των κρουσμάτων γρίπης και RSV, με τη σταθερή πλέον παρουσία της COVID-19. Οι συλλοιμώξεις του αναπνευστικού, από δύο ή περισσότερα μικροβιακά αίτια, συχνά σχετίζονται με επιπλοκές της λοίμωξης, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες: ηλικιωμένους, άτομα με χρόνιες παθήσεις και ανοσοκατεσταλμένους. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι όταν ο οργανισμός μας έχει ήδη μια ιογενή λοίμωξη, γίνεται πιο ευάλωτος σε μια δεύτερη, ιογενή ή βακτηριακή.
Ο εμβολιασμός παραμένει το ισχυρότερο μέτρο δημόσιας υγείας. Ειδικά για τον ιό της γρίπης, που μεταλλάσσεται εύκολα και συχνά προκαλεί σημαντικές επιπλοκές, το εμβόλιο είναι αναγκαίο. Η γρίπη είναι σοβαρή λοίμωξη, με έντονη συμπτωματολογία που μπορεί να μας ταλαιπωρήσει για εβδομάδες· δεν είναι λίγοι όσοι εμφανίζουν βήχα ή καταβολή – συμπτώματα που μπορεί να επιμένουν για βδομάδες ή και μήνες. Για την COVID-19 κυκλοφορούν προσαρμοσμένα εμβόλια για την περίοδο 2025–2026, τα οποία καλύπτουν τις επικρατούσες παραλλαγές του SARS-CoV-2. Συνιστάται να κάνουν μια αναμνηστική δόση κυρίως όσοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Για τον RSV επίσης κυκλοφορούν εμβόλια που καλύπτουν τους υπότυπους του ιού και συνιστώνται για τις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες.
Τα τελευταία χρόνια, μετά την πανδημία και την άρση των περιοριστικών μέτρων, οι ιώσεις παρουσιάζουν σημαντική αύξηση διεθνώς. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις η επίπτωσή τους φαίνεται να έχει ξεπεράσει τα προ πανδημίας επίπεδα. Η καλή ατομική αναπνευστική υγιεινή αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνάς μας απέναντι στους αναπνευστικούς ιούς: τακτικό πλύσιμο χεριών, καλός αερισμός των εσωτερικών χώρων και χρήση μάσκας σε συνθήκες συνωστισμού, όπως και όταν έχουμε συμπτώματα που μπορεί να παραπέμπουν σε λοίμωξη του αναπνευστικού. Με υπεύθυνη στάση και σωστές συνήθειες, μπορούμε να περιορίσουμε τη διασπορά των ιών και να προστατεύσουμε όχι μόνο τον εαυτό μας, αλλά και τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας.
Αθανάσιος Τσακρής
καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ.