Πώς χρησιμοποιούμε πραγματικά το ChatGPT

Η μεγάλη μελέτη από OpenAI, Harvard και Duke αποκαλύπτει πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπήκε στην καθημερινότητά μας — και τι λέει αυτό για εμάς

Μια από τις πιο εκτενείς έρευνες που έχουν γίνει για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την OpenAI σε συνεργασία με το Harvard University και το Duke University, με τίτλο “How People Use ChatGPT”. Η μελέτη, βασισμένη σε εκατομμύρια αλληλεπιδράσεις χρηστών από όλο τον κόσμο, επιχειρεί να απαντήσει σε ένα απλό αλλά κρίσιμο ερώτημα: τι ζητούν πραγματικά οι άνθρωποι από το ChatGPT;

Η απάντηση δείχνει κάτι περισσότερο από τεχνολογική συμπεριφορά: καταγράφει μια νέα, εξελισσόμενη σχέση ανθρώπου–μηχανής. Οι χρήστες απευθύνονται στο ChatGPT όχι μόνο για να λύσουν προβλήματα, αλλά για να σκέφτονται, να γράφουν, να κατανοούν και να εκφράζονται.

Οι τρεις τρόποι με τους οποίους μιλάμε στην τεχνητή νοημοσύνη

Η έρευνα εντόπισε τρεις βασικές προθέσεις που κρύβονται πίσω από τα μηνύματα των χρηστών:

Asking, δηλαδή η αναζήτηση πληροφορίας ή εξήγησης·
Doing, η εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών, όπως η συγγραφή ή η μετάφραση·
Expressing, η προσωπική έκφραση ή η δημιουργική αναζήτηση.

Το ChatGPT, λοιπόν, δεν είναι μόνο μια «έξυπνη μηχανή απαντήσεων». Είναι ένα εργαλείο που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν εναλλάξ ως εγκυκλοπαίδεια, βοηθό γραφείου και καθρέφτη σκέψης. Η μελέτη δείχνει ότι οι δύο πρώτες λειτουργίες (“Asking” και “Doing”) καλύπτουν τη συντριπτική πλειονότητα των χρήσεων, γεγονός που μαρτυρά ότι το ChatGPT έχει καθιερωθεί κυρίως ως πρακτικό και παραγωγικό εργαλείο.

Η γραφή ως κεντρική λειτουργία

Σύμφωνα με τη μελέτη, το πιο συχνό αίτημα αφορά το Writing — τη συγγραφή, επεξεργασία ή βελτίωση κειμένων. Από emails και παρουσιάσεις μέχρι δημοσιογραφικά άρθρα, πανεπιστημιακές εργασίες και ποίηση, το ChatGPT έχει γίνει ο νέος «ψηφιακός συν-συγγραφέας».

Ακολουθούν δύο ακόμη μεγάλες κατηγορίες: Practical Guidance, όπου οι χρήστες ζητούν οδηγίες, πλάνα ή βήματα δράσης, και Seeking Information, δηλαδή αναζήτηση επεξηγημένης γνώσης. Η ποιοτική διαφορά με τις παραδοσιακές μηχανές αναζήτησης είναι η συνομιλία: η απάντηση έρχεται μέσα από έναν διάλογο που προσαρμόζεται, διορθώνεται και εξελίσσεται.

Από το γραφείο στο σπίτι

Η έρευνα καταγράφει μια σαφή μετατόπιση στη χρήση του ChatGPT. Ενώ αρχικά η πλειονότητα των αλληλεπιδράσεων αφορούσε επαγγελματικά tasks, σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται ολοένα περισσότερο για προσωπικούς σκοπούς: βοήθεια στη λήψη αποφάσεων, δημιουργικές δραστηριότητες, ψυχαγωγία ή ακόμη και συναισθηματική υποστήριξη.

Η τεχνολογία έχει αρχίσει να γεφυρώνει τον χρόνο εργασίας και τον ελεύθερο χρόνο. Πλέον, ο ίδιος χρήστης που ζητά το πρωί αναδιατύπωση ενός δελτίου Τύπου, το βράδυ μπορεί να ρωτά το ChatGPT για συνταγές ή ιδέες για ένα ταξίδι.

Η γεωγραφία της χρήσης

Η χρήση του ChatGPT είναι πια παγκόσμια, χωρίς να περιορίζεται στις πλούσιες οικονομίες. Η μελέτη δείχνει υψηλά επίπεδα υιοθέτησης και σε χώρες μεσαίου εισοδήματος, γεγονός που υπογραμμίζει τον δημοκρατικό χαρακτήρα της τεχνητής νοημοσύνης. Στην πράξη, το μόνο που χρειάζεται είναι πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Οι χρονικές τάσεις είναι επίσης ενδεικτικές: τα αιτήματα κορυφώνονται στις ώρες εργασίας, αλλά υπάρχει σταθερή χρήση και αργά το βράδυ, δείχνοντας ότι το ChatGPT έχει γίνει ένα 24ωρο εργαλείο σκέψης και δημιουργίας.

Πώς αξιολογούν οι χρήστες τις απαντήσεις

Η πλειονότητα των χρηστών θεωρεί ότι λαμβάνει χρήσιμες ή ποιοτικές απαντήσεις, ιδίως σε θέματα που σχετίζονται με γραφή και πρακτική καθοδήγηση. Ωστόσο, τα ποσοστά ικανοποίησης πέφτουν όταν πρόκειται για πολύπλοκες τεχνικές ερωτήσεις ή εξειδικευμένα επιστημονικά θέματα.

Η έρευνα τονίζει ότι, παρά την πρόοδο των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων, το ChatGPT δεν αντικαθιστά την ανθρώπινη κρίση. Αντίθετα, λειτουργεί καλύτερα ως συνεργάτης που επιταχύνει τη σκέψη και τη δημιουργικότητα.

Ένα καθρέφτισμα των αναγκών μας

Πέρα από τα στατιστικά, το πιο ουσιαστικό εύρημα είναι ανθρωπολογικό: το ChatGPT λειτουργεί σαν καθρέφτης των αναγκών και των τρόπων σκέψης μας. Μας βοηθά να ξεκαθαρίζουμε ιδέες, να οργανώνουμε πληροφορίες, να γράφουμε καλύτερα και, κάποιες φορές, να εκφραζόμαστε πιο ειλικρινά απ’ ό,τι σε μια πραγματική συζήτηση.

Περισσότερο από ένα εργαλείο, το ChatGPT είναι ένα μέσο έκφρασης και κατανόησης. Γι’ αυτό και η μελέτη How People Use ChatGPT καταγράφει κάτι μεγαλύτερο από τη χρήση μιας πλατφόρμας: αποτυπώνει το πώς η τεχνητή νοημοσύνη αρχίζει να ενσωματώνεται στην ίδια την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Το επόμενο κεφάλαιο

Καθώς το ChatGPT εξελίσσεται, η ερώτηση μετατοπίζεται. Δεν είναι πλέον τι μπορεί να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά τι επιλέγουμε εμείς να κάνουμε μαζί της. Αν η πρώτη φάση ήταν η ανακάλυψη, η επόμενη είναι η συνύπαρξη: η στιγμή που η ΤΝ θα πάψει να είναι «εργαλείο» και θα γίνει συν-δημιουργός στη σκέψη, τη γραφή και την καθημερινότητά μας.

Η μελέτη των OpenAI, Harvard και Duke δείχνει πως αυτή η στιγμή έχει ήδη αρχίσει.