NewsEdit Μετά από ένα Σαββατοκύριακο έντασης και εκατέρωθεν δηλώσεων που θύμιζαν ρήξη, η Λευκωσία επιχειρεί από χθες να αποκλιμακώσει την κρίση που δημιουργήθηκε στις σχέσεις Κύπρου και Ελλάδας με αφορμή το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών.
Οι αιχμές του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη περί «εκβιασμού» από τον ΑΔΜΗΕ έδωσαν τη θέση τους σε ένα πιο ήπιο μήνυμα ενότητας: «Οι σχέσεις των δύο χωρών και κυβερνήσεων είναι πιο ισχυρές από ποτέ», δήλωσε ο Κύπριος Πρόεδρος, προσθέτοντας ότι «όσοι επενδύουν στη ρήξη θα απογοητευτούν».
Η επιστολή που άναψε φωτιές
Η κρίση ξεκίνησε από δημοσίευμα του κυπριακού Τύπου και της εφημερίδας «Ο Φιλελεύθερος», που αποκάλυψε επιστολή του ελληνικού φορέα υλοποίησης του έργου, του ΑΔΜΗΕ, προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου. Στην επιστολή αυτή, ο ΑΔΜΗΕ ζητούσε αποζημίωση για δαπάνες ύψους 251 εκατομμυρίων ευρώ, πριν ακόμη ολοκληρωθεί το έργο, αμφισβητώντας την απόφαση που του επέτρεπε να εισπράξει μόλις 25 εκατομμύρια το 2025.
Ερωτηθείς σχετικά, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αντέδρασε έντονα, λέγοντας ότι «αν ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρίσεις εκβιάζεται η κυπριακή κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει».
Η τοποθέτηση αυτή προκάλεσε άμεση αντίδραση στην Αθήνα. Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, ενώ ο Έλληνας υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου απάντησε δημόσια ότι «η Ελληνική Δημοκρατία δεν εκβιάζει», καλώντας τη Λευκωσία να ξεκαθαρίσει τη στάση της για το έργο. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης επανέλαβε την ύπαρξη «απόλυτης συμπόρευσης και ταύτισης» Ελλάδας και Κύπρου στα κοινά συμφέροντα, στέλνοντας σήμα ψυχραιμίας.
Το γεωπολιτικό υπόβαθρο της κρίσης
Πίσω από την ένταση και τις εκατέρωθεν δηλώσεις, κρύβεται ένα πρόβλημα που δεν κατονομάζεται ποτέ ευθέως: η γεωπολιτική διάσταση του έργου. Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας, που αποτελεί τμήμα του ευρύτερου έργου EuroAsia Interconnector, αγγίζει την πιο ευαίσθητη γεωγραφικά και στρατηγικά περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου – εκεί όπου η Τουρκία αμφισβητεί συστηματικά τα θαλάσσια όρια και τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου.
Οι τουρκικές διεκδικήσεις νοτιοανατολικά της Κρήτης και οι συνεχείς καθυστερήσεις στην έκδοση Navtex για τις απαραίτητες βυθομετρήσεις έχουν ήδη επιβραδύνει την πόντιση του καλωδίου που κατασκευάζεται στη Νορβηγία από τη Nexans. Οι καθυστερήσεις αυτές δεν είναι τεχνικές· είναι πολιτικές, καθώς η Άγκυρα έχει καταφέρει να επιβάλει ένα άτυπο «βέτο ισχύος» στην περιοχή, εμποδίζοντας ή καθυστερώντας έργα που δεν τελούν υπό την έγκρισή της.
Η πολιτική αμηχανία Αθήνας και Λευκωσίας
Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου αποφεύγουν να αναγνωρίσουν δημόσια αυτή την πραγματικότητα, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε την αποδοχή ενός νέου, ανεπίσημου καθεστώτος εξάρτησης από τις διαθέσεις της Άγκυρας. Το αποτέλεσμα είναι μια ιδιότυπη πολιτική αμηχανία: ενώ κανείς δεν παραδέχεται το πρόβλημα, όλες οι πλευρές αναλώνονται σε δευτερεύουσες διαφωνίες για τεχνικά, οικονομικά ή ρυθμιστικά ζητήματα.
Αυτό το «κενό συνεννόησης» μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας τροφοδοτεί την εικόνα μιας διμερούς αντιπαράθεσης που στην πραγματικότητα αντανακλά τον ευρύτερο γεωστρατηγικό εγκλωβισμό της περιοχής. Όπως σχολιάζουν διπλωματικές πηγές, η ένταση των τελευταίων ημερών δεν είναι τίποτε άλλο παρά το σύμπτωμα ενός βαθύτερου αδιεξόδου: η Ανατολική Μεσόγειος παραμένει πεδίο άτυπων συγκρούσεων ισχύος, όπου τα μεγάλα ενεργειακά σχέδια συχνά σκοντάφτουν πάνω σε πολιτικές ισορροπίες.
Τα δευτερεύοντα – αλλά υπαρκτά – εμπόδια
Πέρα από τη γεωπολιτική διάσταση, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης αντιμετωπίζει μια σειρά από πρακτικά προβλήματα που επιτείνουν τη στασιμότητα.
Πρώτον, υπάρχει χρηματοδοτική αβεβαιότητα: οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου διαφωνούν για το ποσοστό συμμετοχής και τους όρους αποπληρωμής, ενώ η κυπριακή πλευρά εξακολουθεί να εκφράζει επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητα του έργου.
Δεύτερον, ρυθμιστικές και νομικές εκκρεμότητες καθυστερούν τις αποφάσεις. Οι δύο Ρυθμιστικές Αρχές διαφωνούν ως προς τον επιμερισμό του κόστους και τον τρόπο αποζημίωσης των επενδύσεων, ενώ υπάρχουν αντιπαραθέσεις για την τήρηση των κοινοτικών κανόνων διαφάνειας.
Τρίτον, οι τεχνικές καθυστερήσεις είναι πια εκτεταμένες: το πάγωμα των θαλάσσιων ερευνών, οι αναβολές πληρωμών στους αναδόχους και η ανάγκη νέων αδειοδοτήσεων μετατοπίζουν συνεχώς τα χρονοδιαγράμματα.
Το έργο που κινδυνεύει να μείνει στα χαρτιά
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου, το οποίο πριν από μερικά χρόνια παρουσιαζόταν ως το πιο φιλόδοξο ενεργειακό βήμα της Ανατολικής Μεσογείου, βρίσκεται σήμερα ένα βήμα πριν από το «συρτάρι» των πολιτικά ανεφάρμοστων σχεδίων. Και αυτό δεν οφείλεται μόνο σε τεχνικές ή γραφειοκρατικές δυσκολίες. Οφείλεται κυρίως στην αδυναμία Ελλάδας και Κύπρου – αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – να αντιμετωπίσουν κατά μέτωπο την πραγματικότητα ότι η Τουρκία έχει εγκαθιδρύσει έναν μη θεσμικό αλλά αποτελεσματικό μηχανισμό επιρροής στην περιοχή.
Όσο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και οι άμεσα εμπλεκόμενες χώρες κρύβονται πίσω από δευτερεύοντα προσκόμματα, τα μεγάλα έργα θα παραμένουν δέσμια μιας πολιτικής αναβλητικότητας που εξυπηρετεί μόνο εκείνον που τη συντηρεί.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, αντί να ενώσει τις δύο εστίες του ελληνισμού με ένα καλώδιο ενέργειας, καταλήγει να συμβολίζει – προς το παρόν – τα όρια της κοινής τους στρατηγικής βούλησης.
- Χωρίς παγίδες και με αναισθητικό όπλο η επιχείρηση σύλληψης του λύκου στον Ν. Μαρμαρά
- Ανάλυση / Ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας: Το blame game και αλήθειες που δεν λέγονται
- Η Γαλλία σε πολιτικό αδιέξοδο: Ο προϋπολογισμός του 2026 πυροδοτεί νέα κρίση εξουσίας για τον Εμανουέλ Μακρόν
- John M. Martinis: Ο Ελληνοαμερικανός επιστήμονας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής 2025 – H νέα εποχή της κβαντικής φυσικής
- Στίβεν Κινγκ στην κορυφή της λίστας λογοκρισίας: Οι ΗΠΑ διχασμένες (και) για τα βιβλία στα σχολεία