Η Ουάσιγκτον ξανά στο χείλος του γκρεμού: Τι είναι το shutdown και τι μπορεί να προκαλέσει

Η Ουάσιγκτον βρίσκεται ξανά στο χείλος του γκρεμού, καθώς Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί δεν έχουν καταφέρει να βρουν κοινό έδαφος για τον νέο προϋπολογισμό των ΗΠΑ.

Με την προθεσμία της 1ης Οκτωβρίου να εκπνέει, ένα ακόμη κυβερνητικό shutdown μοιάζει πλέον αναπόφευκτο, με επιπτώσεις που θα επηρεάσουν όχι μόνο την αμερικανική κοινωνία αλλά και τις διεθνείς αγορές.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και οι Δημοκρατικοί αντίπαλοί του εμφανίστηκαν να κάνουν μικρή πρόοδο σε μία συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στον Λευκό Οίκο, με στόχο την αποτροπή της διακοπής λειτουργίας των υπηρεσιών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης (shutdown), που θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα σε ένα ευρύ πλαίσιο υπηρεσιών ακόμη και από την Τετάρτη.

Οι δύο πλευρές εξήλθαν από τη συνάντηση επιρρίπτοντας την ευθύνη η μία στην άλλη, στην περίπτωση που το Κογκρέσο αποτύχει να παρατείνει τη χρηματοδότηση της κυβέρνησης που λήγει τα μεσάνυχτα της Τρίτης (07:00 το πρωί της Τετάρτης, ώρα Ελλάδος).

“ Νομίζω ότι οδεύουμε σε ένα shutdown”, δήλωσε ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς.

Πολιτικό αδιέξοδο στην Ουάσιγκτον

Μετά από συνάντηση στον Λευκό Οίκο, οι δύο πλευρές αποχώρησαν χωρίς καμία πρόοδο. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε τους Δημοκρατικούς ότι «κρατούν όμηρο» τη διαδικασία, ενώ ο επικεφαλής της γερουσιαστικής μειοψηφίας Τσακ Σούμερ απάντησε πως «οι διαφορές παραμένουν τεράστιες».
Οι Ρεπουμπλικανοί ζητούν περικοπές στη Medicaid και περιορισμό των επιδοτήσεων του Obamacare, ενώ οι Δημοκρατικοί αξιώνουν μόνιμη παράταση των ενισχύσεων για την ασφάλιση υγείας και ακύρωση των περικοπών που εισήγαγε το φορολογικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ.
Για να περάσει το προσωρινό νομοσχέδιο χρηματοδότησης, οι Ρεπουμπλικανοί χρειάζονται τουλάχιστον οκτώ ψήφους Δημοκρατικών στη Γερουσία – κάτι που μέχρι στιγμής μοιάζει απίθανο.

Τι σημαίνει ένα shutdown στην πράξη

Ένα κυβερνητικό shutdown σημαίνει ουσιαστικά ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σταματά να λειτουργεί πλήρως. Αυτό οδηγεί σε προσωρινή υποχρεωτική αργία για εκατοντάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους, ενώ άλλοι συνεχίζουν να εργάζονται χωρίς μισθό μέχρι να βρεθεί λύση. Σύμφωνα με αμερικανικά μέσα, η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει αυτήν τη φορά ακόμη και το ενδεχόμενο μαζικών, οριστικών απολύσεων.
Παράλληλα, υπηρεσίες που θεωρούνται «απαραίτητες» – όπως οι ένοπλες δυνάμεις, ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας, η φύλαξη συνόρων και η λειτουργία νοσοκομείων – θα συνεχίσουν να λειτουργούν. Οι πληρωμές για Social Security και Medicare δεν θα διακοπούν, αλλά νέες αιτήσεις και επανεκδόσεις καρτών θα παγώσουν. Τα εθνικά πάρκα, καθώς και οργανισμοί όπως η EPA και η FDA, ενδέχεται να κλείσουν ή να περιορίσουν σημαντικά τις δραστηριότητές τους.

Οικονομικές επιπτώσεις και αγορές

Η αβεβαιότητα έχει ήδη αγγίξει τη Wall Street, με τις μετοχές να περιορίζουν τα κέρδη τους εν μέσω φόβων ότι κρίσιμα στατιστικά στοιχεία – όπως αυτά για την απασχόληση – δεν θα δημοσιευθούν. Αντίθετα, ο χρυσός σημειώνει συνεχή άνοδο, λειτουργώντας ως ασφαλές καταφύγιο για τους επενδυτές.
Οι επιπτώσεις ενός shutdown μπορεί να φτάσουν μέχρι και τη διακοπή διαδικασιών για αρχικές δημόσιες εγγραφές (IPOs), αφού η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα αναστείλει τις εργασίες της. Παράλληλα, προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας, όπως το SNAP, χρηματοδοτούνται μόνο για 30 ημέρες μετά την έναρξη ενός λουκέτου, γεγονός που θα πλήξει ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Μπορεί να σπάσει η φούσκα;

Η τελευταία φορά που η αμερικανική κυβέρνηση μπήκε σε καθεστώς shutdown ήταν το 2018-2019, με ρεκόρ πέντε εβδομάδων. Παρά την πολιτική αναταραχή, οι αγορές έδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Σε τέσσερα από τα πιο πρόσφατα shutdowns διάρκειας άνω των πέντε ημερών, ο δείκτης S&P 500 κατέγραψε άνοδο.
Ωστόσο, η σημερινή συγκυρία είναι διαφορετική. Η οικονομία επιβραδύνεται, ο πληθωρισμός πιέζει τα νοικοκυριά, η Fed εξετάζει νέες μειώσεις επιτοκίων, ενώ γεωπολιτικές αναταράξεις δημιουργούν πρόσθετη αβεβαιότητα. Οι αποτιμήσεις των μετοχών κινούνται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, και δεν λείπουν οι φωνές που μιλούν για «φούσκα». Ένα σοκ όπως η παύση βασικών κρατικών λειτουργιών θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για το πρώτο κύμα ρευστοποιήσεων.

Το πιθανότερο σενάριο

Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν πιθανό ένα shutdown διάρκειας μίας έως δύο εβδομάδων, μέχρι να βρεθεί συμβιβασμός γύρω από τις επιδοτήσεις του Obamacare. Ωστόσο, κάθε ημέρα που περνά χωρίς συμφωνία αυξάνει το οικονομικό κόστος και το πολιτικό ρίσκο για τον Λευκό Οίκο.
Η έκβαση του αδιεξόδου δεν θα καθορίσει μόνο το μέλλον της αμερικανικής οικονομίας, αλλά και τη σταθερότητα της διεθνούς αγοράς, σε μια περίοδο που τα περιθώρια ανοχής απέναντι σε νέα σοκ έχουν στενέψει επικίνδυνα.