NewsEdit Ένα φιλόδοξο σχέδιο 21 σημείων που επιδιώκει να βάλει τέλος στον πόλεμο στη Γάζα και να ανοίξει τον δρόμο για τη δημιουργία μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους παρουσίασαν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Η πρόταση, που αποκαλύφθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και διέρρευσε μέσω των Times of Israel, θεωρείται από πολλούς ως το πιο ολοκληρωμένο σχέδιο αμερικανικής μεσολάβησης από την αρχή της σύγκρουσης. Σύμφωνα με το πλαίσιο που εκπόνησε ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, η Γάζα θα μετατραπεί σε μια αποστρατιωτικοποιημένη, «αποριζοσπαστικοποιημένη» ζώνη, με προσωρινή διακυβέρνηση από Παλαιστινίους τεχνοκράτες, διεθνή εποπτεία και μακροπρόθεσμο στόχο την οικοδόμηση κρατικής υπόστασης.
Οι βασικοί άξονες του σχεδίου
Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει άμεσο τερματισμό των επιχειρήσεων, με αντάλλαγμα την επιστροφή όλων των ομήρων εντός 48 ωρών και την απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων από το Ισραήλ. Προβλέπει επίσης γενναία ανθρωπιστική βοήθεια, με τουλάχιστον 600 φορτηγά την ημέρα και την ανασυγκρότηση των υποδομών της Γάζας. Κεντρικό στοιχείο αποτελεί ο αφοπλισμός της Χαμάς και η εξάλειψη κάθε στρατιωτικής υποδομής, με αντάλλαγμα αμνηστία για μέλη που αποδέχονται την ειρηνική συνύπαρξη ή ασφαλή διέλευση για όσους επιλέξουν να φύγουν.
Η προσωρινή διακυβέρνηση θα ασκείται από ανεξάρτητους Παλαιστινίους τεχνοκράτες, υπό την εποπτεία διεθνούς επιτροπής που θα συγκροτηθεί από τις ΗΠΑ με τη συμμετοχή αραβικών και ευρωπαϊκών χωρών. Η επιτροπή αυτή θα διαχειρίζεται τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης μέχρι να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Παλαιστινιακής Αρχής. Το σχέδιο περιλαμβάνει ακόμη τη δημιουργία οικονομικής ζώνης και μηχανισμών επενδύσεων, ώστε η Γάζα να καταστεί βιώσιμη και ελκυστική για τους κατοίκους της, οι οποίοι θα ενθαρρύνονται να παραμείνουν και να χτίσουν το μέλλον τους στη Λωρίδα.
Τα 21 σημεία του αμερικανικού σχεδίου για τη Γάζα
Ακολουθούν τα περιεχόμενα του σχεδίου, παραφρασμένα σύμφωνα με το αίτημα των πηγών που τα παρείχαν:
- Η Γάζα θα μετατραπεί σε αποριζοσπαστικοποιημένη ζώνη, χωρίς τρομοκρατία, που δεν θα απειλεί τους γείτονές της.
- Η Γάζα θα ανοικοδομηθεί προς όφελος του πληθυσμού της.
- Εάν οι δύο πλευρές αποδεχθούν το σχέδιο, ο πόλεμος θα σταματήσει άμεσα, με τον ισραηλινό στρατό να τερματίζει τις επιχειρήσεις και να αποχωρεί σταδιακά.
- Εντός 48 ωρών από την επίσημη αποδοχή της συμφωνίας από το Ισραήλ, θα επιστραφούν όλοι οι όμηροι, ζωντανοί και νεκροί.
- Μετά την επιστροφή των ομήρων, το Ισραήλ θα απελευθερώσει εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους στους οποίους έχει επιβληθεί ισόβια κάθειρξη και πάνω από 1.000 κατοίκους της Γάζας που συνελήφθησαν μετά την έναρξη του πολέμου, καθώς και τις σορούς εκατοντάδων Παλαιστινίων.
- Μέλη της Χαμάς που δεσμεύονται στην ειρηνική συνύπαρξη, θα λάβουν αμνηστία, ενώ όσοι επιθυμούν να φύγουν, θα έχουν ασφαλή διέλευση σε τρίτες χώρες.
- Μετά τη συμφωνία, η ανθρωπιστική βοήθεια θα αυξηθεί σημαντικά, σε επίπεδα τουλάχιστον ίσα με αυτά της συμφωνίας του Ιανουαρίου 2025 (600 φορτηγά ημερησίως), μαζί με έργα υποδομών και απομάκρυνση ερειπίων.
- Η διανομή της βοήθειας θα γίνεται αποκλειστικά από τον ΟΗΕ, την Ερυθρά Ημισέληνο και άλλους διεθνείς οργανισμούς.
- Η Γάζα θα διοικείται προσωρινά από μεταβατική κυβέρνηση Παλαιστινίων τεχνοκρατών υπό διεθνή επίβλεψη (ΗΠΑ, αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες), μέχρι να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής.
- Θα δημιουργηθεί οικονομικό σχέδιο ανοικοδόμησης με συμμετοχή ειδικών και επενδυτών.
- Θα ιδρυθεί ειδική οικονομική ζώνη με χαμηλότερους δασμούς και ευνοϊκούς όρους πρόσβασης.
- Κανείς δεν θα εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τη Γάζα. Όσοι φύγουν, θα μπορούν να επιστρέψουν. Οι κάτοικοι θα ενθαρρύνονται να παραμείνουν και να χτίσουν καλύτερο μέλλον.
- Η Χαμάς δεν θα έχει κανένα ρόλο στη διακυβέρνηση. Θα καταστραφεί κάθε στρατιωτική υποδομή, συμπεριλαμβανομένων των τούνελ.
- Περιφερειακοί εταίροι θα εγγυηθούν την τήρηση των όρων και την ασφάλεια.
- Θα αναπτυχθεί διεθνής δύναμη σταθεροποίησης, η οποία θα εκπαιδεύσει νέα παλαιστινιακή αστυνομία.
- Το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα και θα αποσύρεται σταδιακά.
- Αν η Χαμάς αρνηθεί, τα παραπάνω μέτρα θα εφαρμοστούν σε περιοχές που ελέγχονται ήδη.
- Το Ισραήλ δεσμεύεται να μην πλήξει το Κατάρ. Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Ντόχα.
- Θα υλοποιηθεί πρόγραμμα αποριζοσπαστικοποίησης, με διαθρησκευτικό διάλογο και αλλαγή αφηγήματος.
- Όταν προχωρήσει η ανοικοδόμηση της Γάζας και ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις της Παλαιστινιακής Αρχής, θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για έναν αξιόπιστο δρόμο προς την παλαιστινιακή κρατική οντότητα.
- Οι ΗΠΑ θα ξεκινήσουν διάλογο Ισραήλ – Παλαιστινίων για συμφωνία σε πολιτικό πλαίσιο ειρηνικής συνύπαρξης.
Προοπτικές και αμφισβητήσεις
Η πρόταση των ΗΠΑ φιλοδοξεί να συνδυάσει άμεση κατάπαυση του πυρός με μακροπρόθεσμη στρατηγική σταθεροποίησης. Ωστόσο, εγείρει ερωτήματα για το κατά πόσο είναι ρεαλιστική. Η απαίτηση πλήρους αφοπλισμού της Χαμάς, η δημιουργία διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης και η μετάβαση σε μια προσωρινή κυβέρνηση τεχνοκρατών ενδέχεται να συναντήσουν σθεναρές αντιδράσεις, τόσο από την ίδια τη Χαμάς όσο και από δυνάμεις που θεωρούν ότι το σχέδιο οδηγεί σε αμερικανική επιτροπεία της Γάζας. Παράλληλα, το Ισραήλ καλείται να δεσμευθεί ότι δεν θα προσαρτήσει τη Λωρίδα και ότι θα παραδώσει σταδιακά τον έλεγχο στη διεθνή δύναμη, κάτι που επίσης προκαλεί αντιστάσεις στο εσωτερικό του.
Το πιο αμφιλεγόμενο σημείο αφορά την προοπτική του παλαιστινιακού κράτους. Το σχέδιο μιλά για μια «αξιόπιστη πορεία» που θα μπορούσε να ανοίξει όταν ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις της Παλαιστινιακής Αρχής και η ανοικοδόμηση της Γάζας, χωρίς να δεσμεύεται σε σαφές χρονοδιάγραμμα. Αυτό αφήνει ανοιχτό το ερώτημα εάν η αμερικανική πρόταση αποτελεί μια πραγματική στρατηγική για τη λύση δύο κρατών ή μια διαχείριση κρίσης με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο των 21 σημείων δείχνει ότι η Ουάσιγκτον επιχειρεί να αναλάβει ξανά πρωταγωνιστικό ρόλο στη Μέση Ανατολή, επιχειρώντας να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην ανάγκη ασφάλειας του Ισραήλ και στη διαχρονική επιδίωξη των Παλαιστινίων για κρατική υπόσταση. Το αν θα αποτελέσει ιστορική ευκαιρία ή ένα ακόμη ανεφάρμοστο πλαίσιο ειρήνευσης, θα κριθεί από την αντίδραση των εμπλεκόμενων πλευρών και τη βούληση της διεθνούς κοινότητας να στηρίξει έμπρακτα την εφαρμογή του.
- Τα ερωτήματα είναι περισσότερα από τις βεβαιότητες
- Το σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα: Ένας «οδικός χάρτης» 21 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου και τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους
- Η βιομηχανία της διαφήμισης αναζητά τον νέο δρόμο της Δημιουργικότητας
- Κατέρρευσε ο απεργός πείνας Δημήτρης Οικονομόπουλος – Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο
- Η «Αντιγόνη» στον δημόσιο λόγο: Παρέμβαση Βενιζέλου για την υπόθεση Ρούτσι