NewsEdit Η ιστορία του Φραγκίσκου Αμπνεϊ Χάστιγξ, ενός Βρετανού αξιωματικού που αφιέρωσε τη ζωή και τελικά τον θάνατό του στον Αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, παραμένει από τις πιο συγκινητικές σελίδες του φιλελληνισμού. Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους φέρνουν στο φως ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο, το ημερολόγιο συμβάντων της κανονιοφόρου «Ελβετία», που περιγράφει με λεπτομέρειες την τελευταία πράξη του μεγάλου φιλέλληνα. Στις γραμμές του αποτυπώνεται η είδηση του θανάτου του Χάστιγξ στη Ζάκυνθο, το καλοκαίρι του 1828, και η ιδιότυπη συνθήκη της ταφής του: η σορός του διατηρήθηκε μέσα σε ένα βαρέλι ρούμι αναμεμειγμένο με οινόπνευμα, ώσπου να μεταφερθεί με την «Καρτερία» στην Αίγινα και αργότερα στον Πόρο.
Ο Hastings δεν ήταν απλώς ένας ακόμα ξένος που πολέμησε για την ελευθερία των Ελλήνων. Από τις πρώτες στιγμές που πάτησε το πόδι του στην Ύδρα, το 1822, μετέφερε μαζί του όχι μόνο την αποφασιστικότητα ενός βετεράνου του βρετανικού ναυτικού, αλλά και την τεχνογνωσία που έμελλε να αλλάξει την πορεία του ελληνικού στόλου. Οραματιστής και τολμηρός, συνέλαβε την ιδέα του εξοπλισμού του με ατμοκίνητα πολεμικά πλοία, μια πρόταση που αρχικά αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, αλλά τελικά δικαιώθηκε μέσα από τη δημιουργία της θρυλικής «Καρτερίας».
Η «Καρτερία» δεν ήταν μόνο το καμάρι του ελληνικού στόλου· ήταν το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο που έλαβε μέρος σε μάχη παγκοσμίως. Υπό τη διοίκηση του Hastings, η «Καρτερία» πέτυχε σπουδαίες νίκες απέναντι στον τουρκοαιγυπτιακό στόλο και αποτέλεσε το πιο σύγχρονο πολεμικό εργαλείο της Επανάστασης. Ο τραυματισμός του στη μάχη του Ανατολικού, όμως, υπήρξε μοιραίος. Παρά τις προσπάθειες να σωθεί στη Ζάκυνθο, υπέκυψε στις 20 Μαΐου 1828, αφήνοντας πίσω του όχι μόνο τη φήμη ενός ατρόμητου ναυάρχου, αλλά και το όραμα της τεχνολογικής αναβάθμισης που θα στήριζε τον νεογέννητο ελληνικό στόλο.
Το ντοκουμέντο από τα ΓΑΚ δεν είναι μόνο μια μαρτυρία για τις τελευταίες στιγμές του Hastings· είναι και μια ζωντανή εικόνα του πώς οι Έλληνες και οι σύμμαχοί τους αντιλαμβάνονταν τη θυσία. Ένας φιλέλληνας, που αποβλήθηκε από το βρετανικό ναυτικό λόγω πειθαρχικού παραπτώματος, βρήκε στη μικρή επαναστατημένη Ελλάδα την αποστολή που έδινε νόημα στη ζωή του. Και όταν έφτασε το τέλος, η σωρός του δεν αφέθηκε να χαθεί, αλλά διατηρήθηκε μέσα σε ένα βαρέλι ρούμι, σαν να ήταν κι αυτή μια «καρτερία» – μια αναμονή μέχρι την τιμητική ταφή που του αναλογούσε.
Ολόκληρο το κείμενο από τα ΓΑΚ:
Ημερολόγιο συμβάντων της εθνικής κανονιοφόρου «η Ελβετία», Βασιλάδι-Μεσολόγγι, Πέμπτη 24 Μαΐου / 5 Ιουνίου 1828
«Προ της Μεσημβρίας εις τας ώρας οκτώ εφθάσαμεν εις το Βασιλάδι όπου ερίξαμεν την μεγάλην άγκυραν (…) Εις τας ώρας ένδεκα επίστρεψεν ο Κύριος Φαβρίκιος (υποπλοίαρχος) και μας είπεν ότι έξω του είπαν (ότι) να απόθανεν εις Ζάκυνθο ο Κύριος Φ.Α. Χάστιγξ Αρχηγός του Κορινθιακού κόλπου και Πάτρας, όστις είχε φερθεί εκεί δια να αναλάβει από την λαβοματιάν (όπου) είχε λάβει εις την χείραν του και εις την έφοδον του Ανατολικού. Εις τας ώρας οκτώ μετά την Μεσημβρίαν έφθασε το Ατμοκίνητον η Καρτερία έχων υψομένη το Κορνέ έως εις την μέσην του καταρτίου. Αφ΄ ου έρριξεν την άγκυραν εφέρθη επάνω εις το Ατμοκίνητον ο Κύριος Φαβρίκιος, του οποίου είπαν ότι φθάσας εις τας 20 Μαΐου Ε.Κ. εις Ζάκυνθο αμέσως ο Μακαρήτης Χάστιγξ εβάλθη εις το λαζαρέτο και εκράχθησαν ιατροί, αλλά έως να έλθουν και να έμβη εις Συμβούλιον, αυτός παρέδοκε το πνεύμα, και τούτο εις τας ώρας οκτώ μετά την Μεσημβρίαν. Αφ΄ου ο χειρουργός έκαμεν την ανατομίαν του εις το αυτό Σώμα, το έβαλλαν εις εν Βουτζίον ρουμ μεμιγμένον με πνεύμα οίνου, το οποίον έχουν εις το ίδιον Ατμοκίνητον η Καρτερία». ΓΑΚ, Κ.Υ., Γενικό Φροντιστήριο Καποδιστριακό Φ.9 (Αρ. Εγγρ. 367)
Ο Frank Abney Hastings (Φραγκίσκος Αμπνεϊ Άστιγξ) (1794-1828), ήταν Βρετανός στρατιωτικός και Φιλέλληνας, με μεγάλη δράση και συνεισφορά σε όλη τη διάρκεια του αγώνα της ανεξαρτησίας. Υπηρέτησε στο Βρετανικό Ναυτικό φτάνοντας στον βαθμό του πλοιάρχου. Εξαιτίας ενός πειθαρχικού παραπτώματος εγκαταλείπει το Βρετανικό Ναυτικό. Ενθουσιασμένος από το φιελληνικό κίνημα, έφτασε το 1822 στην Ύδρα για να συνδράμει στον αγώνα των Ελλήνων. Εντάχθηκε στο υδραίικο ναυτικό διοικώντας την πολεμική κορβέτα των αδελφών Τομπάζη «Θεμιστοκλής» σημειώντας σημαντικές επιτυχίες. Στη συνέχεια, ο Hastings αναλαμβάνει τη διοίκηση του ελληνικού Πυροβολικού. Παράλληλα, ανέλαβε πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του ελληνικού στόλου. Στο πλαίσιο αυτό, ο Frank Abney Hastings εισηγήθηκε τον εξοπλισμό του ελληνικού στόλου με ατμοκίνητα πολεμικά πλοία. Η πρόταση του Hastings αντιμετωπίστηκε, αρχικά, με δυσπιστία από την ελληνική κυβέρνηση. Η πτώση, όμως, του Μεσολογγίου και η κυριαρχία του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στις ελληνικές θάλασσες αναγκάζει την ελληνική διοίκηση να υιοθετήσει το σχέδιο του Hastings στον οποίο αναθέτει την επίβλεψη της ναυπήγησης του πρώτου ατμοκίνητου πολεμικού πλοίου. Το πλοίο, ο εξοπλισμός του οποίου χρηματοδοτήθηκε από τον ίδιο τον Hastings, όταν έφτασε στο Ναύπλιο στις αρχές Σεπτεμβρίου 1826 πήρε το όνομα «Καρτερία» και διοικητής του ορίστηκε ο Hastings. Η «Καρτερία» ήταν το πλέον σύγχρονο πολεμικό πλοίο στη Μεσόγειο και το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο που έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις παγκοσμίως. Μέχρι τον Μάιο του 1828 ο Hastings με την «Καρτερία», το καμάρι του ελληνικού στόλου, είχε σημαντικές επιτυχίες. Στοχεύοντας στην απελευθέρωση του Μεσολογγίου, ο Hastings κατέλαβε πρώτα το Βασιλάδι, αλλά στην επίθεση στο Αιτωλικό τραυματίστηκε. Μεταφέρθηκε στη Ζάκυνθο για να αντιμετωπιστεί το τραύμα, αλλά μετά από λίγο ο Hastings πέθανε. Το πτώμα του διατηρήθηκε σε ένα βαρέλι (βουτζίον) ρούμι αναμεμειγμένο με οινόπνευμα και μεταφέρθηκε με την «Καρτερία» στην Αίγινα. Τάφηκε αρχικά στην εκκλησία του Ορφανοτροφείου της Αίγινας. Την επόμενη χρονιά, η σωρός του μεταφέρθηκε με το «Καρτερία», στην οποία είχε επιβιβαστεί ο Κυβερνήστης Ιωάννης Καποδίστριας, στον Πόρο όπου και ενταφιάστηκε. Περισσότερες πληροφορίες για τον Hastings βλ. Ιστοσελίδα Εταιρείας για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό.