NewsEdit Η συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο σηματοδότησε μια πολυδιάστατη προσπάθεια επαναπροσέγγισης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Κατά τη διάρκεια δύο ωρών κατ’ ιδίαν διαλόγου, οι δύο ηγέτες υπέγραψαν Μνημόνιο Στρατηγικής Συνεργασίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας για εμπορική χρήση, όπως επιβεβαίωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ. Το Μνημόνιο ανοίγει τον δρόμο για συνεργασίες που περιλαμβάνουν τόσο μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMRs) όσο και πλήρεις πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και τη θέση της ως κεντρικού παίκτη στην περιοχή.
«Ξεκινήσαμε μια νέα διαδικασία που θα εμβαθύνει περαιτέρω τη βαθιά και πολυδιάστατη εταιρική σχέση μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας», δήλωσε ο Μπαϊρακτάρ, υπογραμμίζοντας τη μακροπρόθεσμη διάσταση της συμφωνίας και τη σημασία της για την ασφάλεια του εφοδιασμού σε υγροποιημένο φυσικό αέριο. Παράλληλα, όπως ανέφερε ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Σοϊλού, υπογράφηκαν και άλλες συμφωνίες που αφορούν διμερή θέματα ενεργειακής και εμπορικής συνεργασίας, καθώς και την πιθανή άρση κυρώσεων.
Η συνάντηση ξεκίνησε με θερμή χειραψία και φιλοφρονήσεις, με τον Τραμπ να φορά καρφίτσα με το σχέδιο ενός F-35 και της αμερικανικής σημαίας, στέλνοντας συμβολικό μήνυμα για την ατζέντα των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Ο Αμερικανός πρόεδρος επανέλαβε ότι η Τουρκία μπορεί να επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35 και να αποκτήσει νέα ή εκσυγχρονισμένα F-16, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο άρσης κυρώσεων, ενώ τόνισε τη σημασία της διακοπής των αγορών ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Άγκυρα.
Παζάρια για F-35 και F-16: στρατιωτική αναβάθμιση υπό όρους
Η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα των F-35 μετά την αγορά των ρωσικών συστημάτων S-400, ωστόσο η σημερινή συνάντηση άφησε ανοικτό παράθυρο για επανένταξη. Ο Τραμπ υποστήριξε ότι «θα δοθεί στην Τουρκία η δυνατότητα να αγοράσει αυτά που ζητά εδώ και καιρό», αλλά τόνισε ότι η διαδικασία απαιτεί συνεργασία Κογκρέσου και Λευκού Οίκου.
Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, παρουσίασε την ανάγκη αναβάθμισης της αεροπορικής ισχύος της Τουρκίας ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας, συνδέοντας τη διεκδίκηση με την υπόθεση της Halkbank και τις κυρώσεις που αφορούν παραβιάσεις των κυρώσεων προς το Ιράν. Η Τουρκία, λοιπόν, θέτει συνολικά ζητήματα που αγγίζουν οικονομία, εξοπλιστικά και διεθνή νομιμότητα, δείχνοντας ότι η Άγκυρα επιδιώκει συνολική διευθέτηση.
Συρία, Γάζα και η γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας
Στη Συρία, ο Τραμπ χαρακτήρισε τη δράση Ερντογάν «ξεκάθαρη νίκη για την Τουρκία», υπογραμμίζοντας τον στρατηγικό ρόλο της Άγκυρας στην περιοχή. Η Τουρκία ζητά την ενσωμάτωση των κουρδικών δυνάμεων υπό τον συριακό στρατό και την υπαγωγή της de facto αυτόνομης διοίκησης στον έλεγχο της Δαμασκού, ζητήματα που ο Τραμπ ανέφερε ότι «σίγουρα έχουν λόγο».
Στη Γάζα, οι δύο ηγέτες συζήτησαν τη διαμεσολάβηση για την εκεχειρία, με τον Αμερικανό πρόεδρο να δηλώνει ότι «είμαστε κοντά σε συμφωνία», εστιάζοντας στην απελευθέρωση ομήρων και στην εύρεση λύσεων μέσω διαλόγου με χώρες της Μέσης Ανατολής. Ο Τούρκος πρόεδρος προσπάθησε να αναδείξει την Τουρκία ως γέφυρα σταθερότητας στην περιοχή, συνδέοντας τα διπλωματικά ζητήματα με την οικονομική και στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ.
Ουκρανία και Ρωσία: η Τουρκία ως ενδιάμεσος
Η συνάντηση περιέλαβε και τον πόλεμο στην Ουκρανία, με τον Τραμπ να αναγνωρίζει την Τουρκία ως παράγοντα που μπορεί να φέρει στο τραπέζι διαπραγματεύσεων Πούτιν και Ζελένσκι. Ωστόσο, επανέλαβε ότι η Άγκυρα πρέπει να σταματήσει την αγορά ρωσικού πετρελαίου, υπενθυμίζοντας την πίεση των ΗΠΑ για οικονομικό και ενεργειακό αποκλεισμό της Ρωσίας.
Η Τουρκία παραμένει ουδέτερη αλλά επιδιώκει να κεφαλαιοποιήσει τον ρόλο της, συνδέοντας την ενεργειακή και στρατιωτική της στρατηγική με την αναβάθμιση των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ χαρακτήρισε την ανάγκη να «σταματήσει, πραγματικά» η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπογραμμίζοντας την πίεση προς όλους τους εμπλεκόμενους και την ανάγκη πολιτικής διευθέτησης.
Η Θεολογική Σχολή Χάλκης και οι σχέσεις με την Ελλάδα
Ένα άλλο σημείο της ατζέντας ήταν η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Ο Ερντογάν δήλωσε ότι θα συζητήσει το θέμα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, υποσχόμενος ότι η Τουρκία «θα κάνει ό,τι της αναλογεί». Ο Τραμπ υπενθύμισε τη σημασία της για την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ο Αμερικανός πρέσβης στην Τουρκία τόνισε ότι ζητείται από όλους να «σταματήσουν όλα αυτά» σε σχέση με τις προκλήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο, αναδεικνύοντας τη διάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων στο πλαίσιο της αμερικανικής διπλωματίας.
Η συνάντηση περιλάμβανε την παρουσία κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων, από τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς έως τους υπουργούς Εξωτερικών, Άμυνας και Οικονομικών, ενισχύοντας το κύρος και το βάθος της συζήτησης. Η επίσκεψη Ερντογάν ήταν η πρώτη στον Λευκό Οίκο από το 2019 και η πρώτη κατά τη δεύτερη θητεία Τραμπ, ενώ κατά την προεδρία Μπάιντεν δεν υπήρξε πρόσκληση, γεγονός που δείχνει την ιδιαίτερη σημασία που δίνει η Ουάσινγκτον στη σημερινή στρατηγική επαναπροσέγγιση.
Η επίσκεψη Ερντογάν στον Λευκό Οίκο αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, όπου οικονομία, στρατιωτική ισχύς, ενέργεια και γεωπολιτική ισορροπία συνυπάρχουν. Από τα F-35 και τις κυρώσεις, έως τη Συρία, τη Γάζα, την Ουκρανία και την πυρηνική συνεργασία, η Άγκυρα και η Ουάσινγκτον δείχνουν ότι η σχέση τους είναι ταυτόχρονα αμοιβαία αναγκαία και εύθραυστη. Η λέξη «γρήγορα» δεν υπάρχει στην Ουάσινγκτον, όπως υπενθύμισε ο πρέσβης Μπάρακ, αλλά το ότι οι δύο ηγέτες κάθισαν ξανά στο ίδιο τραπέζι και υπέγραψαν στρατηγικές συμφωνίες δείχνει ότι το παζάρι για τη νέα φάση συνεργασίας μόλις ξεκίνησε.
Η αμερικανοτουρκική στρατηγική επανεκκίνηση ανοίγει παράθυρα για διευθετήσεις σε κρίσιμα ζητήματα, ενώ ταυτόχρονα αφήνει ανοιχτά τα σενάρια για τα παζάρια των F-35, τις κυρώσεις, τη Συρία και τη Μέση Ανατολή. Η ισορροπία ανάμεσα σε συμφέροντα και πολιτική επιρροή θα καθορίσει αν η σημερινή συνάντηση θα αποτελέσει μόνο ένα διπλωματικό σόου ή πραγματική βάση για σταθερότερες σχέσεις στον 21ο αιώνα.
- Μαρία Καρυστιανού: Αίτημα εκταφής της κόρης της για νέες τοξικολογικές και βιοχημικές εξετάσεις
- Τραμπ – Ερντογάν: Μνημόνιο πυρηνικής συνεργασίας και παζάρια για F-35, Συρία και Ρωσία
- Δημοσκόπηση GPO: Η πλειοψηφία ζητά άμεσες εκλογές και κυβέρνηση συνεργασίας – Πτώση κατά 1% της ΝΔ
- Σαρκοζί: Καταδίκη σε φυλάκιση 5 ετών για παράνομη χρηματοδότηση από το καθεστώς Καντάφι
- Τραμπ για Ερντογάν: «Είναι ένας σκληρός τύπος και τον συμπαθώ»