Ντελίριο Ντόναλντ Τραμπ στον ΟΗΕ που «πάγωσε» τον κόσμο

Απομονωτισμός, σφοδρή επίθεση στον ΟΗΕ και αιχμηρές τοποθετήσεις για μετανάστευση, κλίμα, Γάζα, Ουκρανία και Ιράν

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, στην πρώτη του ομιλία μετά την επάνοδό του στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας παράστασης φτιαγμένης για το κοινό του στο εσωτερικό. Αντί για 15 λεπτά, μίλησε πάνω από μία ώρα, συνδυάζοντας προσωπικές αιχμές, πολιτικές επιθέσεις και μια γενικότερη αμφισβήτηση της διεθνούς συνεργασίας όπως την ξέραμε. Η ατμόσφαιρα στην αίθουσα ήταν φορτισμένη, με δεκάδες παγκόσμιους ηγέτες να τον παρακολουθούν αμήχανα, καθώς το μήνυμά του απομάκρυνε για ακόμη μια φορά τις ΗΠΑ από τον ρόλο του «παγκόσμιου ηγέτη» και τις έφερε πιο κοντά σε έναν απομονωτισμό που θυμίζει δεκαετίες περασμένες.

ΟΗΕ στο στόχαστρο και ειρωνείες από το βήμα

Από τα πρώτα λεπτά της ομιλίας του ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος έδειξε τις προθέσεις του. Αντί για μια παραδοσιακή ομιλία περί συνεργασίας και ενότητας, προτίμησε να καυτηριάσει τον ίδιο τον θεσμό που τον φιλοξενούσε. Ειρωνευόμενος τα τεχνικά προβλήματα που αντιμετώπισε, είπε πως «τα δύο πράγματα που έλαβα από τα Ηνωμένα Έθνη ήταν μια ελαττωματική κυλιόμενη σκάλα και ένας ελαττωματικός τηλεϋποβολέας». Η ατάκα του προκάλεσε μειδιάματα αλλά και δυσαρέσκεια, αφού συνοδεύτηκε από μια ευρύτερη καταγγελία ότι ο ΟΗΕ «απέτυχε να στηρίξει τις ειρηνευτικές προσπάθειες των ΗΠΑ» και ότι «απέχει πολύ από το να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του».

Η στάση αυτή εντάσσεται σε μια σταθερή ρητορική του Τραμπ, που αντιμετωπίζει με καχυποψία τους πολυμερείς θεσμούς και προτιμά τις διμερείς συμφωνίες που του αφήνουν μεγαλύτερο περιθώριο πολιτικών ανταλλαγμάτων.

Η μετανάστευση ως «υπαρξιακή απειλή»

Το κύριο θέμα της ομιλίας του ήταν η μετανάστευση. Τη χαρακτήρισε «το σημαντικότερο ζήτημα της εποχής μας» και επανέλαβε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό την ηγεσία του δεν θα ανεχθούν «ανεξέλεγκτες ροές». Κατηγόρησε τον ΟΗΕ ότι «χρηματοδοτεί μια επίθεση στις δυτικές χώρες και τα σύνορά τους», αναφερόμενος στην ανθρωπιστική βοήθεια προς πρόσφυγες και μετανάστες.

Από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης κάλεσε μάλιστα άλλους ηγέτες να υιοθετήσουν την ίδια σκληρή γραμμή που ακολουθεί εκείνος στις ΗΠΑ. «Η ανεξέλεγκτη μετανάστευση καταστρέφει τη χώρα σας και πρέπει να κάνετε κάτι γι’ αυτό», προειδοποίησε, υπερασπιζόμενος την πολιτική συλλήψεων και απελάσεων που εφαρμόζει εντός αμερικανικού εδάφους. Οι δηλώσεις του προκάλεσαν δυσφορία σε πολλές ευρωπαϊκές και λατινοαμερικανικές αντιπροσωπείες που έχουν εκφράσει αντίθετη άποψη, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.

Η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους και ο πόλεμος στη Γάζα

Ένα από τα σημεία όπου η αίθουσα πάγωσε ήταν όταν ο Τραμπ αναφέρθηκε στην πρόσφατη αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους από δεκάδες χώρες. Η ιστορική αυτή διπλωματική στροφή, που έχει τη σφοδρή αντίδραση του Ισραήλ, προκάλεσε την οργή του Αμερικανού προέδρου. «Η αναγνώριση της Παλαιστίνης είναι μια ανταμοιβή για τις φρικαλεότητες της Χαμάς», δήλωσε, καταγγέλλοντας όσες χώρες προχώρησαν στην κίνηση αυτή.

Για τον πόλεμο στη Γάζα, ζήτησε άμεσο τερματισμό, όχι όμως μέσα από διαπραγμάτευση αλλά μέσω πίεσης για την απελευθέρωση των ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται. Η τοποθέτησή του έδειξε για άλλη μια φορά ότι προσεγγίζει το μεσανατολικό ζήτημα μέσα από τη λογική της «ανταπόδοσης» και όχι της διπλωματικής ισορροπίας.

Ουκρανία: προειδοποιήσεις με όρους

Στο ουκρανικό μέτωπο, ο Τραμπ ανέβασε τους τόνους απέναντι στη Μόσχα, λέγοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες να επιβάλουν «έναν πολύ ισχυρό γύρο σφοδρών δασμών» στη Ρωσία αν δεν υπάρξει συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου. Ωστόσο, η απειλή συνοδεύτηκε από έναν σαφή όρο: οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα πρέπει να σταματήσουν πρώτα κάθε αγορά ρωσικού πετρελαίου.

Η δήλωση αυτή ανέδειξε για πολλοστή φορά την πίεση που ασκεί η Ουάσιγκτον στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αλλά και τον δισταγμό του Τραμπ να αναλάβει δράση χωρίς ανταπόδοση. Παρά τις έντονες διακηρύξεις, η κυβέρνηση του δεν έχει ακόμη εφαρμόσει τις υποσχόμενες κυρώσεις, με αποτέλεσμα να καλλιεργείται η αίσθηση ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν το ζήτημα ως διαπραγματευτικό χαρτί.

Σφοδρή αμφισβήτηση της κλιματικής αλλαγής

Η κλιματική αλλαγή αποτέλεσε ακόμη έναν στόχο του. Χαρακτήρισε τις διεθνείς πρωτοβουλίες για το περιβάλλον «τη μεγαλύτερη απάτη στον κόσμο», επαναλαμβάνοντας τη γνωστή θέση του που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την επιστημονική κοινότητα. Οι αναφορές αυτές επιβεβαιώνουν ότι η Ουάσιγκτον δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες όσο ο Τραμπ βρίσκεται στην εξουσία, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στους διεθνείς οργανισμούς αλλά και σε συμμάχους των ΗΠΑ.

Ιράν: κόκκινη γραμμή στα πυρηνικά

Το Ιράν δεν έλειψε από την ατζέντα. Ο Αμερικανός πρόεδρος το χαρακτήρισε «υπ’ αριθμόν ένα χορηγό της τρομοκρατίας» και τόνισε ότι δεν μπορεί ποτέ να του επιτραπεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. «Η θέση μου είναι απλή: δεν μπορεί να επιτραπεί στον μεγαλύτερο σπόνσορα της τρομοκρατίας στον κόσμο να κατέχει το πιο επικίνδυνο όπλο», είπε χαρακτηριστικά, στέλνοντας μήνυμα σε όσους επιδιώκουν την επανεκκίνηση της πυρηνικής συμφωνίας με την Τεχεράνη.

Βιολογικά όπλα και Τεχνητή Νοημοσύνη

Ένα από τα λίγα σημεία όπου παρουσίασε κάτι νέο ήταν η πρόταση για μια διεθνή συνθήκη που θα θέσει τέλος στην ανάπτυξη βιολογικών όπλων. Ο Τραμπ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα πρωτοστατήσει σε αυτή την προσπάθεια και μάλιστα πρότεινε τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης για την επαλήθευση και την εφαρμογή των όρων. «Καλώ κάθε έθνος να ενωθεί μαζί μας για να τερματίσουμε την ανάπτυξη βιολογικών όπλων μια για πάντα», ανέφερε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν τον πρώτο λόγο στη δημιουργία ενός νέου συστήματος παγκόσμιου ελέγχου.

Η «χρυσή εποχή» και η εικόνα απομόνωσης

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Τραμπ διακήρυξε ότι «η χρυσή εποχή των ΗΠΑ είναι εδώ». Ωστόσο, η εικόνα που άφησε στην αίθουσα ήταν μάλλον το αντίθετο: μια υπερδύναμη που υψώνει τείχη, αμφισβητεί τις διεθνείς δομές και θέτει τους συμμάχους της σε θέση απολογίας.

Η «ομιλία – ποταμός» του στον ΟΗΕ έδειξε ξεκάθαρα ότι ο Αμερικανός πρόεδρος επιλέγει να κινηθεί σε μια γραμμή έντονου απομονωτισμού, δίνοντας προτεραιότητα στα εθνικά συμφέροντα και υποβαθμίζοντας τις παραδοσιακές πολυμερείς συμμαχίες. Για τους αντιπροσώπους που βρέθηκαν στη Γενική Συνέλευση, το μήνυμα ήταν σαφές: η Ουάσιγκτον του Τραμπ είναι πρόθυμη να ηγηθεί μόνο υπό τους δικούς της όρους, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ρήξη με τον υπόλοιπο κόσμο.