Ανάλυση / Μαρία Καρυστιανού: Μπορεί να γίνει η ανεξάρτητη, πολιτική φωνή του 25% της κοινωνίας;

Η Μαρία Καρυστιανού, πρόεδρος του Συλλόγου «Τέμπη 2023» και μητέρα ενός από τα θύματα του σιδηροδρομικού εγκλήματος, έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο ηχηρές φωνές αμφισβήτησης του πολιτικού συστήματος.

Η πρόσφατη αναφορά της ότι το 25% των πολιτών θα τη στήριζε αν ίδρυε κόμμα δεν πέρασε απαρατήρητη, καθώς ήρθε να επιβεβαιώσει τη ρευστότητα που επικρατεί στο πολιτικό σκηνικό και την αναζήτηση εναλλακτικών, εκτός του καθιερωμένου κομματικού συστήματος.

Το 25% ως πολιτικό μήνυμα

Το ποσοστό που καταγράφει η δημοσκόπηση, έστω και υποθετικά, δεν αφορά μόνο την ίδια τη Μαρία Καρυστιανού. Αντανακλά την ανάγκη ενός σημαντικού τμήματος της κοινωνίας για πολιτική εκπροσώπηση έξω από τις δομές και τις ισορροπίες του συστήματος. «Η κοινωνία έχει ανάγκη από ανθρώπους ανεξάρτητους και άφθαρτους», δήλωσε η ίδια, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο συμμετοχής σε ένα τέτοιο σχήμα, αν και αποφεύγει να δηλώσει ευθέως ότι επιδιώκει να ηγηθεί.

Η οργή για το πολιτικό σύστημα

Από την αρχή του αγώνα των συγγενών, η κ. Καρυστιανού κατήγγειλε τόσο την κυβέρνηση όσο και την αντιπολίτευση για αδιαφορία, συγκάλυψη και πολιτικό καιροσκοπισμό. «Ξαφνικά όλοι θυμήθηκαν τα Τέμπη μετά τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις. Όταν ζητήσαμε ελέγχους, φάνηκαν οι συμφωνίες και η διαπλοκή», σημείωσε με αιχμές για ολόκληρο το πολιτικό φάσμα. Αυτός ο λόγος, φορτισμένος συναισθηματικά αλλά και βαθιά αντισυστημικός, βρίσκει απήχηση σε ένα κοινό που έχει αποστασιοποιηθεί από τα κόμματα εξουσίας.

Ηθικό και προσωπικό κεφάλαιο

Η προσωπική ιστορία της Μαρίας Καρυστιανού, το βαρύ πένθος και η αταλάντευτη στάση της απέναντι στις αρχές της δίνουν ισχυρό ηθικό κεφάλαιο. Στη δημόσια σφαίρα, σπάνια πρόσωπα καταφέρνουν να εκπροσωπήσουν τόσο ξεκάθαρα το αίσθημα αδικίας και την ανάγκη για λογοδοσία. Ωστόσο, η ίδια αναγνωρίζει και τα όρια: «Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ηγηθώ μίας τέτοιας προσπάθειας. Αλλά είμαι κι εγώ στο 25% που νιώθει αυτή την ανάγκη».

Ρήγματα και αμφισβητήσεις

Παρά την ισχυρή απήχηση, οι εσωτερικές διαφωνίες, όπως αυτή με τον Νίκο Πλακιά, δείχνουν τις δυσκολίες συγκρότησης ενός ενιαίου μετώπου. Η ίδια προειδοποίησε ότι η διχογνωμία μπροστά στο δικαστήριο μπορεί να αποδυναμώσει την κοινή προσπάθεια. Την ίδια στιγμή, η στοχοποίησή της με ανυπόστατα δημοσιεύματα για την προσωπική της ζωή φανερώνει τις αντιστάσεις που θα συναντήσει αν επιχειρήσει να μετατρέψει το ηθικό της πλεονέκτημα σε πολιτική δύναμη.

Το τραύμα που μετατρέπεται σε πολιτική

Η αφήγηση της Καρυστιανού για το άνοιγμα της σακούλας ώστε να αποχαιρετήσει το παιδί της, αλλά και οι υποψίες για παρανομίες στις ιατροδικαστικές εκθέσεις, ενίσχυσαν τον αντίκτυπο των καταγγελιών της. «Μπορεί να μην έχουμε τα παιδιά μας μέσα», είπε χαρακτηριστικά, περιγράφοντας τη δυσπιστία απέναντι στο κράτος και την ανάγκη να ξανανοίξει ο φάκελος των Τεμπών. Ο λόγος της συνδυάζει το προσωπικό τραύμα με τη συλλογική αγωνία για δικαιοσύνη, στοιχείο που καθιστά την παρουσία της στην πολιτική σκηνή εν δυνάμει ανατρεπτική.

Ένας νέος πόλος αμφισβήτησης;

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν η Μαρία Καρυστιανού μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα γύρω από τον οποίο θα συγκροτηθεί ένας νέος πολιτικός φορέας. Η συσπείρωση που καταγράφεται στη δημοσκόπηση δεν σημαίνει αυτόματα και βιώσιμο κόμμα, αλλά αποτελεί ένδειξη για το μέγεθος της απογοήτευσης που καταγράφεται στους πολίτες. Στην ίδια δεξαμενή κινείται και η αμφισβήτηση που εκφράζεται με άλλα πρόσωπα ή κινήσεις, από τον Αλέξη Τσίπρα και το υποθετικό «κόμμα Τσίπρα» μέχρι τον Αντώνη Σαμαρά αλλά και μικρότερα αντισυστημικά μορφώματα.

Διεθνής διάσταση και ευρωπαϊκή προσφυγή

Η Καρυστιανού δεν περιορίστηκε σε καταγγελίες εντός Ελλάδας. Με δελτίο Τύπου του Συλλόγου, κάλεσε τα ευρωπαϊκά όργανα και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να παρέμβουν για το «έγκλημα των Τεμπών» και την «κατάλυση του κράτους δικαίου». Η προσφυγή στην Ευρώπη, πέρα από τη νομική της σημασία, αποτελεί και πολιτική πράξη, που ενισχύει το αφήγημα ότι η ελληνική Δικαιοσύνη και το πολιτικό σύστημα είναι ανίκανα να προσφέρουν απαντήσεις.

Το πολιτικό στοίχημα

Η ενεργή παρουσία της Καρυστιανού φέρνει στο προσκήνιο το διαχρονικό ερώτημα: μπορεί ο ηθικός λόγος να μετατραπεί σε πολιτική πρόταση με δομή, πρόγραμμα και διάρκεια; Η ίδια φαίνεται επιφυλακτική να ηγηθεί, αλλά η δυναμική της είναι τέτοια που θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν νέο χώρο αμφισβήτησης. Σε μια εποχή που η κρίση εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς βαθαίνει, η φωνή της αντανακλά μια υπόγεια κοινωνική δυναμική που μπορεί να επηρεάσει τις πολιτικές ισορροπίες.