NewsEdit Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγήθηκε σήμερα την αναστολή βασικών εμπορικών διατάξεων της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ–Ισραήλ, καθώς και την επιβολή κυρώσεων σε δύο ακροδεξιούς υπουργούς της κυβέρνησης Νετανιάχου, με στόχο τη βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα.
Το σκεπτικό της Κομισιόν
Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας, υπογράμμισε ότι «ο στόχος δεν είναι να τιμωρηθεί το Ισραήλ, αλλά να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα». Σύμφωνα με την Επιτροπή, το Ισραήλ παραβίασε το Άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης, που αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών.
Τι σημαίνει η αναστολή
Η πρόταση περιλαμβάνει την επιβολή δασμών στις εισαγωγές ισραηλινών προϊόντων, στο ίδιο επίπεδο που ισχύει για τρίτες χώρες χωρίς εμπορική συμφωνία με την ΕΕ. Παράλληλα, αναστέλλεται η διμερής στήριξη προς το Ισραήλ για την περίοδο 2025–2027, με εξαίρεση τα προγράμματα που αφορούν την κοινωνία των πολιτών και το Yad Vashem.
Κυρώσεις σε υπουργούς και εποίκους
Η Κομισιόν εισηγείται την επιβολή κυρώσεων στον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ίταμαρ Μπεν-Γκβιρ και τον υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Καθεστώτος Κυρώσεων της ΕΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Παράλληλα, προτείνονται κυρώσεις κατά «βίαιων εποίκων» στη Δυτική Όχθη, τριών προσώπων και έξι οντοτήτων, αλλά και κατά δέκα μελών του πολιτικού γραφείου της Χαμάς.
Η διάσταση του εμπορίου
Η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο του Ισραήλ, με το συνολικό εμπόριο αγαθών να φθάνει τα 42,6 δισ. ευρώ το 2024. Οι ευρωπαϊκές εισαγωγές από το Ισραήλ ανήλθαν σε 15,9 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές προς το Ισραήλ σε 26,7 δισ. ευρώ. Η πρόταση της Επιτροπής δεν επηρεάζει το εμπόριο υπηρεσιών, που ανήλθε σε 25,6 δισ. ευρώ το 2023.
Δηλώσεις φον ντερ Λάιεν
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε ότι «τα φρικιαστικά γεγονότα στη Γάζα πρέπει να σταματήσουν», ζητώντας άμεση κατάπαυση του πυρός, απεριόριστη ανθρωπιστική βοήθεια και απελευθέρωση όλων των ομήρων.
Οργισμένη αντίδραση από το Ισραήλ
Το Ισραήλ αντέδρασε έντονα, με τον υπουργό Εξωτερικών Γκίντεον Σαάρ να κατηγορεί την Κομισιόν ότι ενδυναμώνει τρομοκρατικές οργανώσεις. Σε επιστολή του προς τη φον ντερ Λάιεν, τόνισε ότι μια τέτοια πρόταση «στην πράξη ενδυναμώνει μια τρομοκρατική οργάνωση υπεύθυνη για αποτρόπαια εγκλήματα».
Η ισραηλινή κυβέρνηση προειδοποίησε σήμερα ότι τυχόν κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον του Ισραήλ θα λάβουν την «αρμόζουσα απάντηση», αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την επιβολή υψηλότερων δασμών σε ισραηλινά προϊόντα που εισέρχονται στην ΕΕ και την επιβολή κυρώσεων σε δύο ακροδεξιούς Ισραηλινούς υπουργούς.
«Οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής […] είναι ηθικά και πολιτικά διαστρεβλωμένες και πρέπει να ελπίζουμε ότι δεν θα εγκριθούν», δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ με ανάρτηση στο X.
«Οποιαδήποτε ενέργεια εναντίον του Ισραήλ θα λάβει την αρμόζουσα απάντηση και ελπίζουμε να μην φτάσει εκεί», πρόσθεσε ο Σάαρ, καθώς τα μέτρα που πρότεινε η Επιτροπή κρίνεται απίθανο να υιοθετηθούν από τους 27.
Επόμενα βήματα
Για την ενεργοποίηση της μερικής αναστολής της Συμφωνίας απαιτείται ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο της ΕΕ, ενώ οι κυρώσεις χρειάζονται ομοφωνία των κρατών-μελών. Το ζήτημα αναμένεται να προκαλέσει έντονες πολιτικές συζητήσεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.