NewsEdit Του Ανατρεπτικού
Μία φράση μπορεί να προκαλέσει διπλωματικό σεισμό. Μπορεί επίσης να υποδηλώνει τη αγραμματοσύνη ενός κορυφαίου ευρωπαϊκού στελέχους, υπεύθυνου μάλιστα για την ευρωπαϊκή διπλωματία. Οι δηλώσεις της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Κάγια Κάλλας, για τον ρόλο της Ρωσίας και της Κίνας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις όχι μόνο στο Πεκίνο και τη Μόσχα αλλά και σε όλους όσους στοιχειωδώς γνωρίζουν την ιστορία του 20ου αιώνα.
Ταυτόχρονα φέρνουν στο προσκήνιο την αμφιλεγόμενη ανάγνωση της ιστορίας και τη σημασία της μνήμης των παγκόσμιων γεγονότων όπως το ρόλο που έπαιξαν χώρες όπως η Εσθονία στο πλευρό της χιτλερική Γερμανίας.
Η δήλωση που άναψε φωτιές
Σε ομιλία της, η Κάγια Κάλλας σχολίασε με ειρωνικό ύφος τις δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων προς την Κίνα ότι «πολεμήσαμε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και νικήσαμε τους ναζιστές». «Αυτό είναι κάτι πρωτάκουστο», σημείωσε η Κάλλας, προσθέτοντας ότι η έλλειψη ιστορικής γνώσης οδηγεί πολλούς να αποδέχονται αφηγήματα που δεν ανταποκρίνονται στα γεγονότα.
Η ίδια επισήμανε ότι η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα, που παρέστησαν στην πρόσφατη στρατιωτική παρέλαση της Κίνας για την Ημέρα της Νίκης, αποτελούν μια «αυταρχική συμμαχία» που αμφισβητεί τη διεθνή τάξη.
Η απάντηση του Πεκίνου
Η αντίδραση του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών ήταν άμεση και αιχμηρή. Ο εκπρόσωπος Γκουο Τζιακούν κατηγόρησε την Κάλλας για «ιδεολογική προκατάληψη» και έλλειψη βασικών ιστορικών γνώσεων, υπενθυμίζοντας τον τεράστιο ρόλο του κινεζικού λαού στον αγώνα κατά της ιαπωνικής εισβολής.
«Πριν από 80 χρόνια, ο κινεζικός λαός υπέστη τεράστιες θυσίες για να υπερασπιστεί την ειρήνη και τον ανθρώπινο πολιτισμό», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η Σοβιετική Ένωση, οι ΗΠΑ και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες προσέφεραν σημαντική βοήθεια στον κινεζικό αγώνα. Ο ίδιος τόνισε ότι η ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν μπορεί να αναχθεί σε μονοδιάστατα αφηγήματα.
Η Κίνα και η Ρωσία στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: Η ιστορία που δεν ξεχνιέται
Καλά θα έκανε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας να ανοίξει ένα οποιοδήποτε ρημαδοβιβλίο οποιουδήποτε δυτικού ιστορικού για να μάθει ότι συμμετοχή της Σοβιετικής Ένωσης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελεί σημείο αναφοράς για την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας. Η μάχη του Στάλινγκραντ, η αντεπίθεση στον Ανατολικό Μέτωπο και η τελική είσοδος στον Βερολίνο σηματοδότησαν μια αποφασιστική στροφή στην έκβαση του πολέμου, με δεκάδες εκατομμύρια απώλειες.
Παράλληλα, η Κίνα βρέθηκε στο επίκεντρο ενός μακρόχρονου πολέμου ενάντια στην ιαπωνική επιθετικότητα, από το 1937 έως το 1945. Οι τεράστιες ανθρώπινες απώλειες και οι υλικές καταστροφές δεν έσβησαν την αποφασιστικότητα του κινεζικού λαού. Μαζί με τη βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης και τη στήριξη των ΗΠΑ και άλλων συμμαχικών δυνάμεων, η Κίνα αποτέλεσε βασικό πυλώνα της νίκης κατά του Άξονα, ενώ οι θυσίες της έχουν μείνει χαραγμένες στην παγκόσμια μνήμη.
Η οικογενειακή ιστορία της Κάγια Κάλλας και η πολιτική κληρονομιά
Η Κάγια Κάλλας προέρχεται από οικογένεια με έντονη πολιτική και στρατιωτική παράδοση. Ο πατέρας της, Σίιμ Κάλας, υπήρξε πρωθυπουργός της Εσθονίας, ενώ ο προπάππους της, Έντουαρντ Άλβερ, υπηρέτησε ως διοικητής του Συνδέσμου Εσθονικής Άμυνας. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα μέλη του συνδέσμου εντάχθηκαν στις δυνάμεις του Χίτλερ, γεγονός που προσθέτει αμφιλεγόμενο ιστορικό βάρος στις σημερινές δηλώσεις της εγγονής του.
Η σύνδεση της προσωπικής ιστορίας με τις διεθνείς δηλώσεις δημιουργεί ένα περίπλοκο πλέγμα μνήμης, ιστορίας και πολιτικής, που αποκαλύπτει πόσο εύθραυστη είναι η κατανόηση των ιστορικών γεγονότων στην ψηφιακή εποχή, όπου οι αφηγήσεις συχνά υπερτερούν της πραγματικής γνώσης.
Η σημασία της ιστορικής μνήμης
Το επεισόδιο με την Κάγια Κάλλας υπενθυμίζει ότι η γνώση της ιστορίας δεν είναι απλά θέμα ακαδημαϊκής περιέργειας. Είναι εργαλείο για τη διατήρηση της μνήμης των θυμάτων, για τη σωστή ερμηνεία των διεθνών σχέσεων και για την αποτροπή της παραποίησης γεγονότων. Η ιστορία της Ρωσίας και της Κίνας κατά των δυνάμεων του Άξονα δείχνει πώς οι λαοί μπορούν να επηρεάσουν αποφασιστικά την πορεία του κόσμου και γιατί οι αφηγήσεις τους δεν μπορούν να αγνοούνται ή να υποτιμώνται.