Χρόνης Διαμαντόπουλος Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης είναι ο καθρέφτης της εκάστοτε κυβέρνησης. Φέτος αντανακλά την καθολική φθορά ενός μοντέλου διακυβέρνησης που υποσχέθηκε «αποτελεσματικότητα» και κατέληξε συνώνυμο της αποτυχίας. Της αποτυχίας από τη σκοπιά των συμφερόντων της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Toυ Αλέξη Χαρίτση, Προέδρου Νέας Αριστεράς
Το περιβόητο «επιτελικό κράτος» της Νέας Δημοκρατίας δεν αφήνει πίσω του κάποια μεταρρυθμιστική τομή, αλλά ανισότητες και χαμένες ευκαιρίες. Για τρεις λόγους: διαφθορά, ανεπαρκής διαχείριση, υπονόμευση του μέλλοντος.
1. Διαφθορά: από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Το κράτος που διαφημίστηκε ως «σύγχρονο» λειτούργησε ξεκάθαρα ως μηχανισμός προνομιακής διανομής πόρων με στόχο την εξαγορά συνειδήσεων και την συγκρότηση ενός στενά ελεγχόμενου πελατειακού κράτους. Οι καταγγελίες για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, οι αμφιλεγόμενοι διαγωνισμοί του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι έλεγχοι της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για απευθείας αναθέσεις δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Είναι το στίγμα της κληρονομιάς που θα αφήσει αυτή η κυβέρνηση.
Το κράτος-λάφυρο είναι ταυτόσημο με το κράτος της Δεξιάς. Δεν είναι παραφωνία που μπορεί να διορθωθεί από άλλα πρόσωπα της ίδιας παράταξης. Η ουσία της δεξιάς διακυβέρνησης στηρίζεται στο εξής δίπολο: πελατειακά δίκτυα-στήριξη των οικονομικών ελίτ.
Η ρήξη με αυτό το μοντέλο διακυβέρνησης έχει μια βασική προϋπόθεση: το δημόσιο χρήμα πρέπει να επενδύεται σε δημόσιες υποδομές και κοινωνικές δομές, στην πραγματική παραγωγή – όχι να χάνεται σε κυκλώματα πελατειακής εύνοιας και λεηλασίας.
Στόχος της Νέας Αριστεράς είναι ένα κράτος κοινωνικά δίκαιο, δημοκρατικό, οικολογικό και αναδιανεμητικό, που στηρίζει τον κόσμο της εργασίας αντί να ενισχύει τα καρτέλ και τα ολιγοπώλια.
2. Ανεπαρκές κράτος: όταν η κρίση γίνεται κανονικότητα.
Πόσο αξιόπιστος είναι ένας κρατικός μηχανισμός που δεν μπορεί να περιορίσει πυρκαγιές σε προσβάσιμες περιοχές με αφθονία υδάτων; Που επιτρέπει στις φωτιές να φτάνουν στον αστικό ιστό και να καίγονται ΒΙΠΕ; Πόσο ευέλικτο και έξυπνο είναι ένα κράτος που δεν αναθεωρεί το δόγμα της πυρόσβεσης μετά από εκαταμμύρια καμμένα στρέμματα την τελευταία εξαετία; Ένα κράτος που δεν επενδύει στη δασοπροστασία και την πρόληψη;
Και πόσο ικανό είναι ένα κράτος που κατατάσσει την Ελλάδα ουραγό σε κρίσιμους δείκτες κοινωνικής συνοχής και ανάπτυξης; Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Οι δημόσιες δαπάνες υγείας παραμένουν από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη (7,4% του ΑΕΠ έναντι 10,9% στην ΕΕ) και στον αντίποδα οι ιδιωτικές είναι από τις υψηλότερες (40%, με μέσο όρο στην ΕΕ το 15%). Στην παιδεία, η χώρα επενδύει μόλις 3,38% του ΑΕΠ – όταν ο ευρωπαϊκός μέσος είναι 4,6% – κατατάσσοντάς μας στους ουραγούς της ΕΕ. Απέναντι σε αυτά τα δεδομένα η κυβέρνηση εκτρέπει κονδύλια από τις κοινωνικές δαπάνες προς την πολεμική οικονομία, στηρίζοντας περήφανα το ευρωπαϊκό Rearm και την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι το μικρότερο αναλογικά στην Ευρώπη, ένδειξη μιας χώρας που μένει πίσω σε υποδομές αντί να στοχεύει σε έναν ενιαίο, πλήρως δημόσιο ΟΣΕ με ηλεκτροκίνηση: σε μια κοινωνική και οικολογική διασύνδεση της χώρας δηλαδή που δεν θα επιτρέψει, εκτός των άλλων, οι πολίτες να χτυπηθούν από τη μεταφορική φτώχεια. Στη στέγαση, οι Έλληνες δαπανούν το μεγαλύτερο ποσοστό εισοδήματος στην Ευρώπη, σχεδόν διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Πώς θα λυθεί αυτό χωρίς κοινωνική στεγαστική πολιτική, χωρίς συνεταιριστικά σχήματα κατοικίας, χωρίς κατάργηση της golden visa; Οι Έλληνες δουλεύουν τις περισσότερες ώρες στην Ευρωζώνη, ο κατώτατος μισθός παραμένει από τους χαμηλότερους και οι συνθήκες στον ιδιωτικό τομέα παραπέμπουν σε εποχής δουλείας. Είναι απολύτως ώριμο και εφικτό το αίτημα για κατώτατο μισθό στα 1.000, γενναίες αυξήσεις σε όλη την κλίμακα και για ένα νέο εργασιακό δίκαιο με σταθερά ωράρια και δικαιώματα για αυτούς που δουλεύουν. Πόσο δίκαιο είναι ένα κράτος που αφήνει για τρίτη συνεχή χρονιά τον πληθωρισμό να είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη; Γιατί δεν μηδενίζεται επιτέλους ο ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης;
Ένα τέτοιο κράτος δεν είναι απλώς ανεπαρκές. Είναι κράτος που αφήνει τις κρίσεις να γίνονται κανονικότητα∙ που δεν προστατεύει τους πολίτες του, αλλά τους εκθέτει καθημερινά σε επισφάλεια, ανισότητες και αδιέξοδα.
3. Υπονόμευση μέλλοντος: ανάπτυξη χωρίς ορίζοντα.
Η σημερινή κυβέρνηση ταυτίζει την ανάπτυξη με την πλατφόρμα του airbnb και τα αμέτρητα τραπεζοκαθίσματα. Πρόκειται για μια φθηνή και ασταθή μεγέθυνση. Χωρίς εγχώρια παραγωγική βάση, χωρίς αξιοπρεπείς δουλειές που μπορούν να κρατήσουν τους νέους στη χώρα, χωρίς καινοτομία που θα της επιτρέψει να επιβιώσει σε έναν νέο ψηφιακό κόσμο.
Τον κρίσιμο ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας, αντί να τον οργανώσουμε με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και τη συμμετοχή της κοινωνίας, τον παραδίδουμε ουσιαστικά σε πέντε μεγάλες εταιρείες παραγωγής ενέργειας. Αντί να φτιάχνουμε αποκεντρωμένα και δημοκρατικά σχήματα παραγωγής ΑΠΕ που θα προάγουν ενεργειακή αυτονομία σε νοικοκυριά, βιομηχανία και αγροτική παραγωγή ξεπουλιόμαστε στις γεωτρήσεις. Τη δημιουργία ανθεκτικών πόλεων και υποδομών απέναντι στην κλιματική κρίση την αντικαθιστούμε με φαραωνικά έργα και το greenwashing των κατασκευαστικών ομίλων. Αντί να επενδύουμε στην κυκλική οικονομία επιλέγουμε ακριβά και ενεργοβόρα μοντέλα καύσης απορριμμάτων.
Έτσι, αντί να χτίζουμε ένα στιβαρό και ασφαλές μέλλον, ανακυκλώνουμε τις παθογένειες ενός μοντέλου που δεν είναι βιώσιμο δημοσιονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Ενός μοντέλου χρεωκοπίας.
Η επιλογή μπροστά μας
Το «επιτελικό κράτος» πρέπει να αντικατασταθεί από ένα κράτος που δεν υπηρετεί κομματικά συμφέροντα, αλλά κοινωνικούς στόχους: φορολογική δικαιοσύνη, ισχυρό κοινωνικό κράτος, προστασία των εργαζομένων, πράσινη και ψηφιακή μετάβαση που δεν αφήνει κανέναν πίσω, στήριξη της παραγωγής.
Η Νέα Αριστερά εκπροσωπεί ένα πολιτικό σχέδιο για μια χώρα που δεν βολεύεται με τη μιζέρια. Στη ΔΕΘ ο κύριος Μητσοτάκης θα παρουσιάσει μια λίστα φοροελαφρύνσεων και επιδομάτων. Είναι η λίστα της εξαπάτησης και της κοροϊδίας. Οι πολίτες όμως πρέπει να έχουν αυτό που δικαιούνται. Αξιοπρέπεια και προοπτική. Για να μπορούν να απολαμβάνουν αυτά που παράγουν.