NewsEdit Οι οικονομικές επιλογές του Ντόναλντ Τραμπ αμφισβητούν τις δεκαετίες κυριαρχίας του ριγκανισμού και επαναπροσδιορίζουν τη σχέση του κράτους με την αμερικανική οικονομία, κερδίζοντας ακόμη και την απρόσμενη επιδοκιμασία του Μπέρνι Σάντερς.
Η θεωρία των «Reaganomics», που καθόρισε την οικονομική ταυτότητα των Ρεπουμπλικάνων για πάνω από τέσσερις δεκαετίες, φαίνεται να υποχωρεί υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ρόναλντ Ρίγκαν, ο οποίος ως 40ός πρόεδρος των ΗΠΑ υιοθέτησε το σύνθημα «Make America Great Again», υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ελεύθερης αγοράς και της περιορισμένης κρατικής παρέμβασης.
Ωστόσο, οι πρόσφατες πολιτικές του Τραμπ όχι μόνο απομακρύνονται από αυτή την προσέγγιση, αλλά έχουν αποσπάσει και επαίνους από τον αυτοαποκαλούμενο σοσιαλιστή γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς.
Τριπλή ανατροπή σε μία εβδομάδα
Μέσα σε λίγες ημέρες, ο Τραμπ παραβίασε τρεις βασικές αρχές του ριγκανισμού, χαράσσοντας ένα νέο μοντέλο κυβερνητικής παρέμβασης στην οικονομία:
- Έπεισε την Intel να παραχωρήσει στο κράτος μερίδιο 10%
- Επαινεί ανοιχτά την αύξηση των κρατικών εσόδων μέσω δασμών δισεκατομμυρίων
- Εντείνει την πολιτική πίεση προς την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed), αμφισβητώντας την παραδοσιακή ανεξαρτησία της
«Ο Ρόναλντ Ρίγκαν πρέπει να στριφογυρίζει στον τάφο του. Οι τακτικές Τραμπ είναι εντελώς αντίθετες με όσα πίστευαν οι συντηρητικοί για τον καπιταλισμό», δήλωσε στην Washington Post ο Τζέφρι Καμπάσεβις, αντιπρόεδρος πολιτικών σπουδών του Niskanen Center και συγγραφέας του Rule and Ruin.
Ο Λευκός Οίκος υπερασπίζεται τη στρατηγική
Η αμερικανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οι κινήσεις αυτές δεν είναι ιδεολογική παρέκκλιση, αλλά απαραίτητες για λόγους εθνικής ασφάλειας.
«Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς προκλήσεις και η κυβέρνηση Τραμπ ενεργεί με σθένος, απορρίπτοντας τις αποτυχημένες πολιτικές του κατεστημένου», δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κους Ντεσάι.
Ρίγκαν: Από τις κατηγορίες για «σοσιαλιστικοποιημένη υγεία»
Ο Ρίγκαν είχε αφιερώσει δεκαετίες στην πολεμική κατά του σοσιαλισμού, φτάνοντας στο σημείο να χαρακτηρίσει το Medicare «σοσιαλιστικοποιημένη υγεία» στις αρχές της δεκαετίας του ’60. «Ο σοσιαλισμός λειτουργεί μόνο στον παράδεισο, όπου δεν είναι απαραίτητος, και στην κόλαση, όπου ήδη υπάρχει», συνήθιζε να λέει.
Η κρατική «αγοραστική μανία»
Ο Τραμπ έχει μετατρέψει τον Λευκό Οίκο σε κέντρο λήψης στρατηγικών οικονομικών αποφάσεων. Η επένδυση στην Intel είναι η τρίτη κίνηση κρατικής ιδιοκτησίας που θα θεωρούνταν αδιανόητη για τον Ρίγκαν.
- Τον Ιούλιο, το Υπουργείο Άμυνας έγινε κύριος μέτοχος της MP Materials, εταιρείας σπάνιων γαιών.
- Τον Ιούνιο, η κυβέρνηση απέκτησε τη «χρυσή μετοχή» της U.S. Steel, εξασφαλίζοντας βέτο σε στρατηγικές αποφάσεις.
Και, όπως αναφέρουν αξιωματούχοι, η επέκταση της κρατικής συμμετοχής ενδέχεται να συνεχιστεί.
Δασμοί και Fed: Οικονομική πολιτική αλά Τραμπ
Η απόκλιση από τον ριγκανισμό εκτείνεται και στη φορολογική πολιτική. Ο Τραμπ πανηγυρίζει για την επίδραση των δασμών στη μείωση του ελλείμματος, αγνοώντας –όπως σημειώνει η Washington Post– ότι το κόστος επιβαρύνει κυρίως Αμερικανούς εισαγωγείς και καταναλωτές.
Η προσπάθειά του να απομακρύνει τη Λίζα Κουκ από το διοικητικό συμβούλιο της Fed και η συνεχιζόμενη πίεση προς τον πρόεδρο της Τράπεζας Τζερόμ Πάουελ, καταδεικνύουν μια άνευ προηγουμένου παρέμβαση στον θεσμό.
Ο Ρίγκαν εμπιστευόταν τη Fed
Αντίθετα, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν οι πολιτικές περιορισμού της προσφοράς χρήματος του Πολ Βόλκερ εκτόξευσαν την ανεργία, ο Ρίγκαν στήριξε τη Fed και τον επανδιόρισε το 1983, παρά το πολιτικό κόστος.
Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι και ο Ρίγκαν είχε αποκλίσεις από τη φιλελεύθερη ρητορική του, ωστόσο ο Τραμπ δείχνει να χαράζει μια πιο ριζοσπαστική πορεία, η οποία επαναπροσδιορίζει τα όρια μεταξύ κράτους και αγοράς στην αμερικανική οικονομία.