Μια εμβληματική κοινωνιολογική μελέτη του Άρη Ασπρούλη για το αποτύπωμα της ελληνικής κρίσης στους εργαζομένους
Η κρίση στην Ελλάδα δεν υπήρξε μόνο αριθμοί, δείκτες και πολιτικές αποφάσεις. Υπήρξε, πρωτίστως, βίωμα. Και αυτό το βίωμα αποτυπώνεται με μοναδική επιστημονική καθαρότητα αλλά και αφηγηματική δύναμη στο νέο βιβλίο του κοινωνιολόγου Άρη Ασπρούλη, «Ο Μελαγχολικός Εργάτης» (Κάπα Εκδοτική), που μόλις κυκλοφόρησε. Πρόκειται για μια πολυετή επιτόπια έρευνα στο εργοστάσιο της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, με σαράντα εις βάθος συνεντεύξεις εργαζομένων–λιγνιτωρύχων και σπάνιο πρωτογενές φωτογραφικό υλικό, η οποία φωτίζει τη σιωπηρή πλευρά των εργασιακών σχέσεων και της ενεργειακής μετάβασης.
Η σιωπηρή σύμβαση της κρίσης
Η μελέτη καταγράφει πώς οι εργαζόμενοι βίωσαν την κατάρρευση των άτυπων κοινωνικών κανόνων που διαμόρφωναν τον κόσμο και τις βεβαιότητές τους. Οικονομικά αδιέξοδα, κοινωνική απομόνωση, απώλεια κύρους, ενοχή και απόγνωση συγκροτούν τη νέα «εργασιακή ταυτότητα» που ο Ασπρούλης ονομάζει «μελαγχολικός εργάτης». Πρόκειται για τον εργαζόμενο που εγκλωβίζεται σε μια θυσία χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα, μετέωρος ανάμεσα στο παρελθόν της βιομηχανικής υπερηφάνειας και στο αβέβαιο μέλλον της ανεργίας.
Από τη Μεγαλόπολη στην Ευρώπη
Ακολουθώντας τη θεωρητική παράδοση της Κοινωνιολογίας της Εργασίας –από τον Λειτουργισμό και τη Σχολή του Σικάγο έως τον Μαρξισμό και τη Βεμπεριανή σχολή– το βιβλίο συνδέει το τοπικό με το παγκόσμιο. Όπως σημειώνει στον πρόλογό της η καθηγήτρια Ευαγγελία Καλεράντε, ο «Μελαγχολικός Εργάτης» συνομιλεί με τις εμβληματικές έρευνες του Marienthal και των Hawthorne, προσφέροντας μια σύγχρονη μαρτυρία για την Ευρώπη της κρίσης και της ενεργειακής μετάβασης.
Οι φωνές των εργαζομένων
Η αφήγηση δίνει βήμα στους ίδιους τους εργαζόμενους να μιλήσουν για την υγεία τους, το εργασιακό ήθος και τις προοπτικές ζωής. Μέσα από εξομολογήσεις και βιωματικές μαρτυρίες αναδύεται ένας κόσμος φθοράς και αγωνίας, όπου οι λάσπες, η σκουριά και τα ατυχήματα συναντούν τα χρέη, τον φόβο της ανεργίας και την απουσία εναλλακτικής. Η κοινωνιολογική ματιά του Ασπρούλη δεν ωραιοποιεί ούτε εξωραΐζει: καταγράφει το βίωμα με ενσυναίσθηση και επιστημονική καθαρότητα.
Ένα ντοκουμέντο της εποχής μας
Ο «Μελαγχολικός Εργάτης» δεν είναι μόνο μια κοινωνιολογική μελέτη. Είναι ταυτόχρονα ένα επιστημονικό ντοκουμέντο της εποχής και ένα εγχειρίδιο για μελλοντικές έρευνες γύρω από τη μετάβαση από τη βεβαιότητα στην αποσταθεροποίηση. Το έργο υπενθυμίζει πως «δεν υπάρχει Ιστορία χωρίς ιστορικό υποκείμενο» και πως η επιστήμη του ανθρώπου δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον ίδιο τον άνθρωπο στο επίκεντρο.
Πληροφορίες έκδοσης
Άρης Ασπρούλης, Ο Μελαγχολικός Εργάτης. Η σιωπηρή πλευρά των εργασιακών σχέσεων την εποχή της Κρίσης – Το παράδειγμα της Μεγαλόπολης
Πρόλογος: Ευαγγελία Καλεράντε
Κάπα Εκδοτική, σελ. 204 | ISBN: 9789606283376