NewsEdit Το Ευρωκοινοβούλιο, δεν τάσσεται κατά του προγράμματος, αλλά του τρόπου με τον οποίο υιοθετήθηκε, καθώς θεωρεί ότι παρακάμφθηκε στη διαδικασία από την Κομισιόν. Και αυτό γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργοποίησε μια διαδικασία έκτακτης ανάγκης για να παρακάμψει το Κοινοβούλιο.
«Το Κοινοβούλιο υπέβαλε σήμερα (20 Αυγούστου) αίτημα στο Δικαστήριο για την ακύρωση του κανονισμού SAFE», δήλωσε η υπηρεσία Τύπου του Κοινοβουλίου στο Euractiv, μιλώντας για παραβίαση της θεσμικής ισορροπίας και της δημοκρατικής νομιμότητας, ζητώντας την ακύρωση του Κανονισμού που επιτρέπει τη συμμετοχή τρίτων χωρών (περιλαμβανομένης της Τουρκίας) στη χρηματοδότηση ύψους €150 δισ. για την ασφάλεια και άμυνα. «Η κατάθεση προσφυγής του Ευρωκοινοβουλίου λίγο πριν την έναρξη των εργασιών μας ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ αποτελεί την θεσμική απάντησή μας και δικαιώνει τις ενστάσεις που διατύπωσα από την πρώτη στιγμή. Δεν είναι προσφυγή μεμονομένων ευρωομάδων ή ευρωβουλευτών αλλά ολόκληρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μετά τις ενστάσεις που υποβάλαμε τον Μάιο και δείχνει ότι μπορούμε να διεκδικήσουμε με επιτυχία κάποια πράγματα όταν πιστεύουμε σε αυτά», τόνισε στην ΕΡΤ ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας & Άμυνας, Νικόλας Φαραντούρης.
Τι έχει προηγηθεί
Τον Ιούνιο η Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων (JURI) έκρινε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οφείλει να εκκινήσει άμεσα τη νομική διαδικασία σχετικά με τον Κανονισμό SAFE στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για παραβίαση της θεσμικής ισορροπίας και της δημοκρατικής νομιμότητας. Η απόφαση αυτή ήρθε ως απάντηση στον τρόπο με τον οποίο είχε υιοθετηθεί τον Μάιο ο Κανονισμός SAFE, στον οποίο μπορεί να συμμετάσχει και η Τουρκία και μάλιστα ως «ομονοούσα» χώρα (χώρα υπό ένταξη στην ΕΕ). Ενώ το Κοινοβούλιο τονίζει ότι «το μέσο έχει την πλήρη υποστήριξη του Κοινοβουλίου […] Πρόκειται για τη νομική βάση που επιλέχθηκε, η οποία υπονομεύει τη δημοκρατική νομιμότητα».
Για να παρακάμψει την έγκριση του Κοινοβουλίου, η φον ντερ Λάιεν χρησιμοποίησε ένα μέρος των συνθηκών της ΕΕ (Άρθρο 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ), το οποίο συνήθως προορίζεται για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η πανδημία Covid-19, και το οποίο επιταχύνει τη νομοθετική διαδικασία μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο διαπραγμάτευσης του Κοινοβουλίου.
«Η χρήση του άρθρου 122 για το SAFE ως νομική βάση ήταν, κατά την άποψη του Κοινοβουλίου, διαδικαστικά εσφαλμένη και απλά περιττή. Υπονομεύει τη δημοκρατική νομιμότητα στα μάτια του κοινού και δεν υπάρχει κανένα κοινοβούλιο στον κόσμο που θα το δεχόταν αυτό», δήλωσε η υπηρεσία Τύπου του Κοινοβουλίου στο Euractiv. «Γι’ αυτό τον λόγο, το Κοινοβούλιο ασκεί αγωγή με την αιτιολογία της ανεπαρκούς νομικής βάσης».
Σε επιστολή της προς την κ. φον ντερ Λάιεν, η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα προειδοποίησε τον Μάιο ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να προσφύγει στα δικαστήρια. Η κ. φον ντερ Λάιεν απέρριψε τις διαμαρτυρίες, υποστηρίζοντας ότι η χρήση της ρήτρας έκτακτης ανάγκης είναι «απολύτως δικαιολογημένη», καθώς το SAFE αποτελεί «εξαιρετική και προσωρινή απάντηση σε μια επείγουσα και υπαρξιακή πρόκληση».
«Κερκόπορτα»
O Νικόλας Φαραντούρης είχε χαρακτηρίσει τον Κανονισμό SAFE «διπλή κερκόπορτα» για την είσοδο της Τουρκίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς ασφάλειας και άμυνας, χαρακτηρισμό που χρησιμοποίησε επίσης ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας απευχόμενος όπως είχε πει «ο Κανονισμός να αποτελέσει την “κερκόπορτα” για την Τουρκία».
Σε δηλώσεις του απ’ τις Βρυξέλλες ο Έλληνας ευρωβουλευτής επισήμανε: «Με την σημερινή μας προσφυγή ζητούμε να αποκατασταθεί η τάξη και η νομιμότητα. Η απόφαση να παρακαμφθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνιστά θεσμικό ολίσθημα. Δεν μπορεί να λαμβάνονται κολοσσιαίας σημασίας αποφάσεις – όπως ο Κανονισμός SAFE – χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και κοινοβουλευτικό έλεγχο. Και ασφαλώς χωρίς την αυστηρή τήρηση του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Η επίκληση “έκτακτης ανάγκης” είναι προσχηματική και ανοίγει επικίνδυνους δρόμους».
Τι είναι ο Κανονισμός SAFE
Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2025/1106 του Συμβουλίου, της 27ης Μαΐου 2025, για τη θέσπιση της Δράσης για την Ασφάλεια στην Ευρώπη (SAFE) θέσπισε ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο “SAFE” (Security Action for Europe), με προϋπολογισμό 150 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και της αμυντικής ετοιμότητας των κρατών μελών. Το SAFE αποτελεί μέρος του ευρύτερου σχεδίου «Readiness 2030» και φιλοδοξεί να διαμορφώσει μια ευρωπαϊκή αγορά άμυνας με τη συμμετοχή και τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία, σε κοινά σχήματα προμηθειών.
Η Επιτροπή επέλεξε ως νομική βάση το Άρθρο 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ, που προβλέπει λήψη αποφάσεων μόνο από το Συμβούλιο σε «έκτακτες περιστάσεις». Με το άρθρο αυτό αποκλείστηκε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τη συναπόφαση, δηλαδή από τον καθορισμό του τρόπου διαχείρισης αυτών των τεράστιων κονδυλίων.
Η «αρχή της συναπόφασης» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Πρόκειται για τη νομοθετική διαδικασία έγκρισης νομοθετικών πράξεων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ από κοινού, κατόπιν πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η εν λόγω διαδικασία θεσπίζεται στο άρθρο 294 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ και αποτελεί την συνήθη νομοπαρασκευαστική διαδικασία της ΕΕ. Με τη Συνθήκη του Μάαστριχ και την καθιέρωση της διαδικασίας συναπόφασης, το Κοινοβούλιο έγινε συννομοθέτης, επί ίσοις όροις με το Συμβούλιο, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στις Συνθήκες, όπου εφαρμόζονται ειδικές νομοθετικές διαδικασίες.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας μετονόμασε τη διαδικασία συναπόφασης σε συνήθη νομοθετική διαδικασία και αύξησε τον αριθμό των τομέων πολιτικής στους οποίους εφαρμόζεται αυτή η διαδικασία, ενισχύοντας έτσι τις εξουσίες του Κοινοβουλίου. Σύμφωνα με τον ευρωβουλευτή και καθηγητή ευρωπαϊκού δικαίου Νικόλα Φαραντούρη, «η παράκαμψη του Κοινοβουλίου παραβιάζει τη Συνθήκη και η Ευρώπη δεν μπορεί να χτίζει την άμυνά της εις βάρος των αρχών της».
Με πληροφορίες από Euractiv
- Επιστολή Ανδρουλάκη σε Κακλαμάνη για την Παλαιστίνη
- Το Ευρωκοινοβούλιο προσφεύγει στο Δικαστήριο της ΕΕ κατά του Συμβουλίου και της Κομισιόν για το αμυντικό πρόγραμμα SAFE
- Τα απομνημονεύματα της Βιρτζίνια Τζουφρέ: Μια συγκλονιστική μαρτυρία για τον αγώνα ενάντια στην κακοποίηση
- ΗΠΑ: Ένοπλοι εθνοφρουροί στην Ουάσιγκτον
- «Τουρίστα, γύρνα σπίτι σου!»