NewsEdit Η «Συμμαχία των προθύμων», με επικεφαλής τους Σταρμερ, Μακρόν και Μερτς, προετοιμάζεται μέσω τηλεδιάσκεψης την Κυριακή ενόψει της συνάντησης Τραμπ – Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον.
Στόχος τους: να διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία δεν θα βρεθεί ξανά στο περιθώριο των διαπραγματεύσεων και ότι οι ΗΠΑ θα δεσμευτούν σε εγγυήσεις ασφαλείας.
Η «Συμμαχία των προθύμων» και ο ρόλος της Ευρώπης
Η συμμαχία δημιουργήθηκε τον περασμένο Μάρτιο ως απάντηση στη μεταστροφή της αμερικανικής πολιτικής υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τόνισε πως οι ΗΠΑ δεν θα παρέχουν πλέον «λευκή επιταγή» για την ειρήνη στην Ουκρανία. Συμμετέχουν περισσότερες από 30 χώρες, οι οποίες δεσμεύονται να συνεισφέρουν στρατιωτικά μέσα και υποστήριξη.
Παρά τον περιορισμένο αντίκτυπό τους, οι Ευρωπαίοι επιχειρούν να ασκήσουν πίεση στον Λευκό Οίκο, ώστε να υπάρξει σαφής δέσμευση για μια συμφωνία ασφαλείας.
Ο Ζελένσκι στο περιθώριο μετά την Αλάσκα
Η πρόσφατη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα άφησε εκτός παιχνιδιού τον Ουκρανό πρόεδρο, γεγονός που ανησυχεί ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους. Σε κοινές δηλώσεις τους ξεκαθαρίζουν ότι «ειρήνη χωρίς τον Ζελένσκι δεν μπορεί να υπάρξει», επισημαίνοντας την ανάγκη η Ουκρανία να έχει ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις.
Η δύσκολη σχέση Τραμπ – Ζελένσκι και ο φόβος για νέα ενέδρα
Η συνάντηση της Δευτέρας στην Ουάσινγκτον βρίσκει τον Ουκρανό πρόεδρο σε δύσκολη θέση. Θυμάται ακόμη την ταπεινωτική εμπειρία του περασμένου Φεβρουαρίου, όταν ο Τραμπ τον χλεύασε για την εμφάνισή του και τον απέπεμψε από το Λευκό Οίκο. Παρά τον κίνδυνο μιας νέας «ενέδρας», ο Ζελένσκι δεν έχει περιθώριο να αρνηθεί, καθώς διαφορετικά κινδυνεύει να χαρακτηριστεί εμπόδιο στην ειρήνη.
Σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους διπλωμάτες και ένα πρόσωπο που έχει γνώσης της κατάστασης, υπάρχουν σχέδια να σταλεί τουλάχιστον ένας από τους αγαπημένους συνομιλητές του Τραμπ, ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ, μαζί με τον Ζελένσκι στην επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον τη Δευτέρα όπου θα συναντηθεί με τον Τραμπ. Η ιδέα είναι ότι ο Στουμπ μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή τυχόν εντάσεων μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι και να πείσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ να συμπεριλάβει την Ευρώπη σε τυχόν περαιτέρω συνομιλίες.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούττε, ο οποίος έχει στενές σχέσεις με τον Τραμπ, ενδέχεται επίσης να μεταβεί στην Ουάσινγκτον, σύμφωνα με το Politico που επικαλείται άτομο με γνώση της κατάστασης.
Διπλωμάτες, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και άτομα που είναι εξοικειωμένα με τις διαπραγματεύσεις μίλησαν στο Politco υπό τον όρο της ανωνυμίας, για να μπορέσουν να μοιραστούν ευαίσθητες πληροφορίες.
Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ δήλωσε ότι θα συναντηθεί πρώτα με τον Ζελένσκι τη Δευτέρα και στη συνέχεια θα προσπαθήσει να φέρει σε επαφή τον Πούτιν και τον Ουκρανό ηγέτη για μια τριμερή συνάντηση. Ο Πούτιν έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να συναντηθεί με τον Ζελένσκι και δεν έδωσε παρείχε καμία ένδειξη την Παρασκευή ότι έχει αλλάξει τη θέση του.
«Είναι σαφές ότι το αποτέλεσμα της συνόδου κορυφής στην Αλάσκα έχει προκαλέσει ανησυχίες στην Ευρώπη, καθώς ο Τραμπ φαίνεται να έχει αποδεχτεί σε μεγάλο βαθμό τα επιχειρήματα του Πούτιν», δήλωσε ο Καμίλ Γκραντ, πρώην υψηλόβαθμη αξιωματούχος του ΝΑΤΟ που βρίσκεται σε επαφή με ανώτερους Ευρωπαίους αξιωματούχους που εμπλέκονται στο ζήτημα.
Ο Τραμπ εγκατέλειψε την απειλή του για άμεσες κυρώσεις κατά της Ρωσίας σε περίπτωση που η συνάντηση δεν οδηγούσε σε σημαντική πρόοδο και κράτησε αποστάσεις από την επιδίωξη άμεσης κατάπαυσης του πυρός προς μια συνολική συμφωνία, υιοθετώντας ρητορική παρόμοια με αυτή του Πούτιν. «Η συνάντηση δεν θεωρείται απόλυτη καταστροφή, αλλά οι Ευρωπαίοι είναι σίγουρα ανήσυχοι για την κατεύθυνση που παίρνουν τα πράγματα», πρόσθεσε ο Γκραντ, που είναι πλέον μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. «Εξ ου και η προσπάθεια να αποφευχθεί ένα ακόμη δράμα κατά την επικείμενη επίσκεψη του Ζελένσκι».
Ο Τραμπ εγκατέλειψε την απειλή του για άμεσες κυρώσεις κατά της Ρωσίας σε περίπτωση που η συνάντηση δεν οδηγήσει σε σημαντική πρόοδο και απομακρύνθηκε από την επιδίωξη άμεσης κατάπαυσης του πυρός προς μια συνολική συμφωνία, υιοθετώντας γλώσσα παρόμοια με αυτή του Πούτιν για να μιλήσει για το τέλος των εχθροπραξιών. «Η συνάντηση δεν θεωρείται απόλυτη καταστροφή, αλλά οι Ευρωπαίοι είναι σίγουρα ανήσυχοι για την κατεύθυνση που παίρνουν τα πράγματα», πρόσθεσε ο Grand, που είναι πλέον μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. «Εξ ου και η προσπάθεια να αποφευχθεί ένα άλλο δράμα κατά την επικείμενη επίσκεψη του Ζελένσκι».
Ενώ δημοσίως η Ευρώπη και η Ουκρανία εμφανίζονται αισιόδοξες, ιδιωτικά οι αξιωματούχοι ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στην υποδοχή του Πούτιν με κόκκινο χαλί, εξασφαλίζοντας έτσι την επίφαση της παγκόσμιας νομιμότητας χωρίς να κάνει τις κινήσεις προς την ειρήνη που επιδίωκαν οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και η Ουκρανία.
«Ανησυχίες υπήρχαν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και η συνάντηση στην Αλάσκα δεν βοήθησε ιδιαίτερα», δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η θέση του Τραμπ σχετικά με τον πόλεμο αλλάζει συνεχώς τις τελευταίες εβδομάδες. Ενώ για μήνες κατηγορούσε την Ουκρανία για τον πόλεμο, πριν από τη σύνοδο κορυφής ήταν πιο επικριτικός απέναντι στον Πούτιν και τη Ρωσία. Είπε μάλιστα ότι ο Πούτιν θα βρισκόταν αντιμέτωπος με «σοβαρές συνέπειες» αν δεν συμφωνούσε να σταματήσει τον πόλεμο μετά τη συνάντηση της Παρασκευής.
Αλλά μετά από αρκετές ώρες συνομιλιών με τον Πούτιν στην Αλάσκα, ο Τραμπ έκανε πίσω στην απαίτησή του για άμεση κατάπαυση του πυρός, επανέλαβε ότι η επίτευξη συμφωνίας εξαρτάται πλέον από τον Ζελένσκι και συμβούλεψε το Κίεβο να «δεχτεί τη συμφωνία», χωρίς να διευκρινίσει τι είχε προτείνει ο Πούτιν.
Ο Τραμπ δήλωσε μετά τη σύνοδο κορυφής ότι διαπραγματεύτηκε με τον Πούτιν για ανταλλαγές εδαφών, αλλά αρνήθηκε να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Στο μεταξύ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κίρ Σταρμερ θα ηγηθούν την Κυριακή μιας τηλεδιάσκεψης μεταξύ της «συμμαχίας των προθύμων», χωρών που έχουν δηλώσει ότι θα παράσχουν στρατεύματα και υποστήριξη στην Ουκρανία στο τέλος του πολέμου, σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο αξιωματούχο.
Πριν από τη σύνοδο κορυφής, ο Τραμπ δήλωσε ότι θα υποστήριζε κάποιο ρόλο των ΗΠΑ στην παροχή εγγυήσεων ασφάλειας, με κάποια μορφή διαβεβαίωσης ή υποστήριξης από την Ουάσιγκτον για να αποτραπεί η Ρωσία από το να επιτεθεί ξανά στην Οκρανία μετά τη σύναψη ειρηνευτικής συμφωνίας. Οι ηγέτες των σκανδιναβικών και βαλτικών χωρών καλωσόρισαν εκ νέου αυτές τις δεσμεύσεις μετά τη συνομιλία του Τραμπ με Ευρωπαίους ηγέτες.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι ανακουφισμένοι που ο Τραμπ δεν κατέληξε σε συμφωνία με τον Πούτιν, αλλά απογοητευμένοι που δεν τέθηκε επί τάπητος η απειλή επιβολής υψηλών δευτερογενών δασμών σε τρίτες χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο.
«Θέλουν να επηρεάσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, επειδή γνωρίζουν ότι ο Τραμπ θέλει πραγματικά να το κάνει με αυτόν τον τρόπο και δεν θέλουν να αφήσουν την πρωτοβουλία στον Πούτιν», δήλωσε ο Τζουζέπε Σπαταφόρα, πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ που τώρα είναι αναλυτής στο Ινστιτούτο Μελετών Ασφάλειας της ΕΕ. «Γενικά, οι Ευρωπαίοι συνομιλούν πολύ πιο συχνά με τον Τραμπ σε σύγκριση με τις πρώτες 100 ημέρες, κάτι που είναι θετικό. Έχουν επιρροή. Αλλά είναι περιορισμένη».
Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία επίσκεψη του Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο εξελίχθηκε γρήγορα σε φιάσκο, όταν ο Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς και αργότερα ο Τραμπ τον επέπληξαν για την έλλειψη ευγνωμοσύνης για την αμερικανική υποστήριξη. Η απόφαση του Ζελένσκι να φορέσει μαύρο μπλουζάκι, μαύρο παντελόνι και μπότες αντί για κοστούμι επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την ατμόσφαιρα, καθώς δέχτηκε κριτική και για την ενδυμασία του.
Ωστόσο, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι έχουν βελτιώσει τις σχέσεις τους στις πρόσφατες συναντήσεις, καθώς οι σύμμαχοι του Κιέβου προσπάθησαν να βελτιώσουν τη σχέση τους και ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωνε απογοητευμένος από τον Πούτιν πριν τη σύνοδο της Αλάσκας.
Ο Τραμπ αμφισβητεί την εκεχειρία
Ενώ αρχικά είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα απαιτούσε άνευ όρων κατάπαυση του πυρός, ο Αμερικανός πρόεδρος πλέον δείχνει να υιοθετεί τη ρωσική θέση: να παραχωρήσει η Ουκρανία εδάφη έναντι ειρήνης. Η αλλαγή αυτή προκάλεσε σοκ στο Κίεβο, καθώς θεωρείται ότι η Μόσχα θα χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική της υπεροχή για να αποσπάσει περαιτέρω παραχωρήσεις.
Η αβεβαιότητα για την Ουκρανία και την Ευρώπη
Με την Ουάσινγκτον να στέλνει αντιφατικά μηνύματα και τον Ζελένσκι να αντιμετωπίζει έναν απρόβλεπτο συνομιλητή, η «Συμμαχία των προθύμων» επιχειρεί να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα για μια δίκαιη λύση. Το ερώτημα παραμένει: θα καταφέρει η Ευρώπη να πείσει τον Τραμπ να αναλάβει δεσμεύσεις ή θα αφήσει την Ουκρανία εκτεθειμένη σε μια συμφωνία με όρους του Κρεμλίνου;