Η Σερβία συγκλονίζεται από μαζικές διαδηλώσεις που κλιμακώθηκαν το βράδυ της Παρασκευής, με αναφορές για υπέρμετρη χρήση βίας από την αστυνομία. Ήταν η τέταρτη συνεχόμενη μέρα ταραχών σε μεγάλες πόλεις της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του Βελιγραδίου, όπου οι δυνάμεις καταστολής έκαναν χρήση δακρυγόνων για να διαλύσουν το πλήθος και να χωρίσουν αντίπαλες ομάδες διαδηλωτών.
Οι συγκρούσεις ήταν σφοδρές: δεκάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν, ενώ εκατοντάδες συνελήφθησαν μέσα στην εβδομάδα. Οι κινητοποιήσεις, που ξεκίνησαν ως ειρηνικές αντι-διαφθορά και υπέρ της δημοκρατίας, φαίνεται να έχουν φτάσει σε οριακό σημείο μετά από εννέα μήνες συνεχών διαδηλώσεων.
Η στάση της κυβέρνησης
Ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε την Παρασκευή ότι «το κράτος είναι ισχυρότερο από κάθε διαδήλωση» και συνεχάρη την αστυνομία για τη στάση της. Ο υπουργός Εσωτερικών Ίβιτσα Ντάτσιτς διέψευσε ότι έγινε υπέρμετρη χρήση βίας, κατηγορώντας αντίθετα τους διαδηλωτές για επιθέσεις κατά αστυνομικών.
Σκηνές βίας στους δρόμους
Βίντεο που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν αστυνομικούς με ασπίδες και γκλομπ να χτυπούν διαδηλωτές, ενώ φωτοβολίδες και καπνογόνα φώτιζαν τους δρόμους. Οι συγκεντρωμένοι διαδήλωναν με το σύνθημα «Δεν είμαστε σάκος του μποξ», ρίχνοντας πέτρες και αυγά κατά της αστυνομίας, η οποία απάντησε με βίαιη καταστολή μπροστά από το κυβερνητικό μέγαρο στο Βελιγράδι.
Οι συγκρούσεις δεν περιορίστηκαν σε αντιπολιτευόμενους και αστυνομικούς, αλλά επεκτάθηκαν και σε συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και υποστηρικτών του Βούτσιτς. Οι φιλοκυβερνητικές ομάδες κατηγορούνται ότι πέταξαν κροτίδες, πέτρες και γυάλινα μπουκάλια εναντίον αντικυβερνητικών.
Επεισόδια στη Νόβι Σαντ
Την Πέμπτη το βράδυ, αντικυβερνητικοί διαδηλωτές στη Νόβι Σαντ επιτέθηκαν στα γραφεία του κυβερνώντος Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος (SNS), σπάζοντας τζάμια, βάφοντας με κόκκινη μπογιά τους τοίχους και φωνάζοντας το σύνθημα «Τελείωσε».
Από το σιδηροδρομικό δυστύχημα στις μαζικές κινητοποιήσεις
Οι φοιτητοκεντρικές διαδηλώσεις ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2024, μετά την κατάρρευση μέρους της οροφής στον σιδηροδρομικό σταθμό της Νόβι Σαντ που κόστισε τη ζωή σε 16 ανθρώπους. Το δυστύχημα αποδόθηκε από πολλούς στη διαφθορά και στην κρατική αμέλεια σε έργα υποδομής. Οι αρχικές αγρυπνίες για τα θύματα εξελίχθηκαν γρήγορα σε μαζικό κίνημα, με εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να ζητούν διερεύνηση της υπόθεσης και πρόωρες εκλογές.
Η πολιτική πίεση οδήγησε τότε στην παραίτηση του πρωθυπουργού Μίλος Βούτσεβιτς και στην πτώση της κυβέρνησής του. Ωστόσο, ο πρόεδρος Βούτσιτς παραμένει στην εξουσία, παρά τις κατηγορίες ότι έχει περιορίσει τις δημοκρατικές ελευθερίες και επιτρέπει τη διαφθορά να διαιωνίζεται.
Παρέμβαση από το Συμβούλιο της Ευρώπης
Ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, Αλέν Μπερσέ, εξέφρασε ανησυχία για τα βίαια γεγονότα. Σε ανάρτησή του στο Χ, κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση και σεβασμό του δικαιώματος στην ειρηνική διαδήλωση, τονίζοντας ότι «το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να υπερισχύσουν».