ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Ο μακαρίτης Θεόδωρος Πάγκαλος είχε μία πολυκύμαντη και αξιοσημείωτη πολιτική και δημόσια διαδρομή σχεδόν μέχρι τα στερνά του. Καθένας μπορεί να αξιολογήσει εάν και κατά πόσο άφησε θετικό αποτύπωμα, αδιαμφισβήτητο, ωστόσο, είναι πως είχε τη στόφα εκείνων των λίγων της παλαιάς πολιτικής και κυρίως κομματικής αρχιτεκτονικής, ιδιαίτερα αυτός, μάλιστα, με την παροιμιώδη ευστροφία του μπορούσε να παρουσιάζει μοναδικά την πραγματικότητα. Ενίοτε και “διαστροφικά”. Παλαιότερη δημοσιογράφος που κάλυπτε το υπουργείο Εξωτερικών στις μέρες του, έλεγε χαρακτηριστικά πως είχε “ευφυϊα πενταλέπτου”, υπό την έννοια ότι μπορούσε να συλλάβει την εξυπνότερη εκδοχή μιας κατάστασης αλλά να “χύσει την καρδάρα” λίγο αργότερα.
Όμως, η παρούσα καταγραφή δεν αποτελεί πολιτικό μνημόσυνο στον Θεόδωρο Πάγκαλο. Δεν θα αναφερθώ στη νύχτα των Ιμίων και στη …σημαία που πήρε ο άνεμος, ούτε στις ιστορικές κόντρες του με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ούτε καν στο δείπνο των τεσσάρων που έφερε τον Κώστα Σημίτη στην ηγεσία και μετά στην πρωθυπουργία. Το τελευταίο διάστημα, με αφορμή το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, διατρέχει τα social media και ενσωματώνεται στην κυβερνητική επιχειρηματολογία η διήγηση ενός περιστατικού από τον εκλιπόντα. Όταν συγκάλεσε κομματική σύσκεψη στην Κρήτη, την οποία ο ίδιος αποκάλεσε “συνάντηση κλεπτών”, για να εγκαλέσει κομματικά στελέχη που ήταν και πρόεδροι αγροτικών συνεταιρισμών επειδή έκλεβαν κοινοτικές επιδοτήσεις παρουσιάζοντας τέσσερις φορές μεγαλύτερη παραγωγή απ΄ ότι πραγματικά συνέβαινε. Το να τους… εγκαλέσει, σχετικό…
Διότι, σε αυτή τη σύσκεψη, ο Πάγκαλος τους ζήτησε (μεταξύ… κλεπτών) να μετριάσουν την κλοπή, δηλώνοντας μόνο δύο φορές (!) μεγαλύτερη παραγωγή απ΄ ότι είχαν. Το περιστατικό αξιοποιείται στην πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και ΠΑΣΟΚ, ως μία εκδοχή του γνωστού “look who is talking”, από την μεν στο δε.
Ο Πάγκαλος περιέγραψε όντως μία πραγματικότητα που εμφορούσε το παλαιό κομματικό σύστημα και τις διακλαδώσεις του. Ο ίδιος, μάγος στη διαστρέβλωση της πραγματικότητας και στη διάχυση ευθυνών, άλλωστε, έχει εκφωνήσει την πιό διαβρωτική ατάκα της εποχής της κρίσης και της χρεοκοπίας: “Όλοι μαζί τα φάγαμε”!
Το περιστατικό με τους κομματικούς παράγοντες στην Κρήτη και την παρότρυνση να κλέβουν λίγο λιγότερο -για να μην συλληφθούν να κλέπτουν οπώρας από τις αρμόδιες υπηρεσίες των Βρυξελλών-, και το “όλοι μαζί τα φάγαμε”, εφάπτονται, ανήκουν, ουσιαστικά, στον πυρήνα της ίδιας αντίληψης που προσπαθούσε και μάλλον προσπαθεί να επιβάλλει η κομματοκρατία ότι η διαφθορά είναι υπόθεση πάρα πολλών (σχεδόν όλων) και κινείται στα σκοτεινά δωμάτια της συνενοχής, ή έστω της ανοχής.
Κάποιος γαλάζιος Πάγκαλος θα μπορούσε να απευθυνθεί στην κυρία από την Κοζάνη που “‘άρμεξε” εκατομμύρια από τις παράνομες επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ και να της πει απλά: “έ, όχι, και Φεράρι”. Δηλάδή, πιό διακριτικά, λιγότερο προκλητικά.
Το ζήτημα, όμως, δεν είναι μόνο τι έλεγε ο Πάγκαλος, τότε στην Κρήτη, ή μετά στην κρίση. Το πιό σημαντικό, ίσως, αυτής της αντίληψης που “μεγαλούργησε” επί παλαιού κομματικού συστήματος αλλά φθάνει στις μέρες μας, και στα “παιδιά” εκείνου του ίδιου συστήματος, είναι ότι ακούγεται ανεκτικά, ακόμα και λογικό θεωρείται, από μερίδα της κοινωνίας. Αυτή που έχει μπολιαστεί από την ανοχή στη διαφθορά κάποιων μεγαλοσχημόνων, ή ακόμα και στο… παράπονο επειδή εκείνη δεν είχε τις “άκρες” για να προσκληθεί στο “πάρτι”.
Κι αυτή η μερίδα της κοινωνίας -ως επί το πλείστον οι μεγαλύτερης ηλικίας, οι έχοντες δηλαδή και μνήμες και εμμέσως συμμετοχή- θα συνεχίσει, πιθανώς, να επικαθορίζει τα πράγματα. Θα προσπερνά εύκολα (και…εύπεπτα) σκάνδαλα και θεσμικές εκπτώσεις (κάθε κυβέρνησης) και θα αναζητά το πέπλο που θα καλύπτει τις ασχήμιες ώστε να κινείται, απλώς, ο χρόνος και να λειτουργεί η “κανονικότητα”. Κι από την άλλη, είναι η ίδια αίσθηση που διέσπειρε ο (κάθε) Πάγκαλος που ωθεί μία άλλη μερίδα της κοινωνίας στην (δήθεν) ανάγκη να ανατεθεί σε κάποιους η …τιμωρία όσων εκπροσώπησαν την συγκεκριμένη αντίληψη. Και η “απευθείας ανάθεση” οδηγεί στον αντισυστημισμό, τυφλά, βουβά, και ανελέητα.
Η μεγάλη εικόνα, τα πραγματικά προβλήματα, το σχέδιο για τη χώρα απουσιάζουν από τη δημόσια συζήτηση, και όλα νωχελικά μετατρέπονται σε μία μικρή πικρή ιστορία, σαν αυτή που διήγηθηκε ο Πάγκαλος…
Και οι νεότεροι θα συνεχίσουν, είτε να ερωτοτροπούν με την φυγή στο εξωτερικό, είτε με την οργή που φέρνει η ανασφάλεια, είτε με την (μη) πολιτική.