NewsEdit Ο Ντόναλντ Τραμπ επαναφέρει τον εμπορικό εθνικισμό στο προσκήνιο με μαζική επιβολή δασμών σε προϊόντα από 90 χώρες – Προειδοποιεί για 100% φόρο σε μικροκυκλώματα και ημιαγωγούς – Σοβαρές συνέπειες για την παγκόσμια αλυσίδα αξίας, τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη
Με μια απόφαση που σηματοδοτεί τη ριζική ανατροπή του παγκόσμιου εμπορικού καθεστώτος των τελευταίων δεκαετιών, οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρούν από σήμερα, Πέμπτη 7 Αυγούστου 2025, στην εφαρμογή ενός μαζικού πακέτου αυξημένων τελωνειακών δασμών, που πλήττει δεκάδες χώρες και κλάδους της παγκόσμιας οικονομίας.
Οι επιπρόσθετοι, «ανταποδοτικοί» δασμοί τέθηκαν σε ισχύ στις 07:01 (ώρα Ελλάδας) αντικαθιστώντας για τις περισσότερες χώρες τους δασμούς «βάσης» 10% που εφαρμόζονταν από τον Απρίλιο σε σχεδόν όλα τα προϊόντα που εισέρχονταν στις ΗΠΑ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, λίγα λεπτά πριν από την έναρξη εφαρμογής των μέτρων, πανηγύρισε στο Truth Social: «Είναι μεσάνυχτα! Δισεκατομμύρια δολάρια σε δασμούς ρέουν πλέον στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής!».
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιθετική δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1930, με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να επαναφέρει στο προσκήνιο το δόγμα του «America First». Η απόφαση έχει ήδη προκαλέσει ισχυρούς τριγμούς στις διεθνείς αγορές, σοβαρή ανησυχία στους συμμάχους της Ουάσιγκτον και ρήγματα στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Στο εκτελεστικό διάταγμα που υπογράφτηκε δεν αναφέρεται η Κίνα, επίσης μεγάλος αγοραστής ρωσικού αργού. Την περασμένη εβδομάδα πάντως ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ προειδοποίησε την Κίνα πως ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με νέους δασμούς αν συνεχίσει τις αγορές ρωσικών υδρογονανθράκων.
Δασμοί σε 90 χώρες – έως και 50% σε βασικά προϊόντα
Το πακέτο που τίθεται σήμερα σε ισχύ αφορά εισαγωγές από 90 χώρες και αυξάνει το μέσο συνολικό τελωνειακό βάρος των ΗΠΑ σε πάνω από 17% – το υψηλότερο από το 1935. Ειδικά προϊόντα, όπως ρούχα, τρόφιμα, ηλεκτρικές συσκευές, τεχνολογία και έπιπλα επιβαρύνονται σημαντικά. Η Ινδία δέχεται δασμούς έως 50%, ενώ κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπως η Λάος και η Μιανμάρ, αντιμετωπίζουν επιβαρύνσεις έως 40%.
Ακόμα και στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ δεν έμειναν αλώβητοι: Η Ταϊβάν επιβαρύνεται με 20%, ενώ ο Καναδάς, παρά τη συμμετοχή του στην εμπορική συμφωνία USMCA, βλέπει δασμούς 35% σε επιλεγμένες κατηγορίες προϊόντων, καθώς – κατά τον Τραμπ – «δεν συνεργάζεται επαρκώς» στο θέμα της καταπολέμησης της διακίνησης ναρκωτικών.
Η προειδοποίηση Τραμπ για τους ημιαγωγούς: “100% δασμοί”
Μέσα σε αυτό το κλίμα κλιμάκωσης, ο Ντόναλντ Τραμπ έστειλε χθες νέο μήνυμα στους δημοσιογράφους από τον Λευκό Οίκο: «Θα βάλουμε μεγάλους τελωνειακούς δασμούς στα μικροκυκλώματα και στους ημιαγωγούς, περίπου 100%. Αυτό είναι καλό για τις αμερικανικές εταιρείες που τα κατασκευάζουν». Παρά το γεγονός ότι δεν έδωσε ημερομηνία έναρξης εφαρμογής, το μήνυμα είναι σαφές: οι ΗΠΑ ετοιμάζουν την επόμενη φάση εμπορικού πολέμου, στοχεύοντας αυτή τη φορά στον πυρήνα της παγκόσμιας τεχνολογικής παραγωγής.
Η δήλωση έρχεται λίγες μέρες αφότου η Apple ανακοίνωσε επένδυση 100 δισ. δολαρίων σε παραγωγή εντός ΗΠΑ, υπό την πίεση της κυβέρνησης να επαναπατρίσει δραστηριότητες από την Ασία. Ο κλάδος των μικροτσίπ – ήδη στο επίκεντρο των στρατηγικών ανταγωνισμών με την Κίνα – φαίνεται πως θα αποτελέσει το επόμενο μέτωπο.
Στόχος η “αναδιάρθρωση” του παγκόσμιου εμπορίου
Το σχέδιο Τραμπ δεν κρύβει τον στόχο του: την πλήρη αναδιάταξη του τρόπου που λειτουργεί το διεθνές εμπόριο. Ο ίδιος καταγγέλλει ότι οι ΗΠΑ έχουν αντιμετωπιστεί άδικα για δεκαετίες και δηλώνει ότι δεν πρόκειται να ανεχθεί πλέον «μη αμοιβαίες συμφωνίες». Τις τελευταίες εβδομάδες, αρκετές χώρες έσπευσαν να διαπραγματευτούν ειδικές ρυθμίσεις με την Ουάσιγκτον, προκειμένου να μειώσουν ή να αποφύγουν τους νέους δασμούς – ανάμεσά τους η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Βρετανία και η Ε.Ε., η οποία αποδέχθηκε μόνιμο δασμό 15%.
Όμως οι μεγαλύτερες οικονομίες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής βρίσκονται στο στόχαστρο. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ επιχειρεί όχι μόνο να ενισχύσει την εγχώρια βιομηχανία, αλλά και να πλήξει έμμεσα την Κίνα, επιβάλλοντας πιέσεις στους δορυφόρους της εμπορικούς εταίρους.
Ανάμικτες συνέπειες για την αμερικανική οικονομία
Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι οι νέοι δασμοί ενισχύουν τα δημόσια έσοδα – ήδη έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 100 δισ. δολάρια. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη: μελέτες δείχνουν ότι οι δασμοί θα κοστίσουν στα αμερικανικά νοικοκυριά κατά μέσο όρο 2.400 δολάρια φέτος, λόγω της αύξησης τιμών σε βασικά αγαθά, όπως ένδυση, υπόδηση και ηλεκτρικές συσκευές.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να επιταχυνθεί, γεγονός που θα πλήξει την κατανάλωση, ενώ οι αμερικανικές εξαγωγές προβλέπεται να μειωθούν. Το ΑΕΠ των ΗΠΑ το 2025 εκτιμάται πως θα είναι χαμηλότερο κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ οι μακροπρόθεσμες απώλειες στο εθνικό εισόδημα μπορεί να φτάσουν τα 160 δισ. δολάρια ετησίως.
Παγκόσμια αναταραχή και φόβοι ύφεσης
Στο παγκόσμιο επίπεδο, οι συνέπειες είναι ακόμη πιο δυσοίωνες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποιεί για ενδεχόμενη πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ έως και 1%, εάν επεκταθούν τα αντίμετρα και ο προστατευτισμός γίνει η νέα κανονικότητα. Ήδη, αναπτυσσόμενες χώρες που εξαρτώνται από τις εξαγωγές, όπως αυτές της Νοτιοανατολικής Ασίας, βλέπουν τις επενδύσεις να αναβάλλονται, τις παραγγελίες να ακυρώνονται και την ανεργία να αυξάνεται.
Η αστάθεια στις διεθνείς αγορές, σε συνδυασμό με τη γεωπολιτική αβεβαιότητα (Ουκρανία, Ταϊβάν, Ερυθρά Θάλασσα), δημιουργεί ένα επικίνδυνο μείγμα για τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Ο τεχνολογικός τομέας, ειδικά μετά την απειλή για τους ημιαγωγούς, βρίσκεται σε συναγερμό.
Το μέλλον του εμπορίου στον αέρα
Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι αν αυτή η πολιτική είναι βιώσιμη και διατηρήσιμη. Η επιστροφή στον εμπορικό εθνικισμό φαίνεται να προσφέρει βραχυπρόθεσμα πολιτικά κέρδη – κυρίως σε περιοχές των ΗΠΑ που έχουν πληγεί από την αποβιομηχάνιση. Όμως, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία, τη σταθερότητα των επενδύσεων και την ίδια την παγκόσμια συνεργασία είναι εξαιρετικά ανησυχητικές.
Η εμπορική πολιτική μετατρέπεται σε πεδίο σκληρής πολιτικής σύγκρουσης, με παγκόσμιες διαστάσεις. Και ο κόσμος ολόκληρος παρακολουθεί – ανήσυχος – αν αυτός ο νέος προστατευτισμός είναι απλώς ένα προεκλογικό εργαλείο ή η απαρχή ενός νέου, πιο κατακερματισμένου οικονομικού κόσμου.