Newsroom Το εμβληματικό παιχνίδι γιορτάζει 45 χρόνια, παραμένοντας φαινόμενο στη διασκέδαση και την επιστήμη.
Φέτος, ο Pac-Man συμπληρώνει 45 χρόνια ζωής, παραμένοντας μια από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες στην ιστορία των βιντεοπαιχνιδιών. Η ιδέα γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν ο Ιάπωνας σχεδιαστής Toru Iwatani έτρωγε μια πίτσα σαλάμι και, αφαιρώντας το πρώτο κομμάτι, είδε μπροστά του το σχήμα που θα ενέπνεε τον διάσημο χαρακτήρα.
Όπως επιβεβαίωσε ο ίδιος σε συνέντευξή του το 2010, «αν πάρεις μια πίτσα και αφαιρέσεις ένα κομμάτι, μοιάζει με στόμα». Έτσι γεννήθηκε ο Pac-Man, που φέτος γιορτάζει 45 χρόνια από την πρώτη του εμφάνιση στις αίθουσες arcade.
Στο παιχνίδι, ο παίκτης ελέγχει έναν λαίμαργο κίτρινο κύκλο που περιπλανιέται σε σκοτεινές λαβυρινθώδεις πίστες, καταναλώνοντας όσες περισσότερες κουκκίδες μπορεί και αποφεύγοντας τη διαβόητη Ghost Gang: Blinky, Pinky, Inky και Clyde.
Η Michiko Kumagai, υπεύθυνη αδειοδότησης για τον Pac-Man στη Bandai Namco, εξηγεί: «Ο Pac-Man σχεδιάστηκε ώστε να εκφράζει με τον απλούστερο τρόπο τη βασική ιδέα του παιχνιδιού – το φαγητό. Όπως τα χρυσά τόξα των McDonald’s, έτσι κι αυτός έγινε διεθνές σύμβολο που όλοι αναγνωρίζουν αμέσως».
Η παγκόσμια επιτυχία και η πολιτισμική επίδραση
Αρχικά γνωστός ως PuckMan στην Ιαπωνία, όνομα που παραπέμπει στη φράση «paku paku taberu» (δηλαδή τρώω λαίμαργα), ο Pac-Man έγινε το πιο επιτυχημένο arcade παιχνίδι με κερματοδέκτη όλων των εποχών σύμφωνα με το Guinness Book of World Records. Η σειρά έχει αποφέρει εκτιμώμενα έσοδα άνω των $14 δισ., χάρη στις arcade μηχανές και τις αμέτρητες επανεκδόσεις σε κονσόλες όπως το NES και το Xbox 360.
Ο χαρακτήρας διατηρεί τη δημοτικότητά του μέχρι σήμερα, εμφανιζόμενος σε μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές όπως τα «Wreck-It Ralph» (2012) και «Pixels» (2015). Τον περασμένο μήνα κυκλοφόρησε το νέο παιχνίδι Shadow Labyrinth, που προσφέρει μια φρέσκια εκδοχή της γνωστής συνταγής Pac-Man.
Γιατί ο Pac-Man είναι τόσο εθιστικός;
Ο καθηγητής επικοινωνίας της επιστήμης στο Bath Spa University, Peter Etchells, τονίζει πως η απλότητα του gameplay και του σχεδιασμού έκανε το παιχνίδι ελκυστικό για όλους. «Δεν χρειάζεται να είσαι φανατικός gamer για να εκτιμήσεις τον στρατηγικό χαρακτήρα του Pac-Man. Το παιχνίδι είναι απλό στην αρχή, αλλά δύσκολο να το κυριαρχήσεις», σημειώνει.
Οι παίκτες είτε έπαιζαν ενστικτωδώς είτε μελετούσαν οδηγούς στρατηγικής για να αποστηθίσουν εκατοντάδες μοτίβα λαβυρίνθων. Χιλιάδες τουρνουά Pac-Man διοργανώθηκαν παγκοσμίως, ενισχύοντας τη φήμη του παιχνιδιού.
Ο Etchells επισημαίνει ότι το Pac-Man απευθύνθηκε σε ευρύτερο κοινό από τους ανταγωνιστές του της εποχής, όπως τα Asteroids και Space Invaders. Ο δημιουργός Toru Iwatani είχε στόχο ένα παιχνίδι προσβάσιμο σε όλους – και ιδιαίτερα στις γυναίκες – κάτι που αποτυπώθηκε και στα πολύχρωμα sequels όπως το Ms Pac-Man (1982).
Μιλώντας στην Washington Post το 2020, ο Iwatani ανέφερε πως οι απλοί και χαριτωμένοι εχθροί αντλούν έμπνευση από την ιαπωνική αισθητική «wabi-sabi», όπου η ομορφιά βρίσκεται στην απλότητα. Αυτό συνέβαλε στην παγκόσμια αποδοχή του Pac-Man.
Pac-Man και επιστημονική έρευνα
Πέρα από τον σχεδιασμό και την πολιτισμική του απήχηση, ο Pac-Man έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα και στην επιστήμη. Όπως το Tetris, χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο για τη μελέτη των νοητικών διεργασιών ανθρώπων – αλλά και πιθήκων!
Έρευνα του California Institute of Technology (2007) από τον Dean Mobbs υπέβαλε παίκτες σε ηλεκτρικά σοκ όταν τους έπιανε φάντασμα, ενώ με MRI καταγραφόταν η εγκεφαλική δραστηριότητα. Ο Dr Tom Garner από το Sheffield Hallam University σχολιάζει: «Ακόμη και μαϊμούδες έχουν παίξει Pac-Man τα τελευταία χρόνια».
Μελέτη του Cornell University (2024) βρήκε συσχετισμό ανάμεσα στις κινήσεις των ματιών μαϊμούδων και τις αποφάσεις τους στο παιχνίδι. Επιπλέον, η National Library of Medicine απέδειξε ότι οι μακάκοι μπορούν να πάρουν ιεραρχικές αποφάσεις στρατηγικής – κάτι που θεωρούνταν αδύνατο για μη ανθρώπινα ζώα.
Σύμφωνα με τον Garner, τα video games όπως ο Pac-Man βοηθούν στην κατανόηση της ανθρώπινης σκέψης και συμπεριφοράς μέσω της θεωρίας της ενσώματης εμπειρίας (embodiment theory). Ο Pac-Man ήταν από τους πρώτους χαρακτήρες που επέτρεψαν στον παίκτη να ταυτιστεί με έναν ζωντανό ήρωα – αντί για ένα όχημα – δημιουργώντας μοναδικό δεσμό μεταξύ παίκτη και παιχνιδιού.
Το μέλλον του Pac-Man
Pάνω από 45 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, η Bandai Namco φιλοδοξεί να κρατήσει ζωντανό τον μύθο μέσα από νέους τίτλους όπως το Shadow Labyrinth. Σε αυτόν τον νέο κόσμο συνδυάζονται sci-fi και μεσαιωνικά στοιχεία: ένας μυστηριώδης ήρωας (Swordman No 8) καθοδηγείται από μια σφαίρα (Puck) που παραπέμπει στον πρωτότυπο σχεδιασμό του Pac-Man. Μαζί μπορούν να μεταμορφωθούν προσωρινά στον ρομποτικό πολεμιστή GAIA για να ξεπεράσουν δύσκολους γρίφους.
Ο παραγωγός Seigo Aizawa πιστεύει πως το νέο παιχνίδι διατηρεί τις βασικές αρετές του πρωτότυπου: κάθε φάντασμα έχει ξεχωριστή συμπεριφορά – ο Blinky κυνηγάει ευθέως τον παίκτη ενώ η Pinky προτιμά ενέδρες. Αυτές οι ιδιότητες αποτυπώνονται μέσω της τεχνητής νοημοσύνης τους στο gameplay.
Χάρη σε μια έξυπνη ανατροπή στη μηχανική παιχνιδιού, ο Pac-Man μπορεί να αντεπιτεθεί: καταναλώνοντας ένα «power pellet», οι ρόλοι αντιστρέφονται και για λίγο μπορεί να κυνηγήσει αυτός τα φαντάσματα. Αυτή η σύντομη ευκαιρία αποτελεί πάντα μια από τις πιο απολαυστικές στιγμές για κάθε παίκτη.
Η Bandai Namco ήδη εξετάζει τη δημιουργία sequel για το Shadow Labyrinth. Ωστόσο, όπως παραδέχεται ο πρόεδρος & CEO Nao Udagawa, η απλότητα και η έλλειψη ανθρωπομορφικών χαρακτηριστικών κάνουν πιο δύσκολη τη διατήρηση της φρεσκάδας της μάρκας σε σύγκριση με χαρακτήρες όπως ο Sonic ή o Mario.
Πηγή: BBC