Newsroom Κοινή αγορά όπλων και ενίσχυση αμυντικών αποθεμάτων μέσω νέου ευρωπαϊκού ταμείου
Οι βασικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας στην Ευρώπη ετοιμάζονται να ζητήσουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την κοινή αγορά οπλικών συστημάτων για τη δοκιμαζόμενη χώρα, αλλά και την ενίσχυση της δικής τους άμυνας. Δάνεια τα οποία φυσικά θα επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς τους και στο χρέος τους για να αντισταθμιστούν με νέα βαριά μέτρα λιτότητας και περικοπής των δημόσιων δαπανών.
Λίγο πριν τη λήξη της προθεσμίας για αίτηση στο νέο πρόγραμμα Security Assistance Facility for Europe ύψους 150 δισ. ευρώ, αρκετές χώρες της ΕΕ δήλωσαν στο POLITICO ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να αξιοποιήσουν αυτά τα κονδύλια για να βοηθήσουν την Ουκρανία να αντιμετωπίσει τη ρωσική εισβολή.
Το πρόγραμμα δανείων προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο, ως μέρος του ευρύτερου σχεδίου ReArm Europe, με στόχο την τόνωση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και τη μείωση της μακροχρόνιας στρατιωτικής εξάρτησης από τις ΗΠΑ.
Οι χώρες Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ισπανία, Φινλανδία, Ουγγαρία και Λιθουανία έχουν ήδη εκφράσει επίσημα ενδιαφέρον για τα δάνεια, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Άμυνας της ΕΕ, Thomas Regnier.
Άλλες χώρες όπως η Τσεχία, η Λετονία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα αναμένεται να καταθέσουν αίτηση μέχρι τα μεσάνυχτα της Τρίτης.
Η κοινή αγορά όπλων μέσω του προγράμματος επιτρέπει στις χώρες να πετυχαίνουν χαμηλότερες τιμές σε σχέση με μεμονωμένες αγορές και στη συνέχεια να παραδίδουν τον εξοπλισμό στην Ουκρανία.
Η Γαλλία εκτιμάται ότι θα υποβάλει επίσης αίτηση για τα δάνεια, ενώ η Γερμανία, η Σουηδία και οι Κάτω Χώρες αναμένεται να μην συμμετάσχουν, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τα σχέδια των κυβερνήσεών τους.
Ωστόσο, ακόμη και χώρες που δεν θα λάβουν δάνεια μπορούν να μειώσουν το κόστος παράδοσης όπλων συμμετέχοντας σε κοινές προμήθειες.
Αύξηση πίεσης για στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία
Οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση να ενισχύσουν τα αμυντικά τους αποθέματα και τη στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία, μετά το σήμα του Αμερικανού Προέδρου Donald Trump ότι δεν επιθυμεί να συνεχίσει τη χρηματοδότηση των πολεμικών προσπαθειών του Κιέβου.
Παράλληλα, εξετάζεται η απευθείας αγορά όπλων από ουκρανικές εταιρείες, κάτι που ενθαρρύνεται στο πλαίσιο του SAFE. Σύμφωνα με Ουκρανό διπλωμάτη, αυτό θα επιτρέψει στο Κίεβο «να αυξήσει την παραγωγή αμυντικού υλικού και την τεχνολογική ενσωμάτωση με την ΕΕ».
Ο Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ Andrius Kubilius ανέφερε την Πέμπτη ότι τουλάχιστον 20 χώρες θα ζητήσουν έως και 100 δισ. ευρώ μέσω του προγράμματος. Το τελικό ποσό θα ξεκαθαρίσει την Τρίτη, αν και οι Βρυξέλλες έχουν διαμηνύσει ότι δεν θα αποκλειστούν όσοι καθυστερήσουν τις αιτήσεις τους.
Όροι αποπληρωμής και συμμετοχή χωρών
Οι Βρυξέλλες προσφέρουν περίοδο αποπληρωμής 45 ετών και προκαταβολές έως 15%. Τα φθηνά μακροπρόθεσμα δάνεια θα χρηματοδοτηθούν μέσω κοινοτικού χρέους, αξιοποιώντας το υψηλό πιστοληπτικό αξιόχρεο της ΕΕ.
Το πρόγραμμα προσέλκυσε αρχικά περίπου 20 χώρες που θεωρούν ότι τα ευρωπαϊκά δάνεια προσφέρονται με καλύτερους όρους από αυτά που θα έβρισκαν στις αγορές υπό το δικό τους όνομα.
Ωστόσο, η πρόταση αρχικά δεν ήταν ελκυστική για εύπορες σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία και η Φινλανδία, που διαθέτουν ήδη ισχυρή πιστοληπτική ικανότητα και εμφανίζονται επιφυλακτικές απέναντι στα κοινά χρέη.
Σε μια προσπάθεια να πείσουν περισσότερους συμμάχους της Ουκρανίας να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, οι Kubilius και ο Επίτροπος Οικονομίας Valdis Dombrovskis κάλεσαν τις χώρες-μέλη να χρησιμοποιήσουν το SAFE για αγορές όπλων υπέρ της Ουκρανίας.
“Σας καλούμε έντονα να εξετάσετε πώς μπορείτε να εντάξετε την Ουκρανία στα σχέδιά σας. Προμήθειες για την Ουκρανία, με την Ουκρανία ή στην Ουκρανία μπορούν να κάνουν τη διαφορά για τη συλλογική μας ασφάλεια”, ανέφεραν σε επιστολή τους στις αρχές Ιουνίου.
Eπιφυλάξεις λόγω χρέους – Συμμετοχή Ελλάδας
Χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος ή ελλείμματα όπως η Αυστρία και η Ιταλία, εμφανίζονται πιο επιφυλακτικές λόγω ανησυχιών ότι τα νέα δάνεια ίσως καθυστερήσουν την έξοδό τους από τις ευρωπαϊκές διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος.
Η Γαλλία, που παραδοσιακά στηρίζει μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αμυντική χρηματοδότηση, αναμένεται να αξιοποιήσει τα δάνεια παρά τους εγχώριους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Το Βέλγιο σχεδιάζει να ζητήσει μεταξύ 7 και 11 δισ. ευρώ σύμφωνα με πληροφορίες αξιωματούχου.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ανακοίνωσε τη Δευτέρα πως η χώρα θα ζητήσει 1,2 δισ. ευρώ σε δάνεια μέσω του προγράμματος.
Διαβάστε το αρχικό άρθρο στο Politico.