Ανάλυση AnatropiNews / Συμφωνία ΕΕ–ΗΠΑ: Ισορροπία ή συνθηκολόγηση;

Μια νέα «συμφωνία σταθερότητας» ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες ανακοινώθηκε πρόσφατα, με πανηγυρικούς τόνους από τις Βρυξέλλες.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μίλησε για «αποκατάσταση της ισορροπίας», τη στιγμή που η πλειονότητα των όρων της συμφωνίας μοιάζει να γέρνει επικίνδυνα προς την Ουάσιγκτον.

Οι βασικοί όροι της συμφωνίας:

Αμερικανικοί δασμοί στα ευρωπαϊκά προϊόντα στο 15%, από 4,8% που ήταν πέρυσι.
Διατήρηση εξαιρετικά υψηλών δασμών (50%) στο αλουμίνιο και χάλυβα.
Αγορά αμερικανικού LNG από την ΕΕ, ύψους 750 δισ. δολαρίων.
Υποχρέωση επενδύσεων 600 δισ. δολαρίων από την ΕΕ στην αμερικανική αγορά.
Αγορά μεγάλων ποσοτήτων αμερικανικών όπλων από ευρωπαϊκές χώρες.
Απόσυρση από τη συμφωνία για τον Global Minimum Tax, έναν μηχανισμό που στόχευε στον περιορισμό της φοροαποφυγής πολυεθνικών.

Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει;

Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα: η ΕΕ δεσμεύεται σε τεράστιες δαπάνες –ενέργεια, επενδύσεις, εξοπλιστικά– χωρίς αντίστοιχες παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ. Οι αμερικανικοί δασμοί αυξάνονται, οι εξαιρέσεις είναι περιορισμένες, και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργήσουν μέσα σε ένα ασφυκτικότερο πλαίσιο, που ήδη προκαλεί ανησυχία και προαναγγέλλει αιτήματα για κρατικές ενισχύσεις.

Ο Γάλλος υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μπενζαμέν Χαντάντ δεν μάσησε τα λόγια του: χαρακτήρισε τη συμφωνία «ετεροβαρή» και προειδοποίησε για τον κίνδυνο μαζικών απωλειών στην Ευρώπη αν οι κυβερνήσεις συνεχίσουν να δείχνουν αδράνεια. Αν και εξέφρασε ανακούφιση για κάποιες εξαιρέσεις σε «γαλλικούς ευαίσθητους τομείς», όπως τα οινοπνευματώδη και η φαρμακοβιομηχανία, η γενική του εκτίμηση ήταν σαφής: «η Ουάσιγκτον επέλεξε τον οικονομικό εξαναγκασμό, παρακάμπτοντας τους κανόνες του ΠΟΕ».

Ο υπουργός Βιομηχανίας της Γαλλίας Μαρκ Φερατσί συμπλήρωσε πως «η ιστορία δεν τέλειωσε» και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο πολυετούς διαπραγμάτευσης για την «επανεξισορρόπηση» των εμπορικών σχέσεων.

Από πού κι ως πού αποκατάσταση ισορροπίας;

Η φράση της φον ντερ Λάιεν περί «αποκατάστασης ισορροπίας» εγείρει ερωτήματα. Τι ακριβώς εξισορροπείται όταν:

οι δασμοί αυξάνονται,
η ενεργειακή εξάρτηση μεταφέρεται απλώς από τη Ρωσία στις ΗΠΑ,
οι ευρωπαϊκές επενδύσεις αιμορραγούν προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού,
και μια βασική φορολογική μεταρρύθμιση (Global Minimum Tax), με τεράστια σημασία για τη δικαιοσύνη στο παγκόσμιο φορολογικό σύστημα, εγκαταλείπεται;

Η σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε στο γήπεδο γκολφ του Ντόναλντ Τραμπ στη Σκοτία, μια τοποθεσία που από μόνη της συμβολίζει το ποιος «παίζει στο γήπεδό του».

Το υπονοούμενο πίσω από τον πόλεμο

Η συμφωνία αυτή δεν μπορεί να ιδωθεί ανεξάρτητα από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ανάγκη απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο οδήγησε την Ευρώπη σε αμερικανική ενεργειακή «σωτηρία» – με κόστος 750 δισ. δολαρίων. Αν κάποιος αναρωτιέται «σε τι χρησίμευσε ο πόλεμος στην Ουκρανία», η συμφωνία αυτή δίνει ένα κυνικό αλλά ρεαλιστικό μέρος της απάντησης.

Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της ΕΕ;

Η συμφωνία είναι μια πρόγευση του τι έρχεται αν η ΕΕ δεν αποκτήσει μια ενιαία, κυρίαρχη στρατηγική για την οικονομία και το εμπόριο. Χωρίς βιομηχανική πολιτική, χωρίς κοινή ενεργειακή στρατηγική και χωρίς αποφασιστικότητα στην υπεράσπιση των συμφερόντων της, η Ευρώπη διατρέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί σε παθητικό καταναλωτή αμερικανικών προϊόντων, όπλων και φυσικού αερίου.

Οι επιδοτήσεις που θα ζητηθούν από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι σχεδόν βέβαιες. Η αποβιομηχάνιση ενδέχεται να επιταχυνθεί. Και η «προσωρινή σταθερότητα» ίσως αποδειχθεί ένας ευφημισμός για χρόνια οικονομικής υποτέλειας.

Η συμφωνία δεν εμπεριέχει καμιά ισορροπία· είναι αναδίπλωση. Και η ΕΕ, αν δεν ανακτήσει τη στρατηγική της αυτονομία, θα συνεχίσει να υπογράφει τέτοιες συμφωνίες, με το πιστόλι στον κρόταφο και το πορτοφόλι ανοιχτό.