Προς συμφωνία-πλαίσιο ΕΕ-ΗΠΑ για τους δασμούς 15%

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται πολύ κοντά στην επίτευξη μιας κρίσιμης εμπορικής συμφωνίας, η οποία θα ορίζει τη θέσπιση δασμών 15% για τις περισσότερες ευρωπαϊκές εισαγωγές στις ΗΠΑ.

Η συμφωνία αυτή αποτελεί συνέχεια και επέκταση των εξελίξεων που ακολούθησαν το πρόσφατο αντίστοιχο deal ΗΠΑ-Ιαπωνίας, με στόχο την αποφυγή περαιτέρω εμπορικών συγκρούσεων και την εξομάλυνση των τεταμένων διμερών σχέσεων στον οικονομικό τομέα.

Κύρια χαρακτηριστικά και δασμολογικό πλαίσιο

Βασικός δασμός 15%: Θα εφαρμοστεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές εισαγωγές προς τις ΗΠΑ, αντικαθιστώντας ένα πιο περίπλοκο καθεστώς δασμών που περιλαμβάνει ήδη επιπλέον επιβαρύνσεις. Συγκεκριμένα, από τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, προστίθεται ένας επιπρόσθετος δασμός 10% σε ευρωπαϊκά προϊόντα, πάνω στο προϋπάρχον μέσο όρο δασμολογικής επιβάρυνσης 4,8%. Η νέα συμφωνία ουσιαστικά ενοποιεί και επικυρώνει αυτές τις επιβαρύνσεις σε ένα σταθερό ποσοστό 15%.
Μείωση δασμών στα αυτοκίνητα: Σημαντικό στοιχείο της συμφωνίας είναι η μείωση των δασμών στον τομέα των αυτοκινήτων από το τρέχον 27,5% στο 15%, γεγονός που αναμένεται να έχει βαθιές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα και τις εμπορικές ροές μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Αμοιβαίες εξαιρέσεις: Οι δύο πλευρές θα παραιτηθούν από δασμούς σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως τα αεροσκάφη, τα οινοπνευματώδη ποτά και ορισμένες ιατρικές συσκευές, επιδιώκοντας να προστατεύσουν ευαίσθητους κλάδους και να διευκολύνουν τις συνολικές διαπραγματεύσεις.

Παρασκήνιο διαπραγματεύσεων και χρονική πίεση

Οι συνομιλίες, που υπήρξαν έντονες και πολύπλοκες με αρκετές στιγμές αδιεξόδου, παραμένουν υπό πίεση λόγω της προθεσμίας της 1ης Αυγούστου. Μέχρι τότε, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει να αυξήσει τους δασμούς στο 30% σε περίπτωση μη συμφωνίας, γεγονός που επιτείνει το επείγον της εξεύρεσης λύσης. Οι διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι η τελική έγκριση της συμφωνίας εξαρτάται από τον πρόεδρο των ΗΠΑ και το κλίμα παραμένει ρευστό, ενώ αποφάσεις μπορεί να ανακοινωθούν ή να αναβληθούν ανά πάσα στιγμή.

Προετοιμασία αντίμετρων από την ΕΕ

Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία και ενεργοποιηθούν οι υψηλοί δασμοί των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταρτίσει σχέδια αντίμετρων. Το πακέτο αντιποίνων προβλέπει:

Δασμοί έως 30% σε αμερικανικά προϊόντα: Θα καλύπτουν προϊόντα αξίας άνω των 90 δισεκατομμυρίων ευρώ, που περιλαμβάνουν αεροσκάφη, αυτοκίνητα, μπέρμπον και άλλα σημαντικά αγαθά.
Ενδεχόμενη ενεργοποίηση του μηχανισμού ACI (Anti-Coercion Instrument): Πρόκειται για ένα ισχυρό εργαλείο που δίνει στη ΕΕ τη δυνατότητα να επιβάλλει ένα ευρύ φάσμα αντιποίνων, μεταξύ των οποίων νέα φορολογικά μέτρα κατά αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών, περιορισμούς στις αμερικανικές επενδύσεις και περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Ο μηχανισμός αυτός απαιτεί ειδική πλειοψηφία μεταξύ των κρατών-μελών και θεωρείται όπλο στρατηγικής αποτροπής, όχι απλώς αντίδρασης.

Σχεδιασμός και οργάνωση των μέτρων αντιποίνων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη εργάζεται στη συγχώνευση δύο πακέτων μέτρων αντιποίνων σε έναν ενιαίο κατάλογο, ώστε να καταστεί το πλαίσιο πιο σαφές, απλό και ισχυρό. Ο συνδυασμένος κατάλογος πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις 7 Αυγούστου, περιλαμβάνοντας συνολικά αμερικανικές εισαγωγές αξίας περίπου 93 δισ. ευρώ. Η παράλληλη διαδικασία επικεντρώνεται στη διασφάλιση της πολιτικής υποστήριξης από τα 27 κράτη-μέλη, ώστε να προχωρήσει η ενεργοποίηση αν χρειαστεί.

Εμπλοκές και επιφυλάξεις στα κράτη-μέλη

Το αίτημα των μεγάλων οικονομιών της ΕΕ, όπως της Γερμανίας και της Γαλλίας, να χρησιμοποιηθεί ο μηχανισμός ACI γίνεται με επιφυλάξεις από ορισμένα άλλα κράτη, τα οποία φοβούνται ότι η χρήση του μπορεί να προκαλέσει γενικευμένο εμπορικό πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτό το πολιτικό κομβικό σημείο υπογραμμίζει τη δυσκολία εξεύρεσης ομοφωνίας σε κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής οικονομικής πολιτικής.

Θετικό κλίμα από τις συμφωνίες με την Ιαπωνία

Η πρόσφατη εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ιαπωνίας, με δασμούς 15%, έχει δημιουργήσει ένα θετικό και ελπιδοφόρο κλίμα στους αναλυτές και τις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μείωση δασμών σε κρίσιμους τομείς χωρίς περιορισμούς στις εξαγωγές ιαπωνικών αυτοκινήτων θεωρείται πως θα επηρεάσει θετικά τις διαπραγματεύσεις με ΕΕ και ενδεχομένως με άλλους εταίρους όπως η Νότια Κορέα.

Επόμενα βήματα και αβεβαιότητες

Το βάρος των αποφάσεων βρίσκεται επίσης στην πολιτική βούληση της Ουάσινγκτον, με τον Αμερικανό πρόεδρο να διατηρεί μεγάλο βαθμό διακύβευσης στην τελική έκβαση. Παρά τις επιμέρους θετικές ενδείξεις, οι επαφές και διαβουλεύσεις συνεχίζονται σε υψηλούς ρυθμούς, υπό το βάρος της αυστηρής ημερομηνίας της 1ης Αυγούστου.

Η ΕΕ δεσμεύεται να επιδιώξει συμφωνία που θα αποτρέψει έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο, ενώ παράλληλα ετοιμάζεται για όλα τα πιθανά σενάρια, διατηρώντας αρραγές το πολιτικό και οικονομικό μέτωπο της ενότητας και ετοιμότητας σταθερότητας στην παγκόσμια αγορά.