Μητσοτάκης: Το νερό μένει δημόσιο – Ολιστικό σχέδιο κατά της λειψυδρίας

Πρωτοβουλίες για την επόμενη μέρα στη διαχείριση του νερού

Υπό τη σκιά της έντονης λειψυδρίας που απειλεί τη χώρα και ολόκληρη τη Μεσόγειο, συνεδρίασε χθες στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη διευρυμένη σύσκεψη για την αντιμετώπιση της κρίσης και τη χάραξη εθνικής στρατηγικής για το νερό. Ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ξεκάθαρα ότι το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό, επισημαίνοντας πως αποτελεί πόρο ζωτικής σημασίας που πρέπει να προστατευθεί με κάθε τρόπο.

«Το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό και μόνο έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται», τόνισε ο πρωθυπουργός.

Η Ελλάδα στη 19η θέση παγκοσμίως στον κίνδυνο λειψυδρίας

Τα επιστημονικά δεδομένα που παρουσιάστηκαν στη σύσκεψη καταδεικνύουν το μέγεθος της πρόκλησης: σύμφωνα με στοιχεία, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας, ενώ τα αποθέματα νερού στα φράγματα βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά. Ειδικότερα στην Αττική, τα διαθέσιμα αποθέματα έχουν μειωθεί κατά περισσότερο από 50% σε σχέση με το 2022.

Η κλιματική κρίση, η εντεινόμενη ξηρασία, αλλά και η αυξημένη χρήση νερού –λόγω μεταξύ άλλων και τουρισμού– έχουν εκτοξεύσει πιέσεις στα δίκτυα υδροδότησης και άρδευσης. Ενδεικτικά, τη δεκαετία καταγράφεται υπερδιπλασιασμός της χρήσης νερού για ύδρευση, ενώ τα δίκτυα παρουσιάζουν απώλειες της τάξης του 50%.

Οι πέντε άξονες του εθνικού σχεδίου

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, εγκρίθηκε από τη σύσκεψη ο ολιστικός σχεδιασμός για μια ριζική αλλαγή της διαχείρισης των υδάτων στη χώρα. Οι πέντε βασικοί άξονες του σχεδιασμού είναι:

Το νερό είναι και παραμένει δημόσιο αγαθό, όπως απορρέει από το Σύνταγμα και τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Βιώσιμες εταιρείες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, με στόχο αποδεκτό κόστος για όλες τις χρήσεις.
Ολιστικός σχεδιασμός και κεντρική διαχείριση όλων των απαραίτητων έργων, μικρών και μεγάλων.
Κατεπείγουσες πρωτοβουλίες τους επόμενους έξι μήνες με παράλληλη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Εφαρμογή νέων τεχνολογιών και συμπληρωματικοί τρόποι παραγωγής νερού, όπως αφαλάτωση, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση.

Αναδιοργάνωση φορέων & επενδύσεις

Κομβικό στοιχείο του σχεδίου είναι η συγχώνευση άνω των 700 δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης σε πανελλαδική εμβέλεια. Στόχος είναι να δημιουργηθούν τρεις μεγάλες ενιαίες εταιρείες – η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ και ένας νέος φορέας για την υπόλοιπη χώρα – ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα και να αντιμετωπιστεί ο σημερινός κατακερματισμός στη διαχείριση.

Παράλληλα, αναμένεται σύσταση νέου ταμείου για τη χρηματοδότηση έργων – όπως φράγματα, μονάδες αφαλάτωσης και αναβαθμίσεις υποδομών – με εκτιμώμενο συνολικό κόστος που ενδέχεται να αγγίξει τα 10δισ. ευρώ. Η Αττική και η Κρήτη χαρακτηρίζονται περιοχές με ειδικό καθεστώς λειψυδρίας, για ταχύτερη υλοποίηση παρεμβάσεων και χρηματοδότηση.

Έργα και δράσεις σε εξέλιξη

Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη πάνω από 1.200 έργα διαχείρισης και αξιοποίησης υδάτινων πόρων, τα περισσότερα για ύδρευση και 237 για άρδευση, ενώ έχουν ολοκληρωθεί 278 απαραίτητα έργα από το 2019. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται από την κυβέρνηση, είναι προφανής και επείγουσα η ανάγκη για περαιτέρω επενδύσεις και συντονισμένες ενέργειες για την αντιμετώπιση του μεγάλου αυτού κοινωνικού και εθνικού ζητήματος.

Προοπτική και επείγοντα μέτρα

Το εθνικό σχέδιο για τα ύδατα – σύμφωνα με την κυβερνητική δέσμευση – αποσκοπεί όχι μόνο να αντιμετωπίσει τις άμεσες πιέσεις του σήμερα, αλλά να προετοιμάσει τη χώρα για τις μεγάλες προκλήσεις των επόμενων 30 ετών. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει και καμπάνιες για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με την εξοικονόμηση νερού, μια και το πρόβλημα αγγίζει πλέον κάθε νοικοκυριό.