Newsroom Το ενδεχόμενο επιβολής 30% δασμών στις ευρωπαϊκές εισαγωγές εντείνει την πίεση για αντίμετρα μέσω του Anti-Coercion Instrument
Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του αποκαλούμενου «Anti-Coercion Instrument» — που χαρακτηρίζεται ως «πυρηνική επιλογή» για την αποτροπή εμπορικών διενέξεων — καθώς η απειλή επιβολής δασμού 30% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές από τις ΗΠΑ πλησιάζει.
Σύμφωνα με διπλωμάτες της ΕΕ που μίλησαν στο Reuters, αρκετά κράτη-μέλη, ανάμεσά τους η Γαλλία και η Γερμανία, εξετάζουν αντίμετρα κατά των ΗΠΑ αν δεν επιτευχθεί εμπορική συμφωνία με τον πρόεδρο Τραμπ. Τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν περιορισμό της πρόσβασης αμερικανικών προμηθευτών στην ευρωπαϊκή αγορά, αποκλεισμό από δημόσιους διαγωνισμούς, περιορισμούς στις εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και περιορισμούς στις ξένες άμεσες επενδύσεις.
Η ώρα για την ενεργοποίηση αυτού που πολλοί αποκαλούν «εμπορικό μπαζούκα» της ΕΕ ίσως πλησιάζει, καθώς η διαμάχη με τον Λευκό Οίκο κορυφώνεται. Επί του παρόντος, η αμερικανική κυβέρνηση δηλώνει ότι θα επιβάλει δασμούς 30% στα ευρωπαϊκά προϊόντα από την 1η Αυγούστου, αν δεν υπάρξει συμφωνία έως τότε. Αν και το χρονοδιάγραμμα θεωρείται αυστηρό, οι διαπραγματεύσεις μπορεί να συνεχιστούν και μετά.
Τι είναι το Anti-Coercion Instrument (ACI);
Οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ βρίσκονται σε χαμηλό σημείο, με τον Τραμπ να κατηγορεί επανειλημμένα την Ευρώπη για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές λόγω του σταθερού πλεονάσματος στο εμπόριο αγαθών. Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο συνολικός όγκος εμπορίου μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ ανήλθε σε 1,68 τρισ. ευρώ (1,97 τρισ. δολάρια) το 2024. Αν και η ΕΕ είχε πλεόνασμα στα αγαθά, κατέγραψε έλλειμμα στις υπηρεσίες έναντι των ΗΠΑ και συνολικά ένα πλεόνασμα περίπου 50 δισ. ευρώ το περασμένο έτος.
Με τη νέα απειλή των δασμών 30% από τον Τραμπ, η ΕΕ εξετάζει αντίμετρα όπως ανταποδοτικούς δασμούς αλλά και το ισχυρό Anti-Coercion Instrument (ACI), που θεσπίστηκε το 2023 αλλά δεν έχει ακόμα χρησιμοποιηθεί. Το ACI έχει σχεδιαστεί για να αποτρέπει κάθε μορφή «οικονομικού εξαναγκασμού» από τρίτες χώρες που επιχειρούν να επηρεάσουν την πολιτική της ΕΕ ή να πλήξουν το ευρωπαϊκό εμπόριο και τις επενδύσεις.
Κύριος στόχος του ACI είναι η «αποτροπή», όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αν μια τρίτη χώρα καταφύγει σε εξαναγκασμό, το εργαλείο επιτρέπει στην ΕΕ να απαντήσει είτε μέσω διαλόγου είτε, εφόσον χρειαστεί, με μέτρα αντίδρασης. Τα μέτρα αυτά μπορεί να ξεπερνούν τους απλούς ανταποδοτικούς δασμούς και να περιλαμβάνουν περιορισμούς σε εισαγωγές/εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ή ξένες άμεσες επενδύσεις.
Το ACI επιτρέπει επίσης στην ΕΕ να επιβάλει περιορισμούς στην πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά — ειδικά σε δημόσιες συμβάσεις — καθώς και στη δυνατότητα αμερικανικών εταιρειών να πωλούν τρόφιμα ή χημικά εντός της Ένωσης. Σύμφωνα με το Reuters, τα μέτρα θα μπορούσαν να επηρεάσουν ακόμη και κλάδους όπου οι ΗΠΑ έχουν πλεόνασμα υπηρεσιών, όπως οι ψηφιακές υπηρεσίες τύπου Amazon, Microsoft, Netflix ή Uber.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διευκρινίζει ότι τα μέτρα πρέπει να είναι «ανάλογα προς τη ζημιά που αντιμετωπίζουν» και προσωρινά — ισχύουν όσο διαρκεί ο εξαναγκασμός. Για να ενεργοποιηθεί το ACI απαιτείται προηγούμενη έρευνα από την Επιτροπή σχετικά με το περιστατικό εξαναγκασμού, ενώ στη συνέχεια τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη-μέλη πρέπει να εγκρίνουν τα μέτρα με ειδική πλειοψηφία. Πριν τεθούν σε ισχύ οποιαδήποτε μέτρα, η Επιτροπή οφείλει να διεξάγει συνομιλίες με τη χώρα που θεωρεί υπεύθυνη για τον εξαναγκασμό.
Το CNBC έχει ζητήσει περαιτέρω σχόλια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αναμένει απάντηση.
Το «εμπορικό μπαζούκα» ως ύστατη λύση
Την τελευταία στιγμή συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ, με την Ένωση να επιδιώκει βασικό δασμό στο 10% αλλά προστασία για βασικούς κλάδους όπως αυτοκινητοβιομηχανία, αγροτικά προϊόντα, μηχανήματα και αεροναυπηγική.
Sύμφωνα με αναλυτές της Eurasia Group, ενώ η ΕΕ θα μπορούσε να δεχθεί έναν βασικό δασμό 10% υπό προϋποθέσεις (εξαιρέσεις/ποσοστώσεις), ένας αμοιβαίος δασμός άνω του 15% θα οδηγούσε πιθανόν σε αντίποινα από τις Βρυξέλλες. Οι ίδιοι εκτιμούν ότι η απειλή Τραμπ για τριπλασιασμό των δασμών αποτελεί διαπραγματευτική τακτική παρά τελική πρόθεση.
Ωστόσο, η ΕΕ φέρεται έτοιμη να απαντήσει με ανταποδοτικούς δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα αξίας έως 116 δισ. ευρώ, αλλά και πρόσθετα μέτρα — συμπεριλαμβανομένου του ισχυρού Anti-Coercion Instrument (ACI) που θα μπορούσε να πλήξει τις αμερικανικές εξαγωγές υπηρεσιών — ώστε να πιέσει τη διοίκηση Τραμπ προς συμφωνία.
Η χρήση του ACI θα ισοδυναμούσε με ένα «εμπορικό μπαζούκα» κι αποτελεί ύστατο μέσο αντίδρασης σύμφωνα με τους Mujtaba Rahman, Emre Peker και Clayton Allen της Eurasia Group. Παρότι χώρες όπως η Γαλλία ή η Ισπανία τάσσονται υπέρ δυναμικών αντιμέτρων απέναντι στους αμερικανικούς δασμούς, η Επιτροπή αναμένεται αρχικά να επικεντρωθεί σε πρόσθετους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα.
Aν όμως υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση προς ένα σενάριο «εμπορικού πολέμου» με βασικό δασμό στο 10%, τότε οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε αυστηρότερα μέτρα: ελέγχους/δασμούς στις εξαγωγές, περιορισμούς στις δημόσιες συμβάσεις ή κυρώσεις στις αμερικανικές υπηρεσίες μέσω του ACI ως έσχατη λύση.
Διαβάστε το αρχικό άρθρο CNBC.