Aπορρίφθηκε από το Πολυμελές Πρωτοδικείο της Αθήνας λόγω αοριστίας η αγωγή που είχε καταθέσει το ελληνικό δημόσιο διεκδικώντας αποζημίωση από την Novartis για τις παράνομες πρακτικές που εφάρμοσε και στη χώρα μας σε ό,τι αφορά τη φαρμακευτική δαπάνη.
Η αγωγή αφορούσε σε αποζημίωση 214 εκατομμυρίων ευρώ η οποία είχε υποβληθεί με μεγάλη καθυστέρηση από τότε που ξέσπασε το σκάνδαλο αλλά η κατάθεση της δεν ευδοκίμησε διότι το δικόγραφο κρίθηκε ότι ήταν αόριστο.
Η υπόθεση Novartis, ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία της Ελλάδας, αναφέρεται σε έρευνα των ελληνικών και αμερικανικών δικαστικών αρχών σχετικά με τον χρηματισμό πολιτικών, κρατικών αξιωματούχων και ιατρών από την πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία Novartis, με στόχο την προώθηση των συμφερόντων της. Το σκάνδαλο, που αποκαλύφθηκε το 2017, προκάλεσε έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις και ανέδειξε χρόνιες παθογένειες στο ελληνικό σύστημα υγείας.
Το ιστορικό του σκανδάλου
Η διερεύνηση της υπόθεσης Novartis ξεκίνησε αρχικά από τις αρμόδιες αρχές μετά από καταγγελίες για αθέμιτες πρακτικές της εταιρείας, κυρίως για χρηματισμό πολιτικών προσώπων και ιατρών. Η Novartis Hellas, θυγατρική της πολυεθνικής, συμφώνησε να καταβάλει σημαντικό χρηματικό ποσό στο πλαίσιο εξωδικαστικού συμβιβασμού, παραδεχόμενη ότι από το 2012 έως το 2016 προχώρησε σε αθέμιτες παροχές προς υπαλλήλους κρατικών νοσοκομείων και κλινικών στην Ελλάδα, προκειμένου να αγοράζουν περισσότερα φάρμακα της.
Στην Ελλάδα, η δικογραφία που εστάλη στη Βουλή περιλάμβανε καταθέσεις, μεταξύ άλλων, και τριών προστατευόμενων μαρτύρων. Οι καταθέσεις αυτές αναφέρονταν σε ποσά δωροδοκίας που διακινήθηκαν από το 2006 έως τις αρχές του 2015, φτάνοντας τα 50 εκατομμύρια ευρώ. Εκτιμάται ότι η συνολική ζημιά του δημοσίου από τις παράνομες πρακτικές φαρμακευτικών εταιρειών από το 2000 και μετά ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ, με τη ζημιά που προσδιορίζεται ειδικά για τη Novartis να είναι σημαντική. Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης είχε χαρακτηρίσει το σκάνδαλο Novartis ως «μεγαλύτερο από αυτό της Siemens», τονίζοντας τον τεράστιο αντίκτυπο που είχε η παράνομη λειτουργία φαρμακευτικών εταιρειών στην εκτόξευση της φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα.
Η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα
Η υπόθεση Novartis ανέδειξε το πρόβλημα της υπέρογκης φαρμακευτικής δαπάνης στη χώρα μας. Η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα ήταν πολλαπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ενδεικτικά, το 2000 τα Ασφαλιστικά Ταμεία πλήρωσαν περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ για φάρμακα, ποσό που εκτοξεύθηκε στα περίπου 5,6 δισεκατομμύρια το 2010. Μετά το 2013, η δαπάνη μειώθηκε σημαντικά, χωρίς να χρεοκοπήσουν οι φαρμακευτικές βιομηχανίες, γεγονός που υποδηλώνει συρρίκνωση αθέμιτων υπερκερδών. Η λεηλασία του δημοσίου χρήματος στον τομέα της υγείας δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη σύμπραξη αρμοδίων κρατικών αξιωματούχων.
Η πρόσφατη δικαστική εξέλιξη
Η αγωγή που είχε καταθέσει το ελληνικό δημόσιο, διεκδικώντας αποζημίωση από τη Novartis για τις παράνομες πρακτικές της, απορρίφθηκε από το Πολυμελές Πρωτοδικείο της Αθήνας λόγω αοριστίας. Η αγωγή αυτή, αν και αφορούσε ένα σημαντικό ποσό, είχε υποβληθεί με μεγάλη καθυστέρηση από τότε που ξέσπασε το σκάνδαλο. Το δικόγραφο κρίθηκε αόριστο, με αποτέλεσμα να μην ευδοκιμήσει η κατάθεσή του.
Αυτή η δικαστική απόφαση έρχεται σε αντίθεση με την εξέλιξη της υπόθεσης σε άλλες χώρες, όπου οι αγωγές προχώρησαν και οι εταιρείες κλήθηκαν να πληρώσουν μέσω εξωδικαστικού συμβιβασμού. Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση από το αρμόδιο υπουργείο, ούτε έχει γίνει γνωστό αν θα ασκηθεί έφεση, κάτι που θεωρείται πολύ πιθανό. Ωστόσο, η απόφαση αυτή σημαίνει ότι το ελληνικό δημόσιο έχασε τη δίκη και θα κληθεί να πληρώσει τα δικαστικά έξοδα στην εταιρεία.
Επιπτώσεις και προοπτικές
Το σκάνδαλο Novartis αποτελεί παράδειγμα διεθνούς φαινομένου, καθώς παρόμοιες πρακτικές της εταιρείας έχουν καταγραφεί και σε άλλες χώρες. Η Ελλάδα, αν και μικρή αγορά για τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες, επηρεάζει τις τιμές και σε άλλες χώρες λόγω των τιμών που ορίζει. Για να αντιμετωπιστεί η πολιτική των υψηλών τιμών, προτείνεται η συνεργασία της Ελλάδας με άλλες χώρες, ώστε να προσαρμοστούν οι τιμές των νέων φαρμάκων σε επίπεδα που επιτρέπουν την απρόσκοπτη χορήγησή τους στους ασθενείς και τη διατήρηση των ασφαλιστικών ταμείων σε υγιείς βάσεις.
Η υπόθεση Novartis έχει αναδείξει την ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και έλεγχο στον χώρο του φαρμάκου, καθώς και την πολιτική ευθύνη για την εκτός ορίων αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Η πρόσφατη απόφαση του Πρωτοδικείου θέτει νέα ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των νομικών διεκδικήσεων του ελληνικού δημοσίου σε υποθέσεις διαφθοράς.
- Δημογραφικό: Το σύνθημα «Κάντε περισσότερα παιδιά» δεν έχει νόημα αν δεν υπάρχει κοινωνική πρόνοια
- Στην Καρδίτσα η… καρδιά του καύσωνα με 41,8 °C
- Σάλος στο ΠΑΣΟΚ από την παραίτηση του γραμματέα της Ν.Ε. Ηρακλείου για την υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ
- Υπόθεση Novartis: Απορρίφθηκε η αγωγή του δημοσίου – Ηταν αόριστο το δικόγραφο
- Το ΣΕΦ για 49 χρόνια στην ΚΑΕ Ολυμπιακός: Ιστορική συμφωνία και προοπτικές ανάπτυξης