Οι πολίτες της ΕΕ λένε «όχι» στους εξοπλισμούς – Ζητούν επενδύσεις σε υγεία, παιδεία και περιβάλλον

Αποκαλυπτική δημοσκόπηση δείχνει πλήρη αναντιστοιχία ανάμεσα στις στρατηγικές των Βρυξελλών και τις κοινωνικές προτεραιότητες των Ευρωπαίων

Σαφές μήνυμα προς τις ηγεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στέλνουν οι πολίτες της, όπως καταγράφεται σε πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου: μόλις το 23% επιθυμεί αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Αντιθέτως, η πλειονότητα ζητά οι πόροι της Ένωσης να κατευθυνθούν σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία, η κοινωνική στέγαση και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Παρά τις συνεχείς πιέσεις από ΕΕ και ΝΑΤΟ για ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, οι πολίτες δηλώνουν ότι έχουν διαφορετικές προτεραιότητες, αμφισβητώντας ανοιχτά την επικοινωνιακή στρατηγική φόβου που υιοθετούν αρκετοί ηγέτες.

Πού λένε «όχι» στους εξοπλισμούς – και πού «ναι»

Τα ποσοστά αποδοχής των στρατιωτικών δαπανών διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών, με τον γεωπολιτικό παράγοντα να παίζει ρόλο. Στις χώρες που γειτνιάζουν με τη Ρωσία, η στήριξη είναι σαφώς υψηλότερη: στην Εσθονία φτάνει το 50%, στη Φινλανδία και τη Λιθουανία το 46%. Αντίθετα, στις περισσότερες χώρες της δυτικής και νότιας Ευρώπης, η αποδοχή είναι εξαιρετικά χαμηλή – μόλις 12% στην Ιταλία, 13% στη Βουλγαρία, 15% στην Ιρλανδία, 17% στην Ισπανία, 14% στη Σλοβενία και την Ουγγαρία.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου, οι πολίτες τοποθετούν τις αμυντικές επενδύσεις στην έβδομη θέση μεταξύ δέκα πιθανών τομέων χρηματοδότησης.

Ποιες είναι οι πραγματικές προτεραιότητες των Ευρωπαίων

Τα ποσοστά είναι αποκαλυπτικά για το πού επιθυμούν οι πολίτες να κατευθυνθούν οι δημόσιες δαπάνες:

Υγεία, παιδεία και κοινωνικές υποδομές: 49%
Προστασία του περιβάλλοντος και των υδάτινων πόρων: 38%
Θέσεις εργασίας και ανάπτυξη: 31%
Στέγαση και ενεργειακή ασφάλεια: 27%
Έρευνα και καινοτομία: 27%
Μεταφορές (σιδηρόδρομοι, οδικά δίκτυα, αεροδρόμια): 25%
Πολιτισμός και τουρισμός: μόλις 12%

Ειδικά η κλιματική αλλαγή βρίσκεται ψηλά στις ανησυχίες των πολιτών, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να καταγράφονται στη Δανία (58%), τη Μάλτα (56%) και την Ιταλία (46%). Η στέγαση απασχολεί ιδιαίτερα την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Σλοβενία (35%), ενώ στην Κύπρο το ποσοστό εκτοξεύεται στο 40%.

«Δεν πείθετε τους πολίτες με φόβο»

Ο Ντάνιελ Φιοτ, επικεφαλής του τομέα Άμυνας στο Κέντρο για την Ασφάλεια, τη Διπλωματία και τη Στρατηγική στις Βρυξέλλες, σχολιάζει πως οι ευρωπαίοι ηγέτες αποτυγχάνουν να διαβάσουν τη συγκυρία. «Δεν μπορείτε να πείσετε τους πολίτες της δυτικής και νότιας Ευρώπης ότι τα ρωσικά στρατεύματα είναι έτοιμα να αποβιβαστούν στις πρωτεύουσές τους», τονίζει. Προσθέτει πως απαιτούνται στοχευμένα και διαφοροποιημένα μηνύματα ανά χώρα, αφού «η τρομολαγνεία δεν λειτουργεί και συχνά προκαλεί το αντίθετο αποτέλεσμα».

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος υποστηρίζει την ανάγκη για ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, επισημαίνει πως «είναι αβέβαιο αν ο στόχος του 5% στις αμυντικές δαπάνες μπορεί να επιτευχθεί σε ένα διεθνές περιβάλλον γεμάτο οικονομική αστάθεια και με τις ΗΠΑ να απειλούν με νέους δασμούς την ευρωπαϊκή οικονομία».

«Πολλοί πολίτες φοβούνται – και όχι άδικα – ότι κάθε ευρώ για εξοπλισμούς αφαιρείται από βασικές κοινωνικές υπηρεσίες», καταλήγει.

Η πολιτική αποσύνδεση ΕΕ – κοινωνιών

Η δημοσκόπηση λειτουργεί ως ηχηρή προειδοποίηση για την αναντιστοιχία ανάμεσα στις στρατηγικές προτεραιότητες των ευρωπαϊκών θεσμών και τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει πληθώρα κρίσεων – ενεργειακή ανασφάλεια, πληθωρισμό, ανισότητες και περιβαλλοντική απειλή – το κοινωνικό αίτημα είναι σαφές: λιγότερα όπλα, περισσότερη φροντίδα για τον άνθρωπο και τον πλανήτη.

Απομένει να φανεί αν οι ηγεσίες της ΕΕ θα ακούσουν ή αν θα συνεχίσουν να πορεύονται με τις δικές τους προτεραιότητες, εις βάρος της κοινωνικής συνοχής και της πολιτικής εμπιστοσύνης.