Η Τρίπολη τραβάει κόκκινες γραμμές έως την Κρήτη: Νέα πρόκληση με ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ

Με επίσημη ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ, η Λιβύη επιχειρεί να νομιμοποιήσει τις θαλάσσιες διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο, πατώντας πάνω στο αμφισβητούμενο Τουρκολιβυκό μνημόνιο και φτάνοντας μέχρι τα όρια της Κρήτης.

Η Αθήνα απορρίπτει τις μονομερείς ενέργειες ως νομικά ανυπόστατες.

Η Λιβύη καταθέτει στον ΟΗΕ τις αξιώσεις της για την υφαλοκρηπίδα

Σε μια κίνηση που εντείνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, η Λιβύη γνωστοποίησε μέσω ρηματικής διακοίνωσης στον ΟΗΕ τη μονομερή δήλωση των εξωτερικών ορίων της υφαλοκρηπίδας της, τα οποία, σύμφωνα με την Τρίπολη, φτάνουν έως τα νότια της Κρήτης. Η διακοίνωση, που κατατέθηκε στις 27 Μαΐου 2025 από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Λιβύης, εντάσσεται στα επίσημα έγγραφα της 79ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, στο πλαίσιο του θέματος για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η δήλωση συνοδεύεται από λεπτομερή χάρτη και πίνακα συντεταγμένων, ενώ περιλαμβάνει ευθείες αιτιάσεις κατά της Ελλάδας και της Αιγύπτου για «παράνομες ενέργειες» στην περιοχή.

Το Τουρκολιβυκό μνημόνιο ως βάση διεκδικήσεων

Η Λιβύη στηρίζεται ρητά στο Μνημόνιο Κατανόησης που υπέγραψε με την Τουρκία τον Νοέμβριο του 2019, χαρακτηρίζοντάς το «δίκαιη λύση» και «νόμιμο εργαλείο οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών». Υποστηρίζει μάλιστα ότι η συμφωνία έχει καταχωριστεί επίσημα στον ΟΗΕ και ότι οι περιοχές που οριοθετούνται βάσει αυτής δεν ανήκουν ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Αίγυπτο.

Η Τρίπολη απορρίπτει εξάλλου ως «άκυρη και ανίσχυρη» τη συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδας–Αιγύπτου του 2020, καταγγέλλοντάς την ως αντίθετη με τις αρχές της ευθυδικίας και της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Επιπλέον, κάνει λόγο για παραβίαση των δικαιωμάτων της από ελληνικές έρευνες υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης, τονίζοντας ότι οι δραστηριότητες αυτές ξεκίνησαν μονομερώς από τον Νοέμβριο του 2022 και συνεχίζονται «παραγνωρίζοντας το διεθνές δίκαιο».

Απορρίπτει και τον ελληνικό θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό

Η Λιβύη επιτίθεται και στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό που παρουσίασαν τα ελληνικά υπουργεία Εξωτερικών και Περιβάλλοντος τον Απρίλιο του 2025, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει περιοχές της λιβυκής υφαλοκρηπίδας. Δηλώνει ότι «τα ελληνικά σχέδια δεν έχουν νομική ισχύ έναντι της Λιβύης», καθώς εκείνη έχει από το διεθνές δίκαιο «αυτοδικαίως και εξ αρχής» κυριαρχικά δικαιώματα.

Κατηγορίες και για την ΑΟΖ του Ιονίου

Αιχμές αφήνει η Τρίπολη και για την απόφαση της Ελλάδας να ανακηρύξει ΑΟΖ στο Ιόνιο τον Απρίλιο του 2025, θεωρώντας ότι το νότιο όριο αυτής της ζώνης «παραβιάζει τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα». Σύμφωνα με το λιβυκό κείμενο, η πράξη αυτή «αντιβαίνει στο πνεύμα του διεθνούς δικαίου», καθώς δεν διασφαλίζει ίσες αποστάσεις και δεν στηρίζεται σε διαπραγματεύσεις, όπως προβλέπεται για παρόμοιες διευθετήσεις.

Χάρτης συντεταγμένων και έκκληση για διαπραγματεύσεις

Η Λιβύη συνοδεύει τη διακοίνωση με χάρτη και συντεταγμένες, που περιγράφουν τη δική της θεώρηση της υφαλοκρηπίδας: από την ανατολική χάραξη με την Τουρκία μέχρι τη δυτική πλευρά προς Ιταλία, Μάλτα και Τυνησία. Υποστηρίζει μάλιστα ότι η προσέγγισή της ερείδεται σε αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου από το 1982 και το 1985.

Παρά την επιθετική ρητορική, η Λιβύη δηλώνει «έτοιμη να διαπραγματευτεί» με όλα τα παράκτια κράτη και καλεί Ελλάδα και Αίγυπτο να αναστείλουν κάθε ερευνητική ή εξορυκτική δραστηριότητα έως ότου υπάρξει συμφωνία μέσω διαλόγου.

Η ελληνική απάντηση: «Δεν παράγει έννομα αποτελέσματα»

Από την πλευρά της, η Αθήνα απορρίπτει τη λιβυκή διακοίνωση ως άνευ νομικής σημασίας. Διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν ότι οι θέσεις της Λιβύης έχουν ήδη τεθεί και απαντηθεί από την Ελλάδα και την Αίγυπτο, και δεν συνιστούν νομικά δεσμευτικές πράξεις.

«Το διεθνές δίκαιο δεν διαμορφώνεται από μονομερείς διακηρύξεις ούτε από ευσεβείς πόθους τρίτων», σημειώνουν οι ίδιες πηγές, προσθέτοντας ότι τέτοιες ενέργειες δεν υποδηλώνουν πρόθεση για διάλογο.

Η Αθήνα ξεκαθαρίζει ότι θα συνεχίσει να ασκεί τα νόμιμα δικαιώματά της με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας και τις περιφερειακές της συμμαχίες, επισημαίνοντας ότι «σε αντίθεση με άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, η Ελλάδα βαδίζει στον δρόμο της διεθνούς νομιμότητας».