NewsEdit Την ώρα που οι μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη προς τις χώρες της Μεσογείου αυξάνονται δραματικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται πλήρως το μέγεθος του προβλήματος.
Η πρόσφατη πρωτοφανής κίνηση του ηγέτη της ανατολικής Λιβύης, Χαλίφα Χάφταρ, να κηρύξει «ανεπιθύμητα» τα μέλη της Ευρωπαϊκής Αντιπροσωπείας —με υπουργούς από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μάλτα υπό τον Ευρωπαίο Επίτροπο Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ— έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα ανησυχίας.
Οι μεταναστευτικές ροές αυξάνονται ξανά, ενώ η Ρώμη εκφράζει έντονη ανησυχία για την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στη Λιβύη, η οποία ενισχύεται μέσω προμηθειών όπλων και πιθανής νέας ναυτικής βάσης στο λιμάνι του Τομπρούκ. Παράλληλα, η Αθήνα έχει στείλει δύο πολεμικά πλοία για περιπολίες στα ανοικτά της Λιβύης, σε απάντηση στο μεταναστευτικό κύμα και τις ανησυχίες για συνεργασία Τουρκίας και Λιβύης στον ενεργειακό τομέα της Μεσογείου.
Ευρωπαϊκή κρίση και διπλωματικό αδιέξοδο
Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι χαρακτήρισε την κατάσταση «έκτακτη ανάγκη που η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει από κοινού», ωστόσο οι προσπάθειες διπλωματικής προόδου εκφυλίστηκαν σε φιάσκο, με την Ευρωπαϊκή Αντιπροσωπεία να κηρύσσεται ανεπιθύμητη στη Βεγγάζη και να διατάσσεται να αποχωρήσει.
Ένας διπλωμάτης της ΕΕ προειδοποίησε ότι η Ρωσία επεκτείνει τη στρατηγική της στη Λιβύη, χρησιμοποιώντας τη χώρα ως κεντρικό κόμβο στην αφρικανική της πολιτική, υποστηριζόμενη από ένα πολιτικά συνδεδεμένο δίκτυο λαθρεμπορίου που βοηθά στη παράκαμψη κυρώσεων και στην οπλοποίηση της μετανάστευσης.
Ρωσική επιρροή και στρατιωτική παρουσία
Η πρόσφατη επίδειξη ρωσικών όπλων στη Βεγγάζη κατά τη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης αποτυπώνει την αυξανόμενη εγγύτητα του Κρεμλίνου με το καθεστώς Χάφταρ. Η Ρωσία επιδιώκει να αποκτήσει οχυρό στη Μεσόγειο, μετά την απώλεια πρόσβασης στο λιμάνι της Ταρτούς στη Συρία, με πιθανή εγκατάσταση πυραυλικών συστημάτων στη στρατιωτική βάση της Σεμπά στη νότια Λιβύη, ελεγχόμενη από τον Χάφταρ, με κατεύθυνση προς την Ευρώπη.
Παρότι υπάρχουν επιφυλάξεις για το αν η Μόσχα έχει ήδη στοχεύσει πυραύλους προς την Ευρώπη από τη Λιβύη, η χρήση των βάσεων για ανεφοδιασμό και στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Αφρική ενισχύει την ανησυχία.
Υβριδικός πόλεμος και εργαλειοποίηση της μετανάστευσης
Οι αξιωματούχοι της Νότιας Ευρώπης φοβούνται ότι η Ρωσία μπορεί να αξιοποιήσει τη μετανάστευση από τη Λιβύη ως όπλο υβριδικού πολέμου, παρόμοιο με αυτό που εφαρμόστηκε στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ με την Πολωνία μέσω της Λευκορωσίας.
Παρά τις απειλές, η Ιταλία και η Ελλάδα δυσκολεύονται να πείσουν τους συμμάχους τους να αναλάβουν ουσιαστική δράση. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι συζήτησε το θέμα με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, με τις δύο χώρες να εκφράζουν κοινές ανησυχίες για την ασφάλεια και τη μετανάστευση, αλλά με διαφορετικές προσεγγίσεις στις πολιτικές λύσεις.
Η στάση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ
Η στροφή των ΗΠΑ προς τον Ειρηνικό και η μινιμαλιστική ατζέντα του ΝΑΤΟ αφήνουν λίγες ελπίδες για ουσιαστική εμπλοκή στη σταθεροποίηση της Λιβύης. Η πιο πρόσφατη διακήρυξη του ΝΑΤΟ δεν αναφέρεται καν στην Αφρική, γεγονός που αποτυπώνει την υποβάθμιση του ζητήματος.
Η Λιβύη παραμένει εστία πολλαπλών κρίσεων, με αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές, γεωπολιτικές εντάσεις και τη ρωσική επιρροή να δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει από κοινού αυτή την κρίση, ενώ η Ρώμη και η Αθήνα αναζητούν συμμάχους για να σταματήσουν την περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής.
Με πληροφορίες από το Politico