Η ναυτιλία σε τρικυμία: Κόστος, κρίσεις και η αλλαγή στρατηγικής για τους Έλληνες πλοιοκτήτες

Η παγκόσμια ναυτιλία διανύει μια από τις πιο αβέβαιες περιόδους των τελευταίων ετών, καθώς η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, η υποχώρηση της ζήτησης και οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις οδηγούν τον κλάδο σε αναγκαστικές αναθεωρήσεις στρατηγικής.

Οι Έλληνες πλοιοκτήτες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή μιας παγκόσμιας δοκιμασίας που επαναπροσδιορίζει το μέλλον των θαλάσσιων μεταφορών.

Ασφαλιστικός εφιάλτης και ανατροπές στις θαλάσσιες διαδρομές

Το κλίμα έντονης ανασφάλειας στην Ερυθρά Θάλασσα, όπου καταγράφηκαν πρόσφατα επιθέσεις και βυθίσεις ελληνόκτητων πλοίων, έχει εκτοξεύσει το κόστος μεταφοράς και προκαλεί σοβαρές καθυστερήσεις στις βασικές αλυσίδες εφοδιασμού. Οι ναυτιλιακές εταιρείες αναγκάζονται να τροποποιούν διαρκώς τα δρομολόγιά τους, αποφεύγοντας την επίμαχη ζώνη και στρεφόμενες, με υψηλό κόστος, προς τον γύρο της Αφρικής μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.

Η παράκαμψη αυτή συνεπάγεται σημαντικά μεγαλύτερους χρόνους μεταφοράς, αύξηση των ναύλων και επαναδιαπραγμάτευση όρων συμβολαίων. Η αστάθεια οδηγεί πολλούς ασφαλιστές στο να διακόψουν πλήρως την κάλυψη σε συγκεκριμένες περιοχές, καθιστώντας τις επιχειρησιακές αποφάσεις ακόμη πιο δύσκολες.

Ταυτόχρονα, το κόστος ασφάλισης πολεμικού κινδύνου έχει υπερδιπλασιαστεί, από 0,3% στο 0,7% της αξίας του πλοίου, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αγγίξει το 1%, μεταφραζόμενο σε εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια ανά ταξίδι.

Υποχώρηση στη ζήτηση και αβεβαιότητα στα εμπορευματοκιβώτια

Παράλληλα με τη γεωπολιτική πίεση, ο κλάδος των εμπορευματοκιβωτίων καταγράφει σημαντική κόπωση. Ο δείκτης World Container Index της Drewry μειώθηκε κατά 5% την τελευταία εβδομάδα — τέταρτη συνεχόμενη πτώση — υποδεικνύοντας την υποτονική ζήτηση για μεταφορές προς τις ΗΠΑ.

Οι ναύλοι από τη Σαγκάη προς το Λος Άντζελες και τη Νέα Υόρκη υποχώρησαν κατά 8% και 5% αντίστοιχα, ενώ οι τιμές στις ευρωπαϊκές διαδρομές μειώθηκαν έως και 7%. Αν και οι τιμές παραμένουν υψηλότερες από τα επίπεδα Μαΐου, η αγορά χαρακτηρίζεται από μεταβλητότητα και έλλειψη ορατότητας.

Καθοριστικό ρόλο στην πορεία των ναύλων αναμένεται να διαδραματίσει η πιθανή επαναφορά δασμών από τις ΗΠΑ, όπως και τυχόν κυρώσεις σε κινεζικά πλοία που μπορεί να περιορίσουν περαιτέρω τη διαθέσιμη χωρητικότητα.

Κατακόρυφη πτώση στις παραγγελίες νέων πλοίων

Η αβεβαιότητα χτυπά και τα ναυπηγεία. Σύμφωνα με στοιχεία της Xclusiv Shipbrokers, το πρώτο εξάμηνο του 2025 καταγράφεται σημαντική κάμψη στις νέες παραγγελίες πλοίων, με μόνη εξαίρεση τα containerships.

Οι παραγγελίες για bulk carriers κατρακύλησαν από 355 σε μόλις 76 σε σχέση με πέρυσι, ενώ οι Έλληνες πλοιοκτήτες υπέβαλαν μόλις τρεις νέες παραγγελίες, από 30 το 2024. Το Baltic Dry Index παραμένει ασθενές, αντανακλώντας τη χαμηλή ζήτηση εμπορευμάτων και τη βραδυκίνητη κινεζική οικονομία.

Ανάλογη εικόνα παρουσιάζει και ο κλάδος των δεξαμενόπλοιων, όπου οι παγκόσμιες παραγγελίες μειώθηκαν κατά 80% και οι ελληνικές από 100 σε 32 μονάδες, λόγω υποχώρησης των κερδών και επιδείνωσης της γεωπολιτικής αβεβαιότητας σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Ευρώπη.

LNG: Από την «έκρηξη» στη στασιμότητα

Αξιοσημείωτη είναι η παύση στον τομέα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ο οποίος κατέγραψε μόλις 44 νέες παραγγελίες το πρώτο εξάμηνο του 2025, έναντι 158 πέρυσι. Οι ελληνικές παραγγελίες μειώθηκαν σε πέντε.

Η μειωμένη διαθεσιμότητα χώρου στα εξειδικευμένα ναυπηγεία, σε συνδυασμό με την έλλειψη μακροχρόνιων συμβολαίων και την αναμονή για τεχνολογική ωρίμανση στα εναλλακτικά καύσιμα, έχει οδηγήσει πολλούς πλοιοκτήτες σε αναστολή των επενδυτικών τους σχεδίων.

Μοναδική εξαίρεση: Τα «πράσινα» containerships

Μέσα στη γενικευμένη στασιμότητα, ο τομέας των containerships αποτελεί τη μοναδική φωτεινή νότα. Οι παγκόσμιες παραγγελίες αυξήθηκαν από 170 σε 201, με τους Έλληνες πλοιοκτήτες να διπλασιάζουν τη συμμετοχή τους. Η στροφή επικεντρώνεται σε πλοία διπλού καυσίμου και φιλικού προς το περιβάλλον σχεδιασμού, ως απάντηση στην πίεση για απαλλαγή από τον άνθρακα.

Στρατηγικό σταυροδρόμι για τη ναυτιλία

Η παγκόσμια ναυτιλία εισέρχεται σε μια περίοδο υψηλής μεταβλητότητας και στρατηγικής επανατοποθέτησης. Με την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα να αναδιαμορφώνει τους θαλάσσιους χάρτες, την ενεργειακή μετάβαση να προκαλεί σύγχυση και τις εμπορικές πολιτικές να βρίσκονται σε ρευστότητα, ο κλάδος βρίσκεται ενώπιον κρίσιμων αποφάσεων.

Η πορεία των επενδύσεων σε νεότευκτα και οι κινήσεις των μεγάλων παικτών θα αποτελέσουν βαρόμετρο για το μέλλον της ναυτιλίας, τόσο για την παγκόσμια οικονομία όσο και για την ελληνική ναυτιλιακή πρωτοκαθεδρία.