NewsEdit Πολιτικές διαφωνίες και οικονομικές αντιπαραθέσεις μπλοκάρουν το έργο GSI
Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να γεφυρώσει πολιτικά την Αθήνα και τη Λευκωσία μέσω του υποβρυχίου καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης, γνωστού ως έργο GSI (Great Sea Interconnection), φαίνεται να οδηγείται σε νέο ναυάγιο. Το τμήμα που αφορά τη διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ προχωρά με ταχύτερους ρυθμούς και μεγαλύτερη πολιτική και χρηματοδοτική στήριξη, ενώ το ελληνοκυπριακό σκέλος συμπληρώνει ενάμιση χρόνο έντονων επεισοδίων, συμφωνιών και παλινδρομήσεων.
Αδιέξοδο στην κατανομή κόστους και η στάση της Κύπρου
Τον Σεπτέμβριο του 2024, παρεμβάσεις από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Νίκο Χριστοδουλίδη, τους υπουργούς Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου και την Κομισιόν οδήγησαν σε συμφωνία για την κατανομή του κόστους κατασκευής του έργου και την κάλυψη της δαπάνης των 250 εκατ. ευρώ που έχει ήδη επενδύσει ο ΑΔΜΗΕ. Ωστόσο, σχεδόν ένα χρόνο μετά, η συμφωνία δεν έχει υλοποιηθεί. Η ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕΥΥ) έχει εγκρίνει το αντίστοιχο κόστος που θα επιβαρύνει τους Έλληνες καταναλωτές, ενώ η αντίστοιχη κυπριακή αρχή (ΡΑΕΚ) αρνείται να εγκρίνει την επιβάρυνση των Κυπρίων καταναλωτών, με την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη να διακηρύσσει ότι η δαπάνη δεν θα μετακυλιστεί στους καταναλωτές.
Η Κύπρος καλείται να καλύψει 125 εκατ. ευρώ σε πέντε χρόνια, δηλαδή περίπου 25 εκατ. ευρώ ετησίως, με 13 εκατ. ευρώ να απαιτούνται ήδη φέτος για τη συνέχιση των εργασιών με τη Nexans. Η απροθυμία της Λευκωσίας να επιβαρύνει τους καταναλωτές έχει σαφώς πολιτική διάσταση, καθώς το ηλεκτρικό ρεύμα στην Κύπρο είναι από τα ακριβότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της απομόνωσής της.
Πολιτικά διλήμματα και γεωπολιτικές προκλήσεις
Η κυπριακή ηγεσία βρίσκεται αντιμέτωπη με το δίλημμα μεταξύ της αύξησης των λογαριασμών ρεύματος και της οριστικής ματαίωσης του έργου, που θα σημάνει και την απένταξη από τα ευρωπαϊκά Προγράμματα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και την απώλεια χρηματοδότησης ύψους 658 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, η Τουρκία έχει προαναγγείλει δική της ηλεκτρική διασύνδεση με το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, σε ένα έργο μικρότερο, φθηνότερο και ταχύτερο, με στόχο ολοκλήρωση έως το 2028, αυξάνοντας την πίεση στη Λευκωσία.
Προειδοποίηση ΑΔΜΗΕ για άμεσο πάγωμα του έργου
Μετά από τηλεδιάσκεψη με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο άμεσου παγώματος των εργασιών και διακοπής πληρωμών προς τη Nexans, εάν η Κύπρος δεν στηρίξει ουσιαστικά το έργο. Ζήτησε από τις ρυθμιστικές αρχές, ιδίως της Κύπρου, να αποδείξουν στην πράξη τη στήριξή τους, διαφορετικά οι εργασίες θα σταματήσουν.
Η τηλεδιάσκεψη αναμένεται να επαναληφθεί εντός της εβδομάδας, με την κυπριακή ηγεσία να καλείται να ξεπεράσει εσωτερικές συγκρούσεις και αντιθέσεις, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχιση ενός έργου που υπόσχεται να βγάλει την Κύπρο από την ενεργειακή απομόνωση και να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.
Η πρόκληση για την Κύπρο και η απάντηση του υπουργού Οικονομικών
Τις επόμενες μέρες, ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Μάκης Κεραυνός, που έχει εκφράσει δημόσια επιφυλάξεις για το έργο λόγω γεωπολιτικών και οικονομικών ρίσκων, καλείται να απαντήσει αν η Κύπρος μπορεί και θέλει να καλύψει τα πρώτα 13 εκατ. ευρώ που απαιτούνται για τη συνέχιση της κατασκευής του υποβρύχιου καλωδίου.
Το μέλλον του έργου GSI παραμένει αβέβαιο, με τις πολιτικές και οικονομικές διαφωνίες να απειλούν την ολοκλήρωση ενός κρίσιμου έργου για την ενεργειακή σύνδεση της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Ένωση.